Recht op tegenspraak

 Democratie en consequent zijn is hard werken en helaas is niet iedereen dat gegeven. Iedereen en iedere groep heeft het recht om in het openbaar bij elkaar te komen voor een vergadering, protest of demonstratie. Als men zich maar houdt aan de eigen verantwoordelijkheid en de openbare orde geen gevaar loopt.  Of in nettere woorden: “1. Het recht tot vergadering en betoging wordt erkend, behoudens ieders verantwoordelijkheid volgens de wet.” (artikel 9 lid 1 van de Grondwet), Lastig hoor dat protest gewoon mag.

Goede democratie vraagt ruimte voor tegenspraak 

Dit recht is van groot belang voor een goede democratie. Tegenspraak moet mogelijk zijn omdat in een democratie open discussie moet zijn tussen voor- en tegenstanders van maatregelen. Je moet dus een demonstratie in Stroe gewoon accepteren of je nu voor of tegen de stikstofmaatregelen bent.

Maar dat gaat eigenlijk wel twee kanten op. Anders beroep je je wel op democratie en vrijheid van demonstratie, maar wil je gewoon alleen die vrijheid voor jezelf. Mensen houden van tegenspraal totdat ze zelf tegengesproken worden. Zie dit filmpje. 

Wat mogen de boeren wél en de klimaatactivisten niet? pic.twitter.com/AcQGgzM1K6

— Roel Maalderink (@RoelMaalderink) October 16, 2019

Zwarte Piet? 

Zouden de boeren nu ook merken hoe belangrijk het is dat zij demonstraties tegen zwarte Piet in Friesland moeten accepteren? In 2018 werden bussen met demonstranten klemgereden. Ik maak mij sterk dat tussen de demonstranten niet veel principiële voorstanders het toelaten van een demonstratie tegen Zwarte Piet zitten. Demonstraties tegen Zwarte Piet is immers een “probleem van stedelingen”, terwijl de demonstraties tegen stikstofmaatregelen meer een “probleem van het platteland” is. Consequent zijn lijkt mij een voorwaarde voor democratische gezindheid. Die democratische gezindheid is niet iedereen gegeven. 

Demonstreren op jouw priveterrein? 

Nog zo een. In mei 2019 demonstreerden dierenactivisten tegen een varkenshouderij in Boxtel. Dat was over de grens, want het was privaat terrein. Mark van den Oever was woedend. “Toen (…) zag ik op het nieuws dat de bezetting nog steeds aan de gang was.  Ik dacht: ‘Dat kan toch niet waar zijn.’ De politie deed helemaal niks. Stonden er alleen en dat dit allemaal maar zo kon.” Hij richtte het Farmers Defence Force op. Later filmden dierenactivisten illegaal in zijn stal. Weer woedend.

Dan verwacht je dezelfde woede als demonstranten op het privéterrein van een minister komen. Maar nee, vrolijk noemde Van den Oever het protest van tientallen boeren bij de woning van minister Christianne van der Wal (Stikstof) een 'topactie'. Hij sloot niet uit dat dat vaker gaat gebeuren. 

Ik zit er mee. Je moet principieel ruimte geven aan tegenspraak. Maar als het gesprek daarover niet meer mogelijk is omdat consequent zijn, uitgaan van feiten, geen basisregels meer zijn? 

Misschien is niet de tegenspraak het probleem, maar het gebrek aan ruimte voor gesprek tussen de mensen die elkaar tegenspreken.