dinsdag 25 oktober 2011

Big spenders: rechtse katholieken?

Morgen gaan de EU leiders afspreken hoe ze de euro redden. In mei schreef ik al dat het een bankenprobleem was. De ECB heeft heel veel schulden van banken opgekocht, dus ik ga er van uit dat de Griekse schuld nu fors afgewaardeerd gaat worden. Al met al blijft het beeld hangen van een Europa dat kwistig met geld strooit. Toch nog een paar observaties: Links of rechts? Europees probleem? Niets hoor!

Het is geen kwestie van links of rechts: van 2004 tot 2009 werd Griekenland gereageerd door de rechtse Nea Democratia (momenteel is links aan de macht). In Italie is de rechtse Berlusconi aan de macht. In Portugal was van 2005 juist links aan de macht. Links verloor de macht toen rechts het bezuinigingspakket niet meer accepteerde. Het zijn wel allemaal katholieke landen. In tegenstelling tot Zweden, Nederland, Duitsland, Finland om maar eens een paar deugdelijke landen te noemen, daar zijn meer protestanten. Ook Islamitische landen doen het goed. In de VS waren het vooral de republikeinen Reagan (van katholieke komaf) en Georg W Bush (hij wordt door velen aangemerkt als heimelijke katholiek) die het tekort flink opschroefden.

De schuldsituatie is geen Europees maar een Westers probleem. De VS heeft een veel grotere schuld in reële termen. En probleemland Spanje heeft zelfs procentueel minder schuld dan de VS. Misschien moeten we Japan meenemen en het een "ontwikkelde landen" probleem noemen, of vergrijzende landen-probleem.

En de schuld loopt nog steeds op. Kijk naar de Economist Debt Clock! Hieronder een plaatje. Je kunt ook live de schuld en per land bekijken. Let wel dat er landen zijn die er mooi uitkomen, maar die al failliet gingen, zoals Rusland (1998) en Argentinie (2003). (De VS staat hier exclusief de schuld van afzonderlijke staten. Inclusief zit de VS procentueel ver boven de schuld van Spanje, zelfs boven het niveau van Frankrijk).

Harder werken dus, of de hand op de knip houden. Een gereformeerde oplossing!

maandag 24 oktober 2011

Lessen van Occupy Wall Street

De persaandacht die de Occupy Wall Street-beweging (OWS) krijgt laat zien dat veel mensen snakken naar een enthousiaste jonge club die ongenoegen vertaalt. Of OWS een grote toekomst heeft weet ik niet, maar er zijn wel interessante ontwikkelingen die samenkomen in OWS. Die ontwikkelingen zetten zeker door. Ongenoegen en werkwijze krijgen meer aandacht dan een geformuleerd haalbaar doel. Dat is ook veel belangrijker dan het formuleren van SMART eisen aan (wereld)leiders: participatieve democratie, eigen vereantwoordelijkheid nemen en geen systeem accepteren dat ver van gewone mensen beslist zonder verantwoording af te leggen.

1. OWS is principieel participatief democratisch. OWS heeft iets anarchistisch. Kijk naar de General Assembly van New York: het is chaotisch, er zijn geen leiders, het is gericht op het komen tot consensus. Het gaat buiten partijen om. Men zoekt een nieuwe vorm van gedecentraliseerde participatieve democratie. Dat proces krijgt heel veel aandacht. David Graeber is daarbij een belangrijke inspirator. Hij deed ervaring op met participatieve democratie in Madagaskar. Opvallend is dat er niet gesproken wordt over eisen aan de overheid (veel linksen vinden dat jammer), maar dat men direct aan de slag wil. Ongenoegen vertaalt zich in directe confrontatie met mensen die zich te buiten gaan in het liberale economische systeem. Die participatieve democratie is voor velen romantiek en onhaalbaar, maar het slaat wel aan!
2. Het is veel breder dan op de TV overkomt. Overigens is er een sterke vergelijking met de acties in Spanje: ook daar werd volop geparticpeerd en gediscussieerd. Er is een sterke verbinding met de academische wereld. Jeffrey Sachs, Joseph E. Stiglitz, Lawrence Lessig: er komen heel wat academici langs om te spreken!
3. Iedereen hoort erbij, maar daar moet je wel voor in beweging komen. Het is een Opt-in werkwijze. Iedereen die wil doet mee en moet mee kunnen doen. Principieel anders dan de rechtse anti-Islamitische stromingen is er het dogma dat wie wil meedoen ook kan meedoen. Daardoor blijven brommers en negativo's buiten. Dat kun je gemakkelijk noemen. Dat gebeurt ook. Het wordt aangegrepen om te laten zien dat het een romantisch onhaalbaar ideaal is. Want je kan niet zomaar mensen er buiten laten en je discussieert met gelijkgestemden. Maar het toont een nieuw soort onbehagen: namelijk over mensen die zich buiten de samenleving plaatsen. Niet alleen zeuren en je buitensluiten, neem je verantwoordelijkheid dan!
4. Mensen zijn niet wars van de overheid, maar geloven niet dat daar het antwoord vandaan kan komen bij wereldwijde uitwassen en corruptie. Hoewel de werkwijze heel anarchistisch is, hoor je geen pleidooien voor het opheffen van de staat (of in elk geval krijgen die geluiden weinig weerklank). Wel is men sterk gekant tegen de globalisering. Er ligt een link met de anders-globalisten. Tegen een globalisering die zich voltrekt buiten elke politieke verantwoording. Er is op globaal niveau geen countervailing power.

Al zou OWS een oprisping blijven en wegebben, dan blijven deze ontwikkelingen toch van belang voor de toekomst. OWS is belangrijk. Zowel voor links als voor rechts! Zo laat Lessig weten in dit filmpje:

donderdag 13 oktober 2011

Participatie anno 2011 gaat over meedenken en niet over meedoen

Henri Beunders schreef onlangs een aardig artikel over participatie anno 2011. “Het huidige bestel biedt burgers weinig mogelijkheden om betrokkenheid te tonen. Ze moeten meer betrokken worden bij de problemen van wijk, buurt, stad en land. Want dan zullen ze zich graag aanmelden als bondgenoot van de overheid.” Als je het zo leest en de gemeentelijke praktijk kent zou je je in eerste instantie verbazen. Beunders is in zijn analyse beperkt, terwijl ik zijn boodschap deel. Het betrekken vraagt echter meer dan meedenken over vraagstukken! Het gaat ook over meedoen.

Gemeenten doen vaak hun stinkende best om burgers te betrekken. Het lastige is dat gemeenten op een andere manier redeneren en dat de verwachtingen die burgers van gemeenten hebben niet stroken met de verwachtingen die gemeenten van burgers hebben. Een groot deel van de burgers stelt zich op als klant van de overheid. “Ik heb last van rotjochies in de buurt, los dat op” is een vorm van klantdenken. De verwachting dat de gemeente dat kan oplossen strookt niet met de realiteit. Maar de gemeente (en met name de politiek) heeft het daar wel naar gemaakt. De politiek is slecht in het terugleggen van vraagstukken in de maatschappij. Waar de politiek dat wel doet, rekent ze op een niet meer bestaand middenveld.

Nu proberen steeds meer gemeenten de eigen kracht van de samenleving aan te spreken. Maar die samenleving is niet meer zo eenduidig als vroeger. Terecht wijst Beunders op het verschil tussen hoog- en laagopgeleiden. De gemeente weet veel beter te schakelen met hoog opgeleiden omdat de politiek en het ambtelijke apparaat daar ook uit bestaan. Verder is de gemeente ook bang om burgers vragen te stellen omdat ze niet weten wat ze moeten doen met de antwoorden. De ambtenaren verwachten dat de gemeente het moet oplossen en zijn er niet sterk in de buurt te vragen hoe bewoners het zelf kunnen oplossen en hoe de gemeente daarbij kan helpen, bovendien is daar bij de buurtbewoners geen ervaring in en wordt de bal weer teruggespeeld naar de gemeente.

Het is te gemakkelijk om de schuld te leggen bij de politiek. De hele samenleving heeft eigenlijk de democratische gezindheid als vanzelfsprekend genomen en laten verslonzen. Steeds meer mensen hebben helemaal geen ervaring met het zelf opzetten van een organisatie, zelf bemiddelen in de buurt of zelf buurtgenoten aanspreken op gedrag en merken dat de betrokkenheid bij de buurt leuk is en ertoe doet. Terwijl vroeger van de voorlieden van een zuil democratische gezindheid werd verwacht, wordt dat nu van iedereen verwacht. Dat negeert Beunders.

Democratische gezindheid is veel meer dan bedenken (accepteren) dat de meerderheid besluit. Democratische gezindheid heeft ook te maken met je eigen verantwoordelijkheid nemen. Agenderen van problemen, argumenteren over oplossingen, ruimte bieden aan andersdenkenden en zoeken naar oplossingen die aan verschillende belangen recht doen en kijken wie wat het beste kan doen bij de uitvoering. Pas als je dat doet heeft het volk de macht. Dat is veel moeilijker dan vroeger toen we nog onderlinge waarborgmaatschappijen opzetten en woningcorporaties oprichtten, want de maatschappelijke binding van de zuilen is verdwenen.

Ik ben ervan overtuigd dat mensen aangesproken kunnen worden op hun eigen verantwoordelijkheid. Hebben ze weinig tijd? Juist mensen die drukke banen hebben zijn vaak ook betrokken in vrijwilligerswerk. Mensen die zichzelf buiten sluiten hebben best tijd. Ze hebben echter weinig vertrouwen dat ze serieus worden genomen en kunnen hun tijd dan beter besteden. Ze worden ook niet op hun eigen verantwoordelijkheid aangesproken omdat de overheid het liever zelf oplost. Hoe vaak heb ik zelf niet bij mijn kinderen het gevoel dat ik tijd kan besparen door dingen zelf te doen? Zo werkt de gemeente ook. Alleen ik heb de vaste overtuiging dat mijn kinderen kunnen leren eigen verantwoordelijkheid te nemen en ik laat hen het toch doen, ook al is dat soms lastig en past dat soms niet in mijn schema.

Dat moet de politiek en de gemeente nog leren. Door mensen die zich buitensluiten niet meer serieus te nemen verzwakt de samenleving. Hen weer verantwoordelijkheid geven is nu lastig voor hen en voor de gemeente zelf. Maar op de lange termijn is het een zegen voor de samenleving.

maandag 10 oktober 2011


Gisteren zag ik een documentaire over Nostradamus. Het is fascinerend te zien hoe pseudo-wetenschappelijk dit was aangepakt. Leerzaam! Het was het verhaal van iemand die wilde laten zien dat de wereld in 2012 grote rampen te wachten staat en wel op 21 december 2012. Alles stond in het teken van het overtuigen van de kijker. Gevaarlijke volksmennerij.

Ten eerste was er natuurlijk geen enkele geïnterviewde die twijfelde aan de waarde van de voorspellingen van Nostradamus. Dat zal al een zoektocht zijn geweest. Verder werd er volop vertrouwen gewonnen door te verwijzen naar de Maya's en de Egyptenaren, die uiteraard als briljante astronomen werden voorgesteld. Het mooiste was dat eerst een verhaal werd verteld om je later te kunnen laten zien dat Nostradamus dat al voorspeld had. Andersom zou het niet werken. Krijg je eerst de voorspelling te horen, dan denk je nog na over jouw verklaring. Dan lees je over vuur, honger, oorlog en drie keer totale duisternis. Dan denk je: dat gaat over van alles wat mensen vrezen.

De documentaire gaat anders. Eerst vertellen ze dat de Maya's het einde der tijden voorspellen in 2012, omdat de kalender dan stopt. Dan zeggen ze dat het wel toevallig is dat de zon dan op een lijn staat tussen de aarde het het centrum van het melkwegstelsel. (Het waren geen astronomen, maar astrologen en het is niet raar dat ze een bepaalde stand van de zon en planeten kiezen als begin en dan ook maar beschouwen als eind.) Vervolgens tonen ze beelden van honger: steeds meer mensen lijden aan honger is het idee. Daarna laten ze de inslag van een meteoor zien. En dat het idee dat de zon tussen de aarde en het centrum van de Melkweg staat een soort verduistering is. Daarna leggen ze pas de tekst van Nostradamus voor. Toevallig dat Nostradamus ook spreekt over honger, vuur en verduistering. De tekst is niet erg helder, maar je kan er in lezen wat zij willen. Dan zeggen ze dat meerdere oude volkeren spreken over vuur, duisternis en honger als grote rampen. Dat sluit aan op het idee dat vroegere volkeren minder kennis hadden maar wel een soort oerwijsheid. Eerder werd het vuur dat Nostradamus zag al als de derde wereldoorlog vertaald. Het ging om een vuurrode hemel. Dat moest China met atoombommen tegen de VS zijn. Het zou starten in 2000. Nu wordt dat vuurrode vertaald als de zon die brandt vanwege het broeikaseffect.

Natuurlijk tonen ze natuurlijk niet deze tekst:
“In het jaar 1999, de maand sept (zevende / september).
Uit de hemel zal een grote koning van verschrikking komen:
Tot leven wekkend de grote Koning van Angolmois,
Ervoor erna regeert Mars door geluk.”

Die duidelijke misser melden ze niet, wel zeggen ze dat Nostradamus de val van het communisme voorspelde. Hij voorspelde volgens velen ook de van van de Twin Towers: "In de stad York zal plaatsvinden een ineenstorting, twee tweelingbroers uiteengerukt door chaos. Terwijl het fort valt zal de grote leider vallen. Derde grote oorlog zal beginnen als de grote stad brandt." (evenmin hebben ze het over rozenbladdrankjes en -pilletjes tegen de pest, die Nostradamus maakte. Wrang is dat later zijn vrouw en kinderen overleden aan de pest)

Het sluit zo mooi aan bij de huidige tijd. Al die wetenschappers hebben het fout en verzwijgen de rampen. Je zal dus zelf moeten nadenken. Dat zelf nadenken wordt in de documentaire moeilijk gemaakt. Het geeft maar weer aan hoe beïnvloedbaar mensen zijn en hoe wankel de democratie is. De waarschuwingen voor volksmennerij zijn van alle tijden (de oude Plato waarschuwde daar al voor). Waarschuwingen over het vergaan van de wereld ook (niet eens zo lang geleden nog)

Misschien moet de voorlichting over inentingen voortaan opgebouwd worden zoals deze documentaire? Geen hoor en wederhoor, wel met beelden een denkrichting stimuleren? Niets mooiers dan het menselijk brein. Dat zou volgens mij op de lange termijn vooral schade doen. Gewoon open blijven is het beste en bewijs eisen. Het is voor dit soort dingen belangrijk om te weten dat je niet direct hoeft te bekijken of je het verhaal gelooft, maar ook te horen wat in dit geval hoor en wederhoor aangeeft.

Ik geloof dat het enige wat we kunnen doen is mensen weerbaar maken tegen beïnvloeding. Mensen geloven wetenschappers niet meer (maar wel vaak), maar gelukkig geloven ze dit soort fabeltjes ook meestal niet (maar helaas wel vaak).

vrijdag 7 oktober 2011

Stop die rechtse hobby!

De democratie is slechtste vorm van bestuur, afgezien van alle andere bestuursvormen. Zo is ook het legaliseren van drugs de slechtste vorm van drugsbeleid afgezien van alle andere beleidsrichtingen. Lastig te accepteren, maar het is helaas waar.

De Verenigde Staten alleen al besteedt ongeveer 40 miljard dollar per jaar om het aanbod van drugs te elimineren en slaagt daar niet in. Reden waarom de Economist ooit de War on drugs een "rechtse hobby" noemde (pamperen van werklozen vinden ze een linkse hobby). Een oorlog die niet succesvol is. De Global Commission on Drugs Policy schrijft daarover: The global war on drugs has failed, with devastating consequences for individuals and societies around the world. Het rapport is uitgekomen in juni 2011 en pleit voor het experimenteren met decriminaliseren. Legaliseren van drugs is volgens mij het meest kansrijke antwoord op het groeiende probleem van drugs in de samenleving. Te beginnen met cannabis.

Wat zijn redenen om drugs te legaliseren? Natuurlijk is er het argument dat liberalen en aanhangers van de vrijheid zal aanspreken. Illegale drugs zijn soms gevaarlijk tot zeer gevaarlijk, maar de meeste zijn niet zo heel gevaarlijk. De meeste gebruikers van illegale drugs gebruiken ze alleen af en toe. Ze hebben er weinig last van en het is de vraag of de staat mensen ervan moet weerhouden om deze middelen te gebruiken. Neem het Nederlandse beleid om softdrugs te gedogen: dat was eigenlijk liberaal beleid.

Maar het is verslavend, zult u zeggen? Ja zeker! Minder verslavend dan tabak, maar toch. En verslaafde gebruikers van illegale drugs geven overlast en ellende voor hun omgeving, hun familie? Ja zeker. Dat is reden om prioriteit te geven aan het voorkomen van verslaving en het behandelen van de verslaafde patienten.

Maar kunnen we dan zomaar zoiets gevaarlijks toelaten? Voorkomen dat er een aanbod is lukt niet meer, als het vroeger al lukte. Een wettelijk verbod is ook niet wenselijk omdat het verbod de prijzen opdrijft en veel ruimte biedt voor georganiseerde misdaad. Dat gaat om misdaad in het eigen land: kijk naar het totale alcoholverbod in de VS in 1919-33, een zeer profijtelijke wet voor de Al Capones van die tijd. Het gaat ook om misdaad in de producerende landen. De ellende daar is misschien nog wel groter. Kijk naar de recente moorden in Mexico.

Legaliseren gaat ondanks dat tegen je gevoel in. De commissie die zich er over boog schreef als advies: "Drug policies must be based on solid empirical and scientific evidence. The primary measure of success should be the reduction of harm to the health, security and welfare of individuals and society". Dat schrijft de commissie omdat ze ervaart dat er een hardnekkig misverstand is, namelijk dat legalisatie en decriminalisatie leidt tot groeiend gebruik van drugs.

Daarom aandacht voor het cannabisbeleid van dit kabinet. Het kabinet zet een rechtse hobby in gang waar elke wetenschappelijke basis aan ontbreekt. Verbieden werkt niet, al honderd jaar niet.
Cannabis is schadelijk? Jazeker! Ik gebruik het zelf nooit. Maar hoe schadelijk? Kijk dan eens naar deze grafiek uit het rapport over drugsbeleid. Deze week besloot het kabinet overigens om twee stoffen te verbieden: GHB en Khat met als argument dat de verslaving toeneemt. Let vooral op hun plaats op de lijst. Alsof de politie niets beters te doen heeft.

Stop de verspilling, werk aan drugsbeleid dat resultaat heeft! Het gaat in tegen de tijdgeest, het gaat in tegen het gevoel, maar voorkom verspilling en verminder de ellende: legaliseer drugs.

dinsdag 4 oktober 2011

Wat heb ik nou aan mijn fiets hangen? (Een rekening van 175 euro!)


Er staan nu 19.000 fietsen rond Utrecht CS. Dat is veel en bovendien een verheugend feit. De combinatie fiets en trein is een winnende. De NS denkt zelfs aan een verdubbeling van het aantal fietsen. Het college van B&W in Utrecht denkt deze trend tegen te gaan door betaald fietsparkeren in te voeren. Het plan is om 22.000 betaalde plekken te bouwen, terwijl de gratis fietsenrekken zullen verdwijnen.

Dit zal de overlast niet tegen gaan. Leer mij de fietsers kennen die hun fiets dan iets verder van het station gratis stallen. Ik heb even berekend wat dit betaald parkeren kost. Om de stallingen te kunnen bouwen is bovenop eerder vastgestelde budgetten een extra investering nodig van 16 miljoen euro. De jaarlijkse beheerkosten worden berekend op 3 miljoen euro. Dat kost per fietser per jaar zeker 175 euro, waarvan 136 euro alleen al aan de beheerkosten. Wat kan je niet doen voor zo'n bedrag om het fietsen te stimuleren?

Volgens de Fietsersbond zou het met bijdragen van Rijk, gemeente en NS mogelijk moeten zijn alle plaatsen gratis aan te bieden. Een variant daarop is gratis parkeren gedurende de eerste dagen en betalen na die periode van onafgebroken stallen. Ten slotte is het ook mogelijk een slimme variant te ontwikkelen met een combinatie van onbetaalde en betaalde plekken, met een duidelijk kwaliteitsverschil. De betaalde plekken zouden dan dicht bij de perrons moeten zijn en er zou veel extra service geboden kunnen worden om zoveel mogelijk fietsers te verleiden om betaald te parkeren. Veel beter naar mijn idee! Het innen van de bijdrage voor de fietsplek kost relatief veel geld, misschien is wel meer dan de helft van het geld bedoeld als inningskosten. Zonde!

Het is een raadsel waarom het college met zo'n voorstel komt. Het ontmoedigt mensen om de gemakkelijke en milieuvriendelijke vervoerscombinatie fiets-trein te kiezen. De drempel om voor de bus te kiezen is een stuk lager als het prijsverschil kleiner wordt.

Daarom steun ik van harte de petitie van de Fietsersbond: U kunt deze hier ondertekenen.