Links lijkt zich af te vragen hoe het kan dat kiezers van linkse partijen naar de PVV trekken. Ik ben daar zelf niet verbaasd over, zoals ik eerder zei in “linkse mensen op het nadenkstoeltje”: weldenkende, vooral linkse, mensen hebben het niet makkelijk, ze moeten voortdurend op het nadenkstoeltje. Floor Rusman poneerde in NRC “Links is ook het slachtoffer van geslaagde en misschien wel onomkeerbare framing”. Voor sommige mensen is dat woord op zichzelf een scheldwoord geworden, met een specifieke connotatie. Juist door altijd links te koppelen aan elite.
Kijk wat meer onder de oppervlakte
Toch blijf ik zitten met vragen. Ik ben
niet snel geneigd te roepen dat iets “slecht is uitgelegd”, de
“media zich hebben laten meeslepen” of dat de term "besmet is
geraakt". Opvallend is namelijk dat overal de migratie een rol speelt in combinatie met minder greep op de eigen omgeving.
Dan moet links daar ook naar kijken. Niet om van mening te
veranderen: je draait je ideeën niet mee met je kiezerspubliek, je
moet kiezers werven voor je idee. Bovendien heeft de VVD net zo goed
flink wat zetels verloren aan de PVV. En tenslotte vraag ik mijzelf nogal eens af of ik wel links ben als te liberaal, tezeer ook op rechten voor de natuur of te gericht op de vraag of er ook geld verdiend wordt en prikkels zijn om te verbeteren. Maar tja, ik stem wel altijd links van het midden.
Wat zie ik in Nederland gebeuren wat de ruk naar de PVV verklaart?
gebrek aan optimisme
In ons land wordt veel gesproken over crisis. Het idee heerst dat de kinderen het niet beter zullen krijgen dan hun ouders. Buurten veranderen en waar dat in de jaren 60 getuigde van vooruitgang en delen van macht, is dat nu gekoppeld aan verandering waardoor mensen het gevoel krijgen dat hun buurt niet meer van henzelf is. Dan is het niet vreemd dat mensen niet uitkijken naar de toekomst.
Men houdt zich dan vast aan het idee dat vroeger beter was. Dat is toch al iets dat oudere mensen (vergrijzing) sneller hebben dan jongeren. De verbondenheid met de hele wereld, steeds hogere kwaliteit van mobiele telefoons waarmee je kunt doen wat vroeger alleen met een zware mainframe-computer kon wordt eerder door jongeren gevoeld als vooruitgang. Linkse programma's stralen geen optimisme uit. Volt als nieuwe partij is wel uitgesproken optimistisch over Europa “als synoniem voor voorspoed en vrijheid”. Ik zie bij links pogingen, maar in debatten is het vooral doem. Waarom? De VVD is veel optimistischer, zeker Rutte was een en al optimisme, hij werd er voor beloond.eigen zorgen eerst is erg verleidelijk als je geen grip meer hebt
Het idee dat de eigen zorgen maar eerst eens opgelost moeten worden is heel verleidelijk als je het gevoel hebt dat je geen greep hebt op je leven en je buurt. Hoe meer ons land verbonden is met de rest van de wereld (wat welvaart bracht), des te minder heeft men het idee invloed te hebben op gebeurtenissen. Combineer dat met minder vaste banen en woningnood en eigen zorgen komen al snel voor die van anonieme anderen. Dan komen de arbeidsmigranten en asielzoekers in beeld als zondebok. Op dit punt heeft links niet kunnen leveren omdat rechts al heel lang de meerderheid heeft, maar het kleeft wel aan links. Dat lukte Pieter Omtzigt beter met zichtbare standvastigheid en een opmerking over migratie.rechten als volk zijn belangrijker geworden, rechten als individu minder
We horen veel over individuele rechten maar voor veel mensen zijn rechten als groep of als volk belangrijker. Voor mijzelf staat vrijheid vooral voor persoonlijke vrijheid die gepaard gaat met rekening houden met de ander. Maar voor anderen is het begrip vrijheid vaak verbonden aan de groep (of het “volk”). Omdat de persoonlijke vrijheid voor sommigen niet zo van belang is als hun veiligheid, hun welvaart, hun cultuur en hun zekerheid van bestaan als volk. Je ziet dat terug in het rare idee dat op veel discussiefora terugkomt dat het volk heeft gesproken. Dit gaat gepaard met het aanvallen van de rechten van minderheden. Linkse partijen bieden niet meer de associatie met een eigen groep. De VVD, als liberale partij, trouwens ook niet. Dit vind je vooral terug bij extreem rechts. Het past heel goed in hun verhaal over migratie. Is er meer te vinden met soevereiniteit in eigen kring en minder centraal bestuur?links heeft gepoogd met ratio te overtuigen zonder de emotie aan te spreken
Om te overtuigen moet je niet alleen wetenschappelijk bewijs aandragen, maar moet je mensen raken. Waarden als trots, veiligheid, loyaliteit, autoriteit en heiligheid spelen (soms onbewust) ook een grote rol in de oordeelsvorming. Die waarden spreken linkse partijen niet meer aan. Je vindt ze wel terug bij rechts. Daar heerst trots op de VOC tijd zonder de zwarte kanten te willen zien. Veiligheid zou een grote rol kunnen spelen rond de klimaatverandering, maar het wordt niet aangesproken (uit angst dat er teveel aandacht gaat naar aanpassing door dijken te verhogen in plaats van verminderen van fossiele brandstoffen?). Links spreekt niet meer over trots, veiligheid en loyaliteit. Waarom niet?leren omgaan met beslissingen tussen kwaden
Met de democratisering hebben mensen ontdekt dat ze zich niet hoeven te laten leiden door de dominee (CDA) of de vakbondsman (PvdA), maar dat ze zelf kunnen besluiten. Daar komt de zwevende kiezer naar voren. Maar kijken we naar het programma van de PVV en de steun, dan zien we dat deze kiezer wel kijkt wat hij wil, maar niet kijkt naar keuzen tussen kwaden. Dat lukt ook niet met een stemwijzer, ook daar staat alleen wat mensen wel willen, maar niet hoe ze dat kunnen betalen. De boeren van BBB willen geen stikstofregels uit de EU, maar zijn dolblij dat ze kunnen exporteren in de EU. De boeren staan ook vooraan om arbeidsmigranten in de kassen als goedkope krachten te behouden, terwijl het aantal migranten beperkt moet worden volgens BBB. De kiezers van de PVV willen woningen, als het moet gebouwd door arbeidsmigranten. De zorg heeft behoefte aan arbeidskrachten, maar het mogen geen migranten zijn. Want als de migranten hier wonen is dat niet de bedoeling. Ook het als overheid betalen om zaken te regelen krijgt geen aandacht van de PVV. Wil je hogere huursubsidie, AOW met 65 jaar, geen migranten en geen belastingverhogingen, dan lijk je daar met de PVV mee weg te kunnen komen. Terwijl het moeilijk kan samengaan. Steeds meer programma's worden niet doorgerekend. Op de doorrekening is terechte kritiek mogelijk, maar ondertussen is het wel erg makkelijk om niet te hoeven zeggen hoe je je programma betaalt.
Hadden mensen dit niet zien aankomen?
Ondertussen
blijft Nederland veranderen. Dat moet, want de wereld verandert, maar om iedereen mee te
krijgen is het nodig dat er ook veiligheid, geborgenheid en optimisme
is.
Wat heb ik aan mijn stem op jullie?
Mensen die moeite hebben met de grote veranderingen zullen altijd
vragen “wat heb ik er aan als ik op jullie stem?”. Die
zijn matig te overtuigen met het argument dat anderen er op vooruit
gaan, tenzij ze een huis en een goed en zeker inkomen hebben. In Denemarken hebben de sociaal-democraten gepoogd te zoeken naar oplossingen voor migratie en vluchtelingen. Ze ontwikkelden een eigen plan om te voorkomen dat migranten verdrinken in de Middellandse Zee. Daarvoor moeten er Deense aanmeldpunten in derde landen komen. Wie daar wordt toegelaten, mag naar Denemarken komen. Zo moet links zoeken naar creatieve manieren om oplossingen te vinden. Rond arbeidsmigratie is het bijvoorbeeld mogelijk het minimumloon te verhogen en expats geen belastingvoordeel te geven dat hun Nederlandse collega's ook niet hebben. En waarom moeten zoveel studies in het Engels gegeven worden? En geef de woningcorporaties de ruimte!
PVV weet te ontsnappen aan de proef op de som
Misschien is het goed als de PVV in een
regering tijd krijgt te bewijzen dat ze ook niet kan leveren. Ze ontsnapt altijd aan de proef op de som, wordt nooit ontmaskerd.
Gevaar blijft dat de partij dan weer een nieuwe vijand aanwijst. Links moet ook beseffen dat een partij die zondebokken aanwijst en op de onderbuik speelt altijd een betekenisvolle steun zal vinden, maar 37 zetels is echt iet nodig.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten