Het is niet vreemd dat er agressie is en angst voor vreemdelingen. Het is prachtig dat we er in geslaagd zijn een samenleving op te bouwen waar weinig geweld is, veel vertrouwen onderling en winkeleigenaren met elkaar concurreren om de gunst van de klant, in plaats van elkaar af te maken.
Nu via de sociale media haat zaaien normaal lijkt en de extremen op elkaar schelden, of nepnieuws inzetten om de eigen macht te vergroten, kortom: de samenleving verscheurd raakt, is het goed te kijken wat onze samenleving bij elkaar houdt. Dat is namelijk niet alleen grote liefde voor elkaar of een dreigende politiemacht om de strijd van allen tegen allen te voorkomen. Als het goed is is er een balans die zorgt voor evenwichtige omgang met elkaar.
Samen leven vraagt balans
1. Samenwerken. Er is integratiekracht: samenwerken, elkaar helpen en bijstaan. Dit is begonnen in familieverband, in gilden, in de kerken en in verenigingen. Let ook op instrumenten als verzekeringen waarbij onderlinge waarborg er voor zorgt dat iemand die groot ongeluk treft geholpen wordt. Je hebt compassie met de ander.
Het is wat anoniem geworden: de bijstand voor ouderen, de zorg. Maar er is heel veel steun voor en er is ook veel niet-anonieme zorg, als je ziet hoeveel mensen elkaar helpen. Het is misschien de grootste kracht in de menselijke vooruitgang, hoewel dat van competitie meestal stelliger beweerd wordt. (zie hiernaast in de bovenste punt wat instituties bij integratie)
2. Dreiging en afdwingen.Toch is die integratiekracht alleen niet genoeg. Er is criminaliteit, er zijn profiteurs. Er is dus ook dreigingsmacht: de overheid die optreedt als regels overtreden worden. Dat is de dreigingsmacht, die we het liefst beperkt zien tot de overheid. De enige manier om geweld in te perken is het in handen te geven van een democratisch gecontroleerde macht. (zie de punt links)
3. Uitwisseling en competitie. Tenslotte is er de uitwisselingsmacht, dat is de concurrentie waardoor aanbod verdwijnt en nieuw aanbod ontstaat. Het is ook een geven en nemen: als jij bereid bent in te schikken bij iets wat ik niet leuk vindt, ben ik bereid in te schikken bij iets wat jij niet leuk vindt. (bij machtsmisbruik zoals onder grote aanbieders, komt de dreigingsmacht van de overheid weer om de hoek kijken)
Alle aandacht voor hard optreden, criminaliteitsbestrijding, fort Nederland of fort Europa ten spijt, het gaat om die drie machten die met elkaar in evenwicht moeten zijn. Teveel dreigingsmacht neigt naar dictatuur, teveel bouwen op uitwisselingskracht neigt naar monopolies en machtsmisbruik. Teveel bouwen op integratiekracht neigt naar klaplopers.
Discussies concentreren zich óf op medeleven óf op dreiging en hard optreden
Ik schrijf dit omdat ik merk dat in discussies over de samenleving en idealen altijd maar aandacht zie voor één macht. Dat past bij de huidige tijd van simpele verhalen en zwart/wit denken. De libertariers die geen overheid willen en eigenlijk vooral rekenen op uitwisselingsmacht. Denk aan de man van PayPal die zijn geld inzet om de overheid af te breken. Moet je kiezen voor kapitalisme of democratie, dan kiest hij voor kapitalisme. Of Thatcher die ooit zei dat er niets zoiets is als de samenleving, er zijn alleen individuen. Zij geloofde niet in integratiekracht, maar was bang voor de macht van de overheid en kwam uit bij veel uitwisseling/concurrentie en een kleine overheid. Sindsdien zie je dat er vaak geredeneerd wordt vanuit de twee onderste krachten in de driehoek.
Of neem de mensen van het reddingsschip Open Arms die elke vluchteling willen helpen. Dat gaat verder dan redden als je je schip Open Arms noemt. Sommigen concentreren zich op de integratiekracht en elkaar helpen en bijstaan. Anderen bewonderen de sterke mannen van Rusland, China of Turkije waar de staat zaken kan afdwingen zonder rekening te hoeven houden met de wensen van de enkeling (in Rusland en China zijn er heel veel enkelingen).
