maandag 11 september 2023

MIgratie en sociale cohesie

Grenzen worden belangrijk als er grote verschillen zijn tussen de ene kant van de grens en de andere kant. De vrede, de welvaart, de vrijheid en de economische kansen trekken enorm, juist omdat elders oorlog, onderdrukking, honger en weinig economische kansen zijn. Onze grenzen tellen ineens weer.

Redenen je land te verlaten
Er zijn natuurlijk heel veel redenen om je land te verlaten. Natuurlijk als je in een oorlogsgebied woont en gevaar loopt of vervolgd wordt om je mening: de “echte” asielzoekers. Maar soms is het een mengeling van redenen van economische aard of juist klimatologisch waardoor je vlucht voor armoede en honger, of gewoon omdat je een beter leven wilt voor je kinderen. De meeste migranten zijn arbeidsmigranten, de meeste aandacht gaat naar vluchtelingen.

Het zal lastig zijn om vanuit Nederland de wens om te migreren aan te pakken. Maar er zijn noodzakelijke, begrijpelijke redenen. Niet iedereen is dus vluchteling. Een vluchteling is iemand die een ‘gegronde vrees’ heeft voor vervolging op grond van ras, godsdienst, nationaliteit, politieke overtuiging of het behoren tot een bepaalde maatschappelijke groep, en die in het herkomstland geen bescherming krijgt. Er zijn ook veel redenen om migratie naar Nederland te willen tegenhouden. Het gaat niet om duizenden, maar als je niets zou doen waren het er veel meer. De meeste mensen zoeken opvang in de regio. Als je opvang in de regio meetelt zijn er miljoenen mensen op de vlucht en miljoenen zoeken een beter bestaan.

Woningnood
Er is hier woningnood en je ziet dat je kinderen geen woning kunnen krijgen. Veel vaker is het ongenoegen over de buurt die verandert: waar je vroeger omringd werd door mensen die je kende en vertrouwde, komen er mensen die je niet kent, die je taal niet spreken en die niet dezelfde gewoonten hebben en vaak ook getraumatiseerd zijn door hun ervaringen in oorlogsgebied. Mensen vrezen dat er weer nieuwe mensen in hun wijk komen die de taal niet spreken en (nog) geen werk hebben. Ondertussen maakt migratie dat je eigen buurt niet meer je eigen buurt voelt. Begrijpelijk dat je minder migratie als oplossing ziet om in je wijk weer rust te krijgen. Zoals iemand mij een keer zei: een vluchteling helpen is prima, twee ook. Totdat er veel bij elkaar zitten en op straat geen Nederlands meer klinkt en de leuke dingen voor de buurt door een steeds kleiner wordende groep georganiseerd moeten worden.

De meeste migranten zijn arbeidsmigranten, maar ook arbeidsmigranten leveren vragen op. Zij werken en leveren een bijdrage. Maar hoe moet dat als er een tekort is aan woonruimte? En er zijn grote verschillen: soms zijn het mensen die korte tijd hier verblijven. Soms blijven ze en dan is de vraag of en hoe ze integreren in onze samenleving. Er moet een actiever beleid worden gevoerd om alle nieuwe immigranten vertrouwd te maken met de samenleving en hen daarin te betrekken. Dit is nodig omdat migratie naar Europa structureel van aard is.

Vooral asielzoekers zonder perspectief veroorzaken er al langere tijd extreme overlast. De meeste asielzoekers uit deze Noord-Afrikaanse landen is het niet te doen om een verblijfsvergunning. Zij zoeken vooral een tijdelijk verblijf in de azc’s, met een bed, eten en drinken en ‘leefgeld’. Zij profiteren van de trage afhandeling door de IND, daar rekenen ze op. Ook is het lastig om afgewezen asielzoekers terug te sturen als hun eigen land ze niet wil accepteren. En vaak vertrekken ze voordat ze het land uitgezet kunnen worden ergens anders heen. Het is relatief een kleine groep, maar de overlast is groot (en de angst voor asielzoekers wordt ermee vergroot)

Begrijpelijke vooroordelen
Er is nog een ander effect dat verzet tegen migratie vergroot. Als mensen die je kent een keer een akkefietje hebben, een feestje dat uit de hand loopt of je ziet iemand die het verkeerde pad opgaat en in de criminaliteit belandt, dan ken je genoeg anderen om zo iemand te zien als individu die pech heeft of misschien fouten maakt of misschien zelfs een rotzak is. Je gaat niet alle Nederlanders daarom veroordelen. Dat is anders als je weinig mensen kent van dezelfde culturele groep, dan ga je in groepen denken en zie je dat de ene foute vent de hele groep vertegenwoordigt. En er zijn nogal wat verschillende groepen. Waar we vroeger mensen uit Marokko en Turkije zagen komen ze nu overal vandaan met elk eigen culturele verschillen. Dan zie je beelden van kansloze asielzoekers en ben je bang dat die een plekje gaan krijgen in jouw buurt. Of er is iets over dronken Polen en je ziet alle Polen als dronkenlappen. Dat klopt niet, maar het is wel begrijpelijk.

