Stap van adverteerders bij Veronica geen hysterie, maar hysterese

Plotseling waren de grappen in Veronica inside niet meer acceptabel voor adverteerders. Ik zag op fora mensen roepen dat Derksen en Van der Gijp al jaren foute grappen maken. Wat waren de adverteerders opportunistisch om nu ineens actie te ondernemen? Was de samenleving gek geworden? Nee! De samenleving lijkt plotseling veranderd, terwijl dit er al jaren aan zat te komen.

Discussie over racisme is voorbeeld van hysterese

evenwicht verschuift plotseling

Ik vermoed namelijk dat er rond racisme iets anders aan de hand is. Volgens mij is het een voorbeeld van hysterese. Hysterese is het verschijnsel dat in een systeem een stabiel evenwicht is waar verstoringen in plaatsvinden die niet uitmonden in een ander evenwicht. Als echter de verstoringen doorgaan en te groot worden om een stabiel systeem te behouden, verandert er plotseling iets en ontstaat een nieuw, ander, evenwicht. Het lijkt of het systeem plotseling hysterisch is geworden, maar de verandering is ongemerkt al heel lang bezig.

Vertroebeling Veluwemeer leek ook plotseling, maar was jaren in voorbereiding

Het voorbeeld hiervan is de vermesting van het Veluwemeer. Dat was in de jaren 50 en 60 helder. Ook al nam het fosfaatgehalte meetbaar (sterk) toe, aan het ecosysteem zag je nog weinig. Het water blijft helder, er staan waterplanten, er zwemmen nog steeds watervlooien en je kan prachtig vogels kijken. De reactie van het systeem op de toevoer van voedingsstoffen wordt vertraagd, waardoor je niets ziet. Maar door het steeds hogere fosfaatgehalte neemt de vermesting toe, algen doen het steeds beter, waterplanten krijgen het moeilijker. Dan komt er opeens en met grote vaart een verandering. Het water wordt troebel, de algen en de brasem overleven goed. Vervolgens is het heel moeilijk om de oorspronkelijke stabiele toestand van helder water terug te krijgen.

Aandacht voor racisme is geen hysterie

Zo is het gegaan met de aandacht voor racisme. Zonder dat het veel aandacht krijgt gaat het denken verder. Steeds meer mensen zien dat we in de samenleving moeten zorgen dat mensen niet alleen op papier dezelfde rechten hebben, maar ook in de praktijk. Grappen waar steeds meer mensen zich ongemakkelijk bij voelden leken te kunnen. De adverteerders voelden nog niet aan dat verandering er aan zat te komen. Tot het moment dat het overloopt met de dood van George Floyd. Er is definitief een ander evenwicht en de Van der Gijps en Derksen weten niet wat hen overkomt. 

Het lijkt wel hysterie, het is gewoon hysterese. Dit zat er al jaren aan te komen, de stemming is definitief omgeslagen. 

Bestrijding racisme begint in de samenleving

We hebben nogal eens de neiging ons te richten op wetten als er iets niet deugt. Vaak is de werkelijkheid omgekeerd: eerst is er een probleem, er wordt gekeken naar oplossingen, mogelijk zit de wet oplossingen in de weg en zo kom je tot oplossingen en sluitwerk is de wet. Zo gaat dat ook bij racisme. We zien dat ons systeem nogal eens racistisch uitwerkt.  Is dan de aandacht voor institutioneel racisme wel de beste weg? 

Een goed functionerende overheid is gebaat bij goede wetten en een goed juridisch systeem. Het is niet andersom: je krijgt geen goed functionerende overheid met goede wetten. Het vraagt goede ambtenaren, een cultuur van betrouwbaarheid en werken zonder aanzien des persoons. Voorbeelden van goed functionerende overheid vinden we in de Scandinavische landen, Nederland, Zwitserland, Nieuw Zeeland. Wereldmacht de VS staat niet in de top. Laten dat nu net landen zijn waar je ook ziet dat de mensen zelf ook betrouwbaarder zijn! 

Uit onderzoek naar verloren portemonnees zie je dat landen waarvan gezegd wordt dat de overheid goed functioneert, juist de landen zijn waar gewone mensen het snelst de verloren portemonnee met geld retourneren. Op 1 staat Denemarken, daarna komen Zweden, Nieuw Zeeland, Zwitserland en Noorwegen. Daarna komen Tsjechië en Nederland. Het zijn natuurlijk ook rijke landen, maar bijvoorbeeld de VS als rijk land staat niet in de top. (Zie het onderzoek hier)

Alertheid op racisme vraagt wel wat. Toen ik in de Amsterdamse raad lid was van de commissie politiezaken, waren de agenten op bureau Warmoesstraat een probleem. Toen vertelde commissaris Nordholt hoe agenten op dat bureau na een opleiding op de politieacademie eigenlijk weinig zwarten waren tegengekomen. Niet bij de politie, niet in hun omgeving. Eigenlijk waren zwarte drugsdealers rond de wallen hun eerste en enige ervaringen met zwarten. Natuurlijk waren er ook witte dealers, maar ze konden dat veel gemakkelijker zien als uitzonderingen: ze hadden genoeg goede ervaringen met witte mensen: privé, in clubs op feestjes, op school . Hun vooroordelen waren dus systematisch, de agenten leefden in een systeem waarin slechte ervaringen werden bevestigd. Helpt dan een verbod op racisme? 

We moeten daarom bij het aanpakken van racisme in de samenleving en ook racisme als systematisch probleem in de gaten houden dat het ook om (groepen) mensen gaat. Het is niet alleen iets dat individueel is, maar ook iets van groepen in de samenleving. Het vraagt om elkaar bij de les te houden. Het vraagt ook niet alleen iets van witte mensen, maar van iedereen. Ik vermoed dat een goede overheid bij de tijd gehouden wordt door een alerte burgerbetrokkenheid. 

Vrouwenemancipatie kon ook niet zonder zelforganisatie van vrouwen met uithoudingsvermogen en onderlinge steun. Dat vraagt (nog altijd) ook het zetten van vraagtekens bij vrouwen die vanzelfsprekend verantwoordelijk worden gehouden voor de opvoeding en mannen voor de portemonnee. Lastiger dan een facebookactie, maar wel nodig. 

De overheid zelf komt dan achteraan. Het racisme is in de eerste plaats systemisch, niet in de eerste plaats institutioneel. 

Een overheid die alert is op racisme is een overheid gebouwd door mensen in een samenleving die alert zijn op racisme. 

P.S. zie ook verwacht geen oplossing van overheid of individu

Hoe beoordeel je het handelen van de regering rond de coronacrisis?

Er komt een onderzoek naar het beleid van het kabinet in coronatijd. Veel mensen hebben hun oordeel al klaar: het deugde niet. De regering was te laat, er werd te weinig getest. Het virus werd in januari nog te weinig serieus genomen. De lockdown was veel te duur voor zo'n gewone griep. Het dichthouden van kermissen was een aanslag op de cultuur. Etcetera. Heeft het onderzoek nog zin als we (denken te) weten wat er mis was? 

Van achteren kijk je de koe in de kont. Het is achteraf makkelijk praten. Want je ziet wat er mis is gegaan en welke besluiten te laat kwamen. Maar als ik toen Amazon naar de beurs ging aandelen Amazon had gekocht was ik nu rijk geweest. Betekent dat dat ik gefaald heb als belegger? Begin januari had ik een reis geboekt en een annuleringsverzekering afgesloten. Die annuleringsverzekering dekte niet een corona-epidemie. Heb ik dan een dom besluit genomen?

Een waaier van tegenstrijdige adviezen

Bij het kabinetsbeleid is het nog lastiger. Achteraf is er altijd een advies geweest om sneller in te grijpen, mondkapjes te kopen, het carnaval niet door te laten gaan, maar ook heel veel andere adviezen. Net zoals in de tijd dat Amazon naar de beurs ging: er waren mensen waren die zeiden dat je die aandelen moest kopen. Maar er waren ook mensen die zeiden dat je dat niet moest doen of dat het wel erg riskant was. Daarom is de vraag eerder om te onderzoeken of de besluiten steeds goed onderbouwd waren met de toen aanwezige kennis. Want de geluiden over het virus waren natuurlijk niet eenduidig. Er was heel veel kennis niet aanwezig of onzeker. Er zal een waaier van tegenstrijdige adviezen zijn geweest. Hoe ging het kabinet daar mee om?

Geen spoeddebat

Achteraf gezien was het bijvoorbeeld wel achteloos dat het spoeddebat dat FvD vroeg over corona op 29 januari werd afgewezen door de Tweede Kamer. Overigens een fout van de Tweede Kamer. Daar kun je natuurlijk bij bedenken dat Baudet wel vaker debatten aanvraagt en zich zo heeft opgesteld dat hij niet serieus wordt genomen. Maar dit lijkt mij wel een misser. In februari verkocht een Amerikaanse senator al zijn aandelen omdat hij informatie had gekregen over de impact van het virus. Was dat soort informatie niet bekend bij RIVM? Hoe hard was die informatie?

Ook was een fout dat er eigenlijk nooit serieus geoefend werd met een pandemie. (In sommige ziekenhuizen wel, dat bleek zeer behulpzaam).

Verder wordt het al snel moeilijker. Je moet heel precies weten:

• hoe het Outbreak management team was samengesteld op welk moment
• welke adviezen en welke risicobeoordelingen er gegeven werden
• wanneer welke informatie hard was en hoe dit beoordeeld kon worden
• welke scenario's er waren op het moment dat nog niet gekozen werd voor de lockdown, welke er waren toen wel gekozen werd voor de lockdown
• hoe de acceptatie van een lockdown werd ingeschat op welke momenten
• hoe de informatiestroom tussen veiligheidsregio's en kabinet georganiseerd was
• hoe de uitwisseling met omringende landen was en wanneer op wiens initiatief
• wanneer er hoeveel capaciteit was voor testen en voor contact-onderzoeken
• wanneer er hoeveel mondkapjes beschikbaar waren
• welke afwegingen er waren rond de mondkapjesadviezen voor niet-zorgpersoneel

Natuurlijk zijn er fouten gemaakt en hadden zaken beter gekund. 

Ik ben vooral benieuwd naar de reden om de lockdown zo laat in te stellen. In de provincie Noord-Brabant werden vanaf 10 maart alle evenementen met meer dan duizend bezoekers per direct verboden. Op 15 maart was er de landelijke lockdown. Dus het lijkt wat laat. Maar op 1 maart waren er 10 bevestigde besmettingen, waarbij steeds aangewezen kon worden dat er een connectie was met Italië. Bovendien werd toen nog gedacht dat besmetting alleen plaatsvond als er zichtbare symptomen waren. Maar op 5 maart ging Italië in lock down. Hoe worden die beslissingen genomen?  Want je weet dat de juridische vormgeving ook correct moet zijn, lag dat klaar en was het getest op uitvoerbaarheid?

De opdracht voor het onderzoek moet zijn te zien wat we kunnen leren van de besluiten, de scenario's en de informatievoorzieningen. Als er alleen gezocht wordt wat er achteraf fout is gegaan, leren we niets.

Black lives matter: verwacht geen oplossing van overheid of individu

Black lives matter en institutioneel racisme

Het valt mij op dat er twee discussies zijn. Een discussie over slavernij en een discussie over (al dan niet) institutioneel racisme. Toch is er iets met de Black lives matter aan de hand dat die twee ten onrechte niet combineren. Mogelijk komt dat door het Amerikaanse individualisme: of ze nu zwart, Aziatisch, Latino of wat dan ook bent, je bent een individu en hebt ook rechten als individu. Dan kijk je naar je eigen situatie en dan zie je dat je als zwarte minder kansen hebt dan witten. Minder kansen, minder goede zorg, minder goede scholen. Een zwarte Amerikaan zou minder kansen hebben op een sollicitatiegesprek dan een witte die in de gevangenis zat. Schandalig, maar waar. Maar is het racisme, ook institutioneel racisme, van individuen die permanent tegenwind ervaren wel een afdoende verklaring?

De kracht van burgerschap, samenwerking en de gemeenschap

De Toqueville die de democratie in Amerika beschreef keek daar net iets anders tegenaan. Hij zag het individualisme in de VS niet alleen als kwaliteit. Hij meende dat juist het netwerk van burgerinitiatieven en verenigingen de slechte kanten van het individualisme tegen ging. Hij keek meer – zouden we nu zeggen – naar sociale samenhang en sociaal vertrouwen.

De VS is ook steeds individualistischer geworden, mogelijk een logisch gevolg van grotere steden, maar ook van het verhaal van de Amerikaanse droom: de eenvoudige jongen die zich opwerkt tot krantenmagnaat. Daarbij vergetend dat de eenvoudige jongen baat heeft gehad bij zijn afkomst, scholen, steun van zijn ouders, vrienden, familie. De kracht van Amerika zit hem niet in de kleine overheid, maar eerder in een combinatie van (individualistische) ondernemerszin èn de gemeenschap

De mensen die opklimmen kunnen dat door de kracht van hun sociale omgeving.

Slavernij gaat verder dan racisme

En hier zien we de combinatie van slavernij terug in de positie van zwarten nu. Want gaat het wel alleen om hedendaags onderscheid maken naar ras? Chinezen werden ook gediscrimineerd, maar aan een yellow lives matter is nu geen behoefte. De positie van Aziaten in de VS is beter dan van de zwarten. Hun positie is in de loop der jaren sterk verbeterd. Ook de latino's die als immigrant naar de VS kwamen zonder geld of baan hebben de zwarten in positie snel voorbij gestreefd. Dat zit hem niet in racisme of discriminatie en niet in intelligentie.

Zwarten wonen vaak in relatief arme staten, vooral in het zuidoosten van de VS. Ze zijn armer, wonen in mindere wijken, hebben minder goed toegang tot goed onderwijs en tot zorg – die ook vaak slechter is dan in rijke wijken. Maar dat gold voor meer groepen. Een verklaring voor de achterstand die niet ingelopen wordt ligt mogelijk in een culturele achtergrond die door de slavernij veroorzaakt wordt.

Vertrouwen als motor voor welvaart en ontwikkeling

Fukuyama schrijft in zijn boek Trust over vertrouwen als belangrijke factor voor welvaart. Onder Chinezen, Koreanen en Japanners zitten veel ondernemers en ZZP-ers, maar dat individueel ondernemerschap is verbonden met de gemeenschap. Dat is hun manier om vooruit te komen tegen racistische tendensen in. Om een bedrijf te kunnen starten moet je geld lenen. Zwarten hebben slechte toegang tot leningen. Je kunt dat zien als racisme, waarschijnlijk is dat ook zo. Maar toen er speciale banken voor zwarten werden opgericht, bleken er ook weinig aanvragen voor leningen om een bedrijf te starten. Chinese en Aziatische ondernemers kregen ook geen leningen in het begin van de twintigste eeuw. Hen lukte het wel tegen de weerstand in een bedrijf te beginnen.

Dit klinkt allemaal wel kapitalistisch, maar het heeft meer met gemeenschapszin te maken dan wij denken. Kleine bedrijven starten vaker met leningen binnen de familie. Het is ook wel vreemd dat in zwarte buurten de winkels vaak worden gerund door Aziaten. Die ondernemerszin die tot bloei komt in een samenleving met veel sociaal vertrouwen zie je minder onder zwarten. De verklaring daarvoor kun je vinden in de slavernij. Fukuyama wijst er in Trust op dat immigranten uit Jamaica en Trinidad meer sociale cohesie hebben en meer onderling vertrouwen dan nazaten uit de Amerikaanse slavernij.

Slavernij heeft de gemeenschapszin negatief beïnvloed

Ik kan mij niet anders voorstellen dat slaveneigenaren niets liever wilden dan een zwakke sociale samenhang en zwak onderling sociaal vertrouwen onder de tot slaaf gemaakten. Vormen van zelforganisatie zijn een bedreiging voor de “eigenaren”, dus die worden met harde hand bestreden.

Zou het hoge percentage eenoudergezinnen onder zwarten ook zijn geschiedenis daar vinden? Mogelijk gaat dat te ver. Het is wel een element dat niet bijdraagt aan je toekomstkansen. Hoe zit dat in de culturele erfenis van zwarten in Nederland? Het woord systemisch racisme zou wel eens beter kunnen passen dan institutioneel racisme, want het gaat verder dan instituties. En moet je elkaar niet ook voortdurend (met compassie) bij de les houden? Racisme en discriminatie zit in ons. 

De oplossing komt niet van individu of overheid

Waar het mij om gaat: achterstand van zwarten zou wel eens ingewikkelder kunnen zijn en dieper liggen dan alleen institutioneel en individueel racisme. Het gaat er niet om dat het racisme minder erg is, maar dat de oplossing wel eens minder makkelijk zou kunnen zijn dan stoppen met racisme. Hier ligt niet alleen een taak voor de overheid, maar ook voor de gemeenschap, de zwarte gemeenschap en nog liever een diverse gemeenschap. Ik hoop dat de jeugd die toekomst ook voor zich ziet.

Veerkracht bij grote crisis en de burgemeester

Hoe groot is onze veerkracht? Nu we langzaam uit de coronalockdown komen is het goed om aandacht te geven aan veerkracht. Hoe goed lukt het de samenleving om om te gaan met een grote onverwachte tegenslag? Dat doet de samenleving iets beter dan de instituties. Maar het publieke debat lijkt niet erg doordrongen van de noodzaak bij crisis het hoofd koel te houden en te kijken hoe de samenleving hier beter uit komt. 

De samenleving was best veerkrachtig

Wat we van de samenleving zien is hartverwarmende initiatieven, mensen die alternatieven vinden om elkaar op te zoeken, gedag te zeggen, te helpen. Er zijn boodschappen-services, er werden tompoucen bezorgd bij ouderen. Mensen zagen de noodzaak van afstand houden en hielden zich er aan. De zorg leverde een enorme prestatie. Het geheel was toch een snelle nieuwe omgang met de urgente dreiging. 

De institutionele veerkracht kon beter

De institutionele veerkracht was iets minder. Wel werden er heel snel programma's voor inkomensondersteuning opgetuigd. Een enorme opgave. Ook lukte het onverwacht snel het aantal IC-bedden op te schalen, maar het op orde krijgen van de cijfers (hoeveel doden), het op orde brengen van de testcapaciteit en het op orde krijgen van beschermingsmateriaal was minder. Personeel in verzorgingshuizen bleef te lang onbeschermd. Lokaal bestuur werd gedegradeerd tot uitvoerder van rijksbeleid, het lukte niet om regionale verschillen te benutten. Allemaal zaken om te bekijken en lessen uit te trekken. 

Burgemeesters? 

Een van de voorbeelden van veerkracht was het optreden van de burgemeesters bij de demonstraties tegen racisme. Daar wordt een hoop over gesproken, maar eigenlijk kunnen we dat toch ook zien als een voorbeeld van bestuurlijke veerkracht. 

Een op zo'n korte termijn georganiseerde demonstratie over gebeurtenissen elders (geweld tegen zwarten of wat ook in het buitenland) is nog nooit zo snel zo groot geworden. Iedereen roept nu wel dat dit verwacht kon worden met een anti racisme demonstratie, maar dat is niet juist. Het werd toch echt aangekondigd als herdenken van Floyd, maar het werd een algemene anti racisme uiting. De politie scant vooraf wat te verwachten is en heeft zich grandioos vergist. Maar: de demonstratie werd aangekondigd zondag eind van de dag. Het zou de volgende dag zijn en de organisatie wilde niet naar het museumplein omdat de opkomst anders zo klein zou lijken. En om kwart voor vijf was er nog volop ruimte op de Dam. Het ging wel heel erg snel. 

Vervolgens heeft de volgende burgemeester geleerd van de eerste. De ruimte werd groter en de burgemeester kondigde vooraf aan dat hij zou handhaven als er teveel mensen zouden komen. Er was opnieuw onderschat hoeveel mensen er waren, maar omdat aangekondigd was dat de demonstratie dan beeindigd zou worden, bleef het relatief rustig. Als je bedenkt dat er in Rotterdam toch relletjes waren, terwijl de beeindiging geen verrassing was, moet je je ook realiseren dat het in Amsterdam uit de hand gelopen was. De burgemeesters bleven rustig nadenken. Het weer werkte mee, want er was wind en zon, het publiek was bovendien vooral jong en droeg vaak mondkapjes. De demonstraties daarna gingen nog beter. 

Publieke debat over de gang van zaken

Wat niet erg veerkrachtig lijkt is het publieke debat. De inschatting van het aantal bezoekers bij de demonstratie was een misser. Was dat de politie, de officier van justitie of de burgemeester verwijtbaar? Dan moeten er consequenties volgen. Is dat al duidelijk? 

Maar daarna ging het niet meer over feiten. Het leek wel een lynchpartij. De controleurs van de democratie zetten een enorme actie in tegen de burgemeester van Amsterdam. App-verkeer werd volkomen opgeblazen. Halsema wilde de demonstratie niet met politieoptreden beeindigen. “Daarvoor zijn de emoties te groot en wij willen dat het vriendelijk verloopt en politie niet (behalve als het uit de hand loopt) tegenover demonstranten komt te staan.”. De Telegraaf gaf een beeld van het app-verkeer en liet handig de eerste app van Grapperhaus weg: “Geheel met je eens.” 

Op sociale media was niemand meer geïnteresseerd in feiten. Als een grote toeloop naar de stranden niet beeindigd wordt om de boel goed te laten verlopen is het geen probleem, maar als een demonstratie waarbij de anderhalve meter-regel wordt overtreden niet beëindigd wordt is het land te klein. De mensen die tot voor kort nog riepen dat de anderhalvemeter-regel per direct opgeheven moest worden begonnen plotseling over een klap in het gezicht van de zorg. 

Ondertussen kunnen we eindelijk beter testen. Van de mensen die dachten corona te hebben bleek 1% besmet. Niet alleen was het weer de grote vijand van het virus, Waarschijnlijk liep er maar een enkeling tussen die besmet was. Grote ophef, slechte discussie. 

Het zou van veerkracht getuigen als ook dit debat teruggebracht wordt naar een debat over wat er echt mis ging, hoe dat voorkomen kan worden en wat burgemeesters, de politiek, maar ook de actievoerders kunnen leren. 

Samen weer opkrabbelen

Veerkracht, samen weer opstaan na gevallen te zijn, dat is hard nodig. We hebben enorme inspanning geleverd en moeten voorkomen dat het virus weer opkomt in de herfst. We hebben schulden gemaakt, in de hele wereld zijn schulden gemaakt, en we kunnen nog niet zomaar doen alsof het virus weg is, maar moeten wel de economie weer opbouwen. Ondertussen zaait de wereldleider verdeeldheid, niet alleen in de wereld, maar nu ook in eigen land. Daar gaan ook wij tol voor betalen. 

Verdeeldheid en elkaar “zwart maken”, is het slechtste wat we onder deze omstandigheden kunnen doen. 

. 

Hoe word ik een complotgoeroe?

In deze tijd van complotdenkers is het tijd om eens te kijken hoe je een complotgoeroe kunt worden met veel volgers. Veel volgers betekent dat je geld kunt verdienen: met video's maar ook met bijeenkomsten. Het lukt zelfs om zalen vol te krijgen met de theorie dat de aarde plat is. Je zal daarvoor nog even moeten wachten tot na de corona-tijd, want dit complot van de regering om een politiestaat te kunnen worden leidt nog steeds tot boetes. Volg 6 stappen en een geweldig resultaat is gegarandeerd! 

Onderstaande tips haal ik uit video's die ik op facebook zag en teksten op de stillewaarheid, niburu, want to know (prachtige titel voor een complot-site) of die van David Icke. Een mooi inzicht van de werkwijze zag je in de documentaire over Janet Ossebaard.   Kijk zelf en bereid je voor op een hoop ergernis. Maar je krijgt mooi inzicht. 

1.Suggereer verbanden

Je stelt wat vragen over verbanden. Is het niet erg toevallig dat ….? Uiteraard pakken de andere complotdenkers dat op. De toon is gezet, je punt gemaakt, meer hoeft niet. Zo gaat het met complotten. De RIVM ontvangt geld van de overheid, dus ze zeggen alleen wat de overheid wil dat ze zeggen. Op zich helemaal geen slechte kritiek. En dat past: een goede complottheorie is onwaarschijnlijk, maar niet onmogelijk: dan houd je het langer vol. Suggereer vooral verbanden rond ingewikkelde schandalen en rampen: hoe groter, des te meer zijn mensen op zoek naar een simpele verklaring. Denk aan 9/11, corona, MH17, pedofielennetwerken. 

Janet Ossebaard suggereert voortdurend verbanden. Zo stelt ze zelfs dat Italië de lockdown heeft gedaan om geld uit Europa te krijgen. Er komt nu toch geld uit Europa? Met een beetje oefening kun je altijd verbanden vinden om een goede suggestie te wekken. (Even terzijde bedenk je dan dat New York, het VK en China geen geld uit Europa kregen. Maar je kunt natuurlijk ook daar weer verbanden leggen. China wilde toch 5G uitrollen en moest toch verbergen dat het corona veroorzaakt? New York was toch anti-Trump?)

2. Geen bronnen nodig!

Als de interviewer probeert te weten te komen hoe een complotdenker bij corona en 5g complotten komt, neem je daar afstand van. De NOS geeft ook geen bronnen. Je hebt ook niet beweerd dat 5G corona veroorzaakt, je hebt kritische vragen gesteld. Dat dat niet mag is al het eerste bewijs dat er iets verdoezeld is! Je echte beweringen doe je steeds in bijzinnen. In een Trump-achtige manier van praten kom je vooral overtuigend over. Je wil het niet over graancirkels hebben, maar er zijn bergen bewijs (mooi voorbeeld van zo'n terzijde bijzin)! Maar je wil het er niet over hebben! Waarom zou je die vragen moeten beantwoorden? Wat zit daar achter bij de interviewer?.

3. Overdrijf!

Rond vaccinatie zijn er onderzoeken die deugen en die niet deugen. Er zijn ook vragen geweest over controle op de toevoegingen bij vaccinaties. Dan zeg je niet: het bewijs is te dun. Je zegt: er is heel veel bewijs dat er zaken fout gaan. Er is ook bewezen dat de controle niet deugt! Bill Gates heeft ooit overbevolking een probleem genoemd dus hij is bereid miljoenen mensen te doden! Dit is het grootste schandaal uit de geschiedenis! Daarmee nodig je de kijker uit om stelling te nemen. Van het grootste schandaal uit de geschiedenis mag je niet denken dat de waarheid wel in het midden zal liggen (wat op zich al een foute aanname is). Mensen moeten boos worden, want boosheid maakt blind.

4. Roep op om zelf onderzoek te doen!

Wat je ook vaak ziet bij complotdenkers is de oproep aan kijkers om zelf onderzoek te doen. Het mooie van internet is dat je bij je onderzoeksvragen snel een bevestigend antwoord kunt krijgen. De wetenschappelijke kwaliteit van al die argumenten kun je moeilijk controleren. Toen ik ooit zocht op gevaar van het HPV-virus, kreeg ik eerst allemaal linken naar pagina's over het gevaar van HPV vaccinatie. Dus je kunt gemakkelijk oproepen om zelf onderzoek te doen, komt weer zelfbewust en overtuigend over! Je staat niet open voor kritiek van de interviewer, maar neemt je kijkers juist erg serieus.

5. Niet: “je gelooft het niet”, maar: “je hebt het nog niet door!”

Wat ook opvalt is dat mensen zo overtuigd zijn dat ze niet kunnen indenken dat iemand tot een andere conclusie komt. Daarom zeg je eerder “je hebt het nog niet door”, dan iets als je gelooft mij niet. Daarmee leg je bij bij de luisteraar de suggestie dat je dom bent als je het complot niet overneemt. Uitstralen dat je zeker weet en krachtig blijven helpt. 

6. Val de mainstream media aan!

Worden journalisten te kritisch, dan zet je ze weg als overbodig en niet met hun tijd meegaand. Dat is net zo'n debattruc als “we kunnen niet terug naar de middeleeuwen”. Iemand die dat zich verdedigt plaatst zich als een verdediger van teruggaan naar de middeleeuwen. De journalist wordt ook betaald door adverteerders of de overheid, die hebben er baat bij de waarheid te verdoezelen. Neem je het op voor de media, dan ga je niet met je tijd mee. Je houdt je vast aan oud nieuws en bent de slaaf van adverteerders! De hele term mainstream media is al een prachtige vondst waarmee je alle media met een groot bereik op een hoop gooit.

Dat zijn de 6 tips. je kunt er groot mee worden! Maar je hebt het misschien nog niet door. Geloof mij niet zomaar, doe zelf onderzoek!