Streven naar balans lijkt niet van deze tijd
In deze tijden van simpele verhalen is weinig behoefte aan een streven naar balans tussen machten. Toch kunnen we er niet onderuit. Begin eens te kijken per probleem wat je kan doen vanuit de samenwerkingskracht, de dreigingskracht en de uitwisselingskracht. En als je dat bedacht hebt, hoe werken die maatregelen als je combinaties zoekt?
Je zult merken dat ineens heel veel meer op zijn plaats valt. (en dat je het meer eens kunt worden met mensen die uit een andere samenlevingskracht denken dan jij). Streven naar balans is juist nodig in deze tijd!
Samen leven vraagt balans
 |
| Krachten in balans en de instituties die daarbij passen |
Het is wat anoniem geworden: de bijstand voor ouderen, de zorg. Maar er is heel veel steun voor en er is ook veel niet-anonieme zorg, als je ziet hoeveel mensen elkaar helpen. Het is misschien de grootste kracht in de menselijke vooruitgang, hoewel dat van competitie meestal stelliger beweerd wordt. (zie hiernaast in de bovenste punt wat instituties bij integratie)
2. Dreiging en afdwingen.Toch is die integratiekracht alleen niet genoeg. Er is criminaliteit, er zijn profiteurs. Er is dus ook dreigingsmacht: de overheid die optreedt als regels overtreden worden. Dat is de dreigingsmacht, die we het liefst beperkt zien tot de overheid. De enige manier om geweld in te perken is het in handen te geven van een democratisch gecontroleerde macht. (zie de punt links)
3. Uitwisseling en competitie. Tenslotte is er de uitwisselingsmacht, dat is de concurrentie waardoor aanbod verdwijnt en nieuw aanbod ontstaat. Het is ook een geven en nemen: als jij bereid bent in te schikken bij iets wat ik niet leuk vindt, ben ik bereid in te schikken bij iets wat jij niet leuk vindt. (bij machtsmisbruik zoals onder grote aanbieders, komt de dreigingsmacht van de overheid weer om de hoek kijken)
Alle aandacht voor hard optreden, criminaliteitsbestrijding, fort Nederland of fort Europa ten spijt, het gaat om die drie machten die met elkaar in evenwicht moeten zijn. Teveel dreigingsmacht neigt naar dictatuur, teveel bouwen op uitwisselingskracht neigt naar monopolies en machtsmisbruik. Teveel bouwen op integratiekracht neigt naar klaplopers.
Discussies concentreren zich óf op medeleven óf op dreiging en hard optreden
Ik schrijf dit omdat ik merk dat in discussies over de samenleving en idealen altijd maar aandacht zie voor één macht. Dat past bij de huidige tijd van simpele verhalen en zwart/wit denken. De libertariers die geen overheid willen en eigenlijk vooral rekenen op uitwisselingsmacht. Denk aan de man van PayPal die zijn geld inzet om de overheid af te breken. Moet je kiezen voor kapitalisme of democratie, dan kiest hij voor kapitalisme. Of Thatcher die ooit zei dat er niets zoiets is als de samenleving, er zijn alleen individuen. Zij geloofde niet in integratiekracht, maar was bang voor de macht van de overheid en kwam uit bij veel uitwisseling/concurrentie en een kleine overheid. Sindsdien zie je dat er vaak geredeneerd wordt vanuit de twee onderste krachten in de driehoek.
Of neem de mensen van het reddingsschip Open Arms die elke vluchteling willen helpen. Dat gaat verder dan redden als je je schip Open Arms noemt. Sommigen concentreren zich op de integratiekracht en elkaar helpen en bijstaan. Anderen bewonderen de sterke mannen van Rusland, China of Turkije waar de staat zaken kan afdwingen zonder rekening te hoeven houden met de wensen van de enkeling (in Rusland en China zijn er heel veel enkelingen).
Streven naar balans lijkt niet van deze tijd
In deze tijden van simpele verhalen is weinig behoefte aan een streven naar balans tussen machten. Toch kunnen we er niet onderuit. Begin eens te kijken per probleem wat je kan doen vanuit de samenwerkingskracht, de dreigingskracht en de uitwisselingskracht. En als je dat bedacht hebt, hoe werken die maatregelen als je combinaties zoekt?
Je zult merken dat ineens heel veel meer op zijn plaats valt. (en dat je het meer eens kunt worden met mensen die uit een andere samenlevingskracht denken dan jij). Streven naar balans is juist nodig in deze tijd!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten