Op het werk bij mijn
vrouw is discussie over controle op de Arbowet opgelaaid. Er zou iemand werken
in een ruimte met giftige stoffen waar te weinig afgezogen wordt. Wat opviel
was dat de discussie over controle en wat je met de controle bereikt. De
medewerker in de vieze ruimte wist niet hoe hij de omgeving kon verbeteren en
voelde zich vooral op de vingers getikt door controleurs die eigenlijk niet geïnteresseerd
leken in zijn gezondheid, maar in de wet.
In Nederland zorgt de arbowetgeving ervoor dat werknemers
veilig en gezond kunnen werken. De Inspectie SZW controleert of werkgevers en
werknemers zich aan deze regels voor gezond, veilig en eerlijk werk houden. We
mogen er blij mee zijn dat de arbeidsomstandigheden een zorg zijn. Maar in dit
concrete geval was bij controle iets geconstateerd waar de medewerker op
aangesproken werd, terwijl hij niet wist hoe hij het het beste kon verbeteren.
Wat zou hij nou het beste kunnen doen? Daar ging de Arbo-controleur niet over. Ik
weet niet of dat altijd zo is, maar in dit geval bleef het bij een tik op de
vingers.
Controle zonder
verbetering
Ik begrijp de situatie goed. Toch knaagde er wat. Want die
Arbo controleur zal toch op andere plekken hebben gezien hoe mensen het wel
kunnen oplossen? Het was zijn taak om te controleren en niet om te adviseren. Maar
na de controle valt het stil.
Het deed een beetje denken aan een controleur die een
onderdaan bezoekt, zegt wat er niet deugt en de onderdaan met lege handen
achter laat. Natuurlijk hebben we allemaal een eigen verantwoordelijkheid, maar
de controleur lijkt de oplossing een achter te houden, want hij heeft op andere
plekken vast gezien hoe het wel kan. Zo straft de controle de medewerker eerder
dan dat hij hem helpt. De gecontroleerde krijgt dan de neiging om dingen te
verbergen en een tik op de vingers te voorkomen.
Publieke verantwoording
moet gericht zijn op beter werken
Dat zie ik vaker. Kijk naar de zorg en het onderwijs. In het
algemeen is de behoefte van geldschieters aan verantwoording toegenomen. Je
moet bonnetjes hebben, uren schrijven, bewijzen overleggen. Vervolgens blijf je
als een soort onderdaan met lege handen achter. Je hebt zelf helemaal niets aan
de verantwoording. Je hebt voldaan aan de eisen van de wet, de geldschieter of
de subsidieverstrekker. De politiek kan dan niet in de gemeenteraad of in de
Kamer gaan zeuren over wat er niet deugt, want de uitgaven zijn gecontroleerd. Ik ben niet tegen acties om fraude er uit te halen, maar is dit de juiste weg? (Overigens vind je de echte fraudegevallen natuurlijk op andere manieren: verhalen die rondzingen, steeds andere smoesjes, de resultaten worden vervolgens kunstmatig opgepoetst)
 |
| Rekenschap, Van Dale |
Het zou mooier zijn als de verantwoording meer een gesprek
zou worden over wat je doet en hoe het beter kan. Want al die mensen die publiek
geld gebruiken willen natuurlijk graag horen wat ze goed doen en wat er beter
kan. Als daar registraties bij helpen om te zien hoe je je werk beter kan doen
is dat helder, dan weet je waarvoor je registreert en kun je kijken of je hetzelfde doel op een gemakkelijker manier kunt bereiken. Dan wordt het minder een zaak van verantwoording en meer iets
wat ik rekenschap noem. Rekenschap gaat immers ook over verantwoording
afleggen, maar ook over het je zelf realiseren wat je doet en hoe je het beter
kunt doen.
Vernieuwing van verantwoording
Ga je eenmaal die weg in, dan zijn er ook hele andere mogelijkheden
voor rekenschap. Organiseer dat mensen bij elkaar kijken. Organiseer als
controleur uitjes voor scholen die slecht presteren naar scholen die goed
presteren. Breng zorgverleners in kwaliteitskringen bij elkaar. Bespreek met
zijn allen je blunders in een veilige omgeving en leer van elkaar.
Uiteindelijk willen vooral in de publieke sector mensen iets
betekenen voor de samenleving. Vandaar dat ze niet zitten te wachten op
controles. Op instrumenten om beter te werken waarschijnlijk wel.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten