Gisteren was ik op het symposium Open
data Open Spending van de Algemene Rekenkamer. Idee was dat elke
Nederlander wil weten of zijn belastinggeld goed wordt besteed, zeker
in tijden van forse bezuinigingen. De digitalisering van de media en
de opkomst van open data bieden grote mogelijkheden. Kunnen open data
leiden tot betere verantwoording van publiek geld en uiteindelijk tot
een betere overheid?
Rekenen op het oog van de meester
Diverse mooie voorbeelden kwamen aan de
orde. Ik denk dat deze ontwikkeling zeker doorzet. Britse burgers
kunnen via www.wheredoesmymoneygo.org tot op detailniveau de
besteding van hun belastinggeld nagaan. Dat gaat in Nederland ook
komen. Maar leidt dat ook tot een betere overheid? Gaan burgers de
overheid controleren en tips geven ter verbetering?
Dit burgerperspectief komt met horten
en stoten steeds terug. En de mogelijkheden zijn er zeker. Zo zou de
Fietsersbond deze winter mensen kunnen laten twitteren over
fietspaden die niet gestrooid zijn, voeg de locatie toe en je krijgt
een prachtig overzicht van de wel en niet goed gestrooide fietspaden.
Vergelijkbaar met de Uksnowmap. (http://uksnowmap.com/)
die op basis van tweets aangeeft waar en hoeveel het sneeuwt.
Burgers
kunnen dus zeker bijdragen aan een beter toezicht. En zelfs de
gedachte dat burgers mee kunnen kijken kan leiden tot
verbetering.Het oog van de meester maakt het paard vet. Het VK heeft er besparingen mee ontdekt.
Soms moet je niet rekenen op burgers
Er zijn ook mensen die juist er op
wijzen dat burgers op de overheid willen vertrouwen. En die hebben
natuurlijk ook gelijk! Men zou kunnen zeggen dat de cafébrand in
Volendam (2000/2001) en de vuurwerkramp in Enschede (2000) de
teruggang inluidden, weg van het burgerperspectief, terug naar de
overheid. Deze gebeurtenissen waren veel voor overheden een reden om
het toezicht wat steviger neer te zetten. Bouwen zonder de regels na
te leven werd harder aangepakt. Bij een brandgevaarlijk café dient
de overheid niet te wachten op tips van burgers. De burgers moeten er
op kunnen vertrouwen dat onder toezicht staande organisaties de wet
naleven. Burgers zijn daarbij nog steeds een belangrijke tipgever.
Rekenen op het burgerperspectief en horizontale verantwoording gaat
te ver.
Burgertoezicht en sectoren
Wanneer moeten we nu juist rekenen op
de overheid en de formele toezichthouder, wanneer op onszelf? Waar
een specialist keuzen maakt die zeer specifiek zijn kan (alleen) een
expert het hele proces nagaan en zien of de keuze correct was. Dat
kunnen burgers en bedrijven juist niet. Denk aan het organiseren van
een grote manifestatie: een echte specialist weet waar mensen heen
zullen rennen, hoe mensen reageren onder paniekomstandigheden. Om nog
maar niet te spreken van vliegtuigonderhoud. Dat laat je ook niet
over aan burgers (hoewel het vrijgeven van data of en wanneer
controles en onderhoud hebben plaatsgevonden heel goede prikkels
geven).
Daar staat tegenover dat bij het onderhoud van de openbare
ruimte, in de verpleging en verzorging, in het onderwijs en het
toezicht op woningcorporaties een wereld te winnen is. Als een expert
nodig is om te controleren of iets degelijk is, moet je niet rekenen
op burgers, maar als een burger kan controleren of iemand gestrooid
heeft of het vuil meegenomen, moet je daar gebruik van maken. Eerder schreef ik al over het verschil tussen toezicht door technocraten, burgers en collegiaal toezicht (plaatje uit Waarom technocraten het land niet kunnen redden. ) Daar heb ik een indeling gemaakt die kijkt naar bendodigde expertise (specificiteit) en aantal keren dat er transacties zijn (transactionele intensiteit)
Open data bieden veel meer
mogelijkheden dan ik hier in een blogje kan beschrijven, maar er is
een wereld te winnen. Alles op een hoop gooien en altijd rekenen op
horizontaal toezicht (van burgers en bedrijven) is echter niet op
zijn plaats. Waar burgers al komen en snel iets kunnen zien is het zonde niet van oplettende burgers gebruik te maken.
Prima dat de Algemene Rekenkamer die discussie verder voedt.
Meer
http://www.verbeterdebuurt.nl/ meldingen doen openbare ruimte
http://www.misdaadkaart.nl/Utrecht
vb Misdaadkaart
Geen opmerkingen:
Een reactie posten