IJslandse jongeren zijn niet meer de
dronken en stonede lorren van de jaren 90. Het recept voor die
preventie is vrij simpel, maar vrijwel nergens ter wereld toepasbaar. Tenzij wij dat willen.
Eind jaren negentig dronk de helft van de IJslandse jeugd onder de 16 vaak
en veel. Nu is dat van 50% gezakt naar 5%. Dat is opzienbarend in een
tijd dat we gewend zijn geraakt dat de wereld niet meer maakbaar is,
dat de jeugd nu eenmaal in contact komt met van alles in deze open
wereld en dat we een machteloos slachtoffer zijn van kwaadwillende ondernemingen. En het mooie is dat de manier van werken beschreven is en
onderzocht. (lees bijvoorbeeld Medicalpress). De maatregelen zijn zoals dat heet evidence based (gebaseerd op maatregelen die bewezen succes hebben)
Het geheim? Iedereen draagt zijn steentje bij."Enforced common sense", heet het ook wel.
In IJsland is gekozen voor een mix van
maatregelen.
- De eerste zijn vrij simpel: wetten op het gebied van
verkoop en reclames. Makkelijk, want de overheid gaat aan de slag, de
ouders hoeven niets te doen.
- De volgende is al wat moeilijker:
fristundskortíd, een activiteitenkaart voor ieder kind in te
wisselen bij elke sportclub, toneelvereniging of muziekschool. Biedt
de kinderen iets te doen in plaats van met de vinger te wijzen naar
wat niet mag.
- Het laatste is het lastigste: jongeren tot 16 jaar
mogen na tienen 's avonds niet meer onbegeleid buiten. Niet
gehandhaafd, maar algemeen geaccepteerd en serieus genomen door
ouders, leraren en de rest van de omgeving. Dat is "enforced common sense".
Het onderliggende concept: Sociale controle waarbij
iedereen het met elkaar eens is dat het een goede zaak is.
Het kan een inspiratie zijn die veel
verder gaat dat voorkomen van drugsmisbruik. De overheid kan
reclamecampagnes inkopen wat ze wil, wetten afkondigen die ver of
niet ver gaan. Maar het gaat om de samenleving: wat wil de
samenleving en zet die er dan gezamenlijk de schouders onder? Dat is in Nederland met 17 miljoen inwoners lastiger dan in IJsland, waar niet meer mensen wonen dan in Utrecht. Maar misschien is Utrecht wel een mooi startpunt. Terecht zegt de gemeente Utrecht maken we samen.
Mijn les uit IJsland: hoe de samenleving er uit ziet maken we zelf uit. Uitbesteden aan de
overheid is niet erg effectief. Een wet of een reclamecampagne doet
pas wat als de samenleving het wil.
De samenleving is maakbaar, als we zelf
willen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten