Bezuinigen een kans voor de democratie

Blijkbaar zijn mensen niet meer gewend aan bezuinigen. Nadat de overheid miljarden uitgaf aan coronasteun of het energieplafond lijkt het kabinet te zoeken naar bezuinigingen. Ik zag op Nu.nl de reacties. Daar zie je dat mensen niet reageren om serieus te zoeken naar bezuinigingen, maar hun frustratie uiten. Je zou het ook kunnen zien als “the best argument against democracy is a five minutes conversation with the average voter”1). Tegelijk is dit een signaal en een kans om de democratie weer terug te brengen bij de mensen.

Bezuinig maar op anderen

In het algemeen komt het er op neer dat de eerste reactie is dat we maar moeten bezuinigen op anderen. Er wordt ook vrij makkelijk over geld gedacht, de uitgaven aan zorg (90 miljard) zijn natuurlijk niet vergelijkbaar met die aan het Koninklijk huis (0,05 miljard). 

Maar de frustratie moet men duidelijk wel even kwijt: "Bezuinig op de loon van koning en zijn gezin, ambtenaren en ministers. Heeft de burger al niet genoeg geleden?" Of  “Jullie zelf moeten bezuinigen met je grote salarissen en huizen en de EU verspillingen van Brussel enz”. Een enkeling denkt dat Nederland rijk wordt door de EU te verlaten, die reactie was vóór de Brexit populairder.

Ook is er veel onbegrip over inspanningen voor het klimaat. Ook deze frustratie moet men even kwijt, die ingaat op politieke keuzen: “Al die miljarden voor het klimaat met een effect van ik meen 0,001% op wat alle andere landen zouden kunnen doen.” “We stoppen wel 28 miljard in het klimaatbeleid”.

Of de oorlog: “Die oorlog in Oekraïne kost ons dus 2,5 miljard. Misschien eens een ideetje om in te gaan zetten op een vredesoplossing”. “Ondertussen gaat er miljoenen aan munitie en leger materiaal naar oorlog gebieden.”

Of de frustratie over misbruik van uitkeringen: “Uitkeringen moeten omlaag, tenzij je niet KAN werken. “ “Geen circus van uitkeringen en toeslagen meer. “

Er zijn ook nogal wat reacties die niet veel geld opleveren, maar waar men van verwacht dat het de inkomsten vergroot: “Verlaag loonbelasting en belast overwerk minder.” “verhoog het minimumloon, dan gaan mensen weer aan het werk”

Tot aan het idee dat geld te halen valt bij onderwijs: “Onderwijs. Daar krijgen kinderen de gekste dingen te leren en horen.”

Maar de hoofdmoot is wel het asielprobleem: “op ons bezuinigen om maar mensen binnen te kunnen blijven halen” “Mensen helpen: JA absoluut, echter niet hier.“ “Verzorgingsstaat onbetaalbaar gezien de niet-aflatende instroom van asielzoekers waarvan het overgrote deel afhankelijk zal blijven van een uitkering en toeslagen” “Nóg onverteerbaarder vind ik dat asielzoekers, waarvan de meeste statushouder worden, vervolgens per direct worden aangesloten op het alles gratis en met voorrang een woning krijgen. “Overbevolkt en met woningnood trekken we nog even gigantisch de knip voor asielzoekers.” “miljarden voor asielzoekers, die notabene de halve veilige wereld doorreizen op weg naar de honingpot, wát een beleid.”

Politiek: los het op zonder dat ik er last van heb!
Mijn beeld is dat mensen meer en meer consumenten worden van de politiek. Doe mij maar wat minder asielzoekers, dan hoef ik niet te bezuinigen. Let wel: dit zijn alleen de mensen die reageren en dat zijn de mensen die het makkelijkste maar wat roepen. Op zo’n forum of op twitter is geen echt gesprek mogelijk. Maar het is droevig voor de democratie.

Laat mensen in gesprek gaan over oplossingen en er gebeurt iets
Een oplossing zou zijn om mensen te loten en te laten nadenken over bezuinigingen. Over de eigen financiën kunnen mensen ook goed nadenken: ga er rustig voor zitten en de verantwoordelijkheid komt terug. Er zijn burgerfora geweest waar mensen met elkaar nadachten over bezuinigingen in de gemeente. Je ziet dat mensen dan ineens bereid zijn na te denken over wat er nodig is, wat succesvol kan zijn en wat men wil ontzien. 

Een echt gesprek is moeilijk maar mooi. Als je in gesprek moet met iemand wiens ouders ooit een oorlog ontvluchtten of werkloos werden. Als je jongeren hoort over hun toekomst in een land dat kan overstromen. Het is leerzaam en confronteert je met moeilijke keuzen. Ik heb zelf een keer zo’n project begeleid in Culemborg. In verschillende steden zijn dergelijke projecten geweest en altijd blijken mensen verantwoordelijk te kunnen nadenken over de financiën en inzicht te krijgen in waar al het geld heen gaat. Want bezuinigen op het Koningshuis levert wel applaus, maar geen geld op.

Dat mensen hun frustratie uiten is natuurlijk prima. Maar met een echte discussie over het geld van “onze overheid”  zouden mensen zich weer onderdeel voelen van de democratie. 

Bezuinigen is een kans om democratische gezindheid weer te vergroten.

1)Winston Churchill zou gezegd hebben "The best argument against democracy is a five-minute conversation with the average voter."