Beide groepen hebben gelijk
Je kunt dus zeggen: de mensen die migreren begrijp ik, de mensen die daar niet blij van worden begrijp ik ook. Ondertussen voeren de beide kampen heftige debatten zonder dat dat de situatie verbetert. De mensen die goede opvang willen en de mensen die minder migratie willen hebben beiden een goed punt!

Lastig in dit gepolariseerd klimaat nog iets te zeggen over migratie en asiel. Toch wordt er flink gewerkt. Grenzen worden versterkt men probeert de opvang te verbeteren en de procedures sneller af te handelen.

Het asielverdrag is door Nederland in 1956 ondertekend. Het geldt eigenlijk voor situaties zoals in de tweede wereldoorlog en voorzag in rechten voor eigenlijk Europeanen gevlucht voor de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog. Nu zijn de afstanden immers makkelijker te overbruggen, de rechtsbescherming is hier een stuk beter en de welvaartverschillen groter. Het verdrag verbiedt vluchtelingen terug te sturen naar een herkomstland waar ze gevaar lopen. Dat verhindert een land niet om vluchtelingen elders in een veilig land onder te brengen. Je zou de stroom eerlijker onder Europese landen kunnen verdelen. Maar dat willen de Oost Europese landen niet.

We willen niet de welvaartsstaat hier afbreken, dus er blijft een drang om hierheen te komen. Wat zou je kunnen doen?

  1. Ik vind het niet gek om de verantwoordelijkheid te delen en landen te helpen op te vangen in de regio. Kunnen we geen vluchtelingensteden bouwen in plaats van vluchtelingenkampen? In elk geval meer helpen om iets te doen waar ze voor vluchten: vaak klimaatverandering, vaak oorlog, soms allebei. In elk geval: help om veilige havens voor vluchtelingen in de regio neer te zetten. Als dat betekent meebetalen aan het werk van Tunesië en Libië vind ik dat acceptabel. Dat vraagt wel om eisen te stellen aan de opvang en te controleren.

  2. Mensen die uit veilige landen vluchten moeten in het land of buurland daar een status kunnen aanvragen om de gevaarlijke reis te besparen.

  3. Snelle afhandeling van asielprocedures en die eenduidig maken in alle landen. Alle EU-lidstaten moeten eenzelfde systeem hebben. Daarbinnen mogen landen een eigen invulling geven qua plaatsing, opvang en migratie naar hun land. Maar waar je aan moet voldoen moet precies gelijk zijn. Het heeft dan geen zin te shoppen.

  4. Om migratie mogelijk te maken en het oneigenlijk gebruik van asiel aan te pakken komt er een puntensysteem. Zoals in de VS al gebruikelijk is kijk je of migranten een bijdrage leveren aan de tekorten hier en of ze ook klaar zijn om te integreren. Er zijn nogal wat handen nodig in Nederland. Erken dat en regel dat dat goed gebeurt.

  5. Seizoensarbeid kan zo geregeld worden dat mensen hier kunnen werken en na het seizoen weer terug moeten en in hun eigen land. Dat gebeurt al in Frankrijk. Migranten van buiten de EU mogen minimaal drie en maximaal zes maanden per jaar in Frankrijk komen werken. Na afloop moeten ze terug naar huis. Terug in hun vaderland zijn ze verplicht om bij een kantoor van de Franse migratiedienst OFII hun papieren te laten afstempelen. Alleen met dat officiële stempel mogen ze het jaar erna weer naar Frankrijk komen, om opnieuw maximaal zes maanden seizoensarbeid te doen.

  6. In Nederland:

    1. Asielzoekers moeten meer mogelijkheden krijgen om snel onze taal te leren en te werken. Dan kunnen ze sneller integreren en het voorkomt dat mensen lange dagen niets anders kunnen doen dan wachten waardoor ze als ze eenmaal asiel hebben gekregen te lang uit het arbeidsproces zijn.

    2. Er moeten kleinere asielzoekerscentra komen zodat de invloed op de omgeving minder groot is, uitleg van onze regels en gewoonten gemakkelijker en die enkele raddraaiers aangepakt en geïsoleerd kunnen worden.

    3. Kinderen die asiel hebben aangevraagd, moeten zo snel mogelijk duidelijkheid krijgen. Of ze krijgen een verblijfsvergunning of zij moeten terug naar het land van herkomst, zodat een kind daar een toekomst kan opbouwen. Voor hen speelt de tijd nog veel meer een rol dan voor volwassenen.

    4. Ruimere capaciteit en deze behouden is veel efficiënter en effectiever dan het opschalen en afschalen zoals tot voor kort gebeurde.

    5. Verbeteren van de opvang en integratie van alle migranten en hen betrekken bij de sociale cohesie.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten