donderdag 14 juni 2018

Dealmaking en de politicus Trump


Nu de voorspelde chaos sinds het aantreden van Trump is uitgebleven is het goed om te kijken wat er goed en wat er niet goed is aan de regeerstijl van Trump. De stijl is heel anders dan we in de westerse wereld gewend zijn. Trump is onvoorspelbaar, gericht op het maken van deals. En hoe negatief je ook kunt zijn over Trump: hij maakt wel wat los. Hij doet bijvoorbeeld wat hij heeft gezegd. Maar hebben de Amerikanen er baat bij?

De deal en de staalindustrie
Dat is zeer de vraag. De mensen uit het midwesten die werken in de staalindustrie kunnen denken dat de bescherming van de staalbedrijven  hen verder helpt. Dat is echter niet zo simpel. Veel van het staal dat de VS importeren komt uit Europa. Daar is geen sprake van dumping, maar van beter op maat produceren om de Chinezen te slim af te zijn. De Amerikaanse autoindustrie gebruikt dat staal en er is niet altijd een goed Amerikaans alternatief. Let wel op! De staalindustrie zelf levert niet veel banen, de verwerking van staal wel. Die industrie heeft er geen baat bij. Hier is overigens sprake van geen deal: de deals die er waren zijn opgezegd in de hoop te kunnen komen tot een betere deal waarbij de partnerlanden de tarieven verlagen. De importheffingen gaan geen positief overall effect laten zien. 

De deal over winsten
De mensen van de beurs en de rijke Amerikanen hebben wel een deal. De verlaging van de belasting was vooral voor hen zeer gunstig. Of de beurs nog door zal groeien is de vraag. In veel gevallen daalde de beurs in het tweede regeringsjaar van een president. Hier was wel  sprake van een deal met de senaat. De deal is gesloten op kosten van de belastingbetalers of de mensen die het moeten hebben van de Amerikaanse overheid. De werkloosheid is inderdaad erg laag, maar dat is een soort Keynesiaanse stimulering op kosten van de overheid. Stimulering is te bespreken, maar alleen als dat echt nodig is. Het tekort loopt nu fors op terwijl er sprake is van economische voorspoed. Het positieve effect komt terecht bij de rijksten. Tja, als je dat wilde is dat een zichtbaar resultaat. Maar er zijn bedrijven die hun geld terughaalden naar de VS. Dat was wel een mooi resultaat voor de VS.

De deal met Noord-Korea
Met Noord Korea is er ook geen deal, alleen de fire and fury die dreigde is voorlopig van tafel (wie hadden dat ook alweer ingezet? O, ja, de twee dealmakers). Qua gezag is de non deal een opsteker voor Noord Korea. Het is goed mogelijk dat de economische boycot die niet leek te werken gestopt wordt. De legeroefeningen van de VS gaan stoppen, dat is in het voordeel van de belastingbetaler. Al met al is hier weinig over te zeggen. We zouden ons wel af moeten vragen of doorgaan op de oude weg beter was dan deze deal van Trump.

Besturen van een land is wat anders dan deals sluiten
Maar wat doe ik nu? Ik ga mee in de beoordeling van politici op de deals die ze sluiten! De vraag is niet of de Amerikanen baat hebben bij deals, maar of de regering van Trump welvaart en welzijn verhoogt, to live long and prosper. Want dat is het doel, niet het sluiten van deals!  Politiek gaat eigenlijk over verdeling van schaarste en het besturen van een land, zodanig dat groepen in vrede en welvaart met elkaar samen kunnen leven. Politiek gaat ook over het beslechten van verschillen van mening die voldoende ernstig zijn om een sociaal conflict te veroorzaken. Dan helpt de onvoorspelbaarheid van Trump niet.

Besturen moeten niet onvoorspelbaar zijn!
Onvoorspelbaarheid is leuk als je een deal wilt afdwingen van een ander, maar is op allerlei manieren slecht voor het bestuur van een land. Voorspelbaarheid wekt vertrouwen en vertrouwen is het cement om samen te leven. Centrale banken doen hun best om voorspelbaar te zijn omdat de economie er baat bij heeft. Onvoorspelbaarheid betekent niet dat je nooit verandert, maar dat je probeert die veranderingen voorspelbaar te maken zodat partijen zich er op kunnen voorbereiden. Zo kun je gewenst gedrag stimuleren. Onvoorspelbare ouders zijn bijvoorbeeld heel slechte opvoeders en onvoorspelbare landen zijn economisch zwak. Trump doet weliswaar wat hij heeft gezegd (deals maken, immigranten aan de grens geen visa geven, importtarieven verhogen), maar dat is wat anders dan economische voorspoed brengen, de komst van illegalen stoppen: doen wat je zegt is heel wat anders dan het resultaat krijgen dat je belooft.

De Trump-stemmers zijn niet beter af
De boze witte mannen die op Trump stemden hadden een punt, ze leefden korter, waren vaker verslaafd en hadden slechtere economische vooruitzichten dan de niet-Trump-stemmers. Dat is nog steeds zo. Schofferen van je medestanders zoals bij de G7 lijkt een leuk staaltje van zelfvertrouwen van Trump, maar krijgt uiteindelijk nare gevolgen. Die gaan misschien wel het eerst zichtbaar worden in het midwesten bij de Trumpstemmers.