Wij zijn hun verdienmodel

 Media met koppen die je woede opwekken worden vaker aangeklikt dan media die dat niet doen. En TV- programma's die vertellen wat je wilde horen zijn populairder dan progrgamma's die ingaan tegen jouw gedachten. Dat is dus voor alle media een valkuil waar ze zich van bewust moeten zijn. Niet alleen woede scoort goed, de suggestie dat de elite jou voor de gek houdt scoort ook geweldig. Daarom krijg je af en toe suggesties als “De echte waarheid over ...”, of “Rutte fraudeerde bij ...”.

De waarheid kost kijkers
Fox News ging daar nog wat verder in dan onze media, het scoorde goed om te berichten over “gestolen verkiezingen”. Intern was allang duidelijk dat er geen snipper bewijs was. Waarom dan toch die berichten delen? Dat start (volgens de Volkskrant 19/4) met verontwaardiging van kijkers als Fox News bericht dat Joe Biden in de staat Arizona de verkiezingen wint. Donald Trump is daar woedend over, maar erger: de kijkcijfers dalen! De kijkers lopen over naar America News! Die zender weigert Biden tot winnaar uit te roepen.

Als Fox News vervolgens allerlei mensen aan het woord laat waarvan men intern elkaar zegt dat er niets van klopt, komen de kijkers weer terug. Gelukkig gaat de producent van de stemcomputers naar de rechter. Uiteindelijke kosten van dit bedrog voor Fox News: 700 miljoen.

Eerder zagen we dat bij Alex Jones. Hij kreeg een boete van 472 miljoen voor leugens over een schietpartij. Hij stelde dat de treurende ouders acteurs waren. Dat scoorde goed bij zijn kijkers! Hij werd rijk van het verkopen van diverse zaken via dezelfde website. Eerst de mensen lokken met angstaanjagende complotten, vervolgens rijk worden van advertenties en eigen verkopen.

Ook in Nederland
In Nederland is dat wat bescheidener met mensen die drukbezochte bijeenkomsten organiseren om te vertellen dat de aarde plat is of graancirkels gemaakt zijn door buitenaardse bezoekers. In de coronatijd leefde het op en kon je diverse pillen en poeders tegen corona kopen omdat het vaccin erger zou zijn dan corona. Of neem Bram van der Stadt. Op zijn dertiende had de scholier het malle idee gehad om 800 euro, een cadeau van zijn oma, te steken in een toen nog volstrekt onbekend, nieuw fenomeen, bitcoin geheten. En nu, zeventien was Van Stadt inmiddels, had hij er honderdduizend euro mee verdiend. We hebben het in verschillende kranten kunnen lezen. Alleen woonde hij telkens ergens anders. Eerst in Hilversum, toen in Hollandsche Rading, toen in Naarden, en toen in Eemnes. Het werd uitgezocht en toen bleek dat deze jongen helemaal niet bestond, maar dat zijn verhaal hielp om bitcoins te verkopen. De hype was het verdienmodel. 

Leugens als verdienmodel
Als het te mooi is om waar te zijn, is het ook meestal niet waar. Van journalistiek verwacht je iets meer aandacht voor de waarheid. Maar denk je in. Het verspreiden van leugens brengt gewoon geld op. Daar kunnen de Follow the money, stichting Skepsis en diverse factcheckers niet tegen opboksen. Want factchecken is heel erg duur en uit je duim zuigen is goedkoop. De veroordeelde Micha K. verdiende er ook zijn geld mee.

Maar wat zegt dat over onszelf, onze mediawijsheid? We willen zo graag gelijk krijgen! In onze gedachte dat Biden de verkiezingen verloor (aanhangers Trump), onze gedachte dat het vaccin giftig is (aanhangers van Engel), onze gedachte dat graancirkels echt door buitenaardse wezens gemaakt zijn of dat we door de elite bedonderd worden omdat de aarde plat is (aanhangers van Frans Heslinga, die tevens beweert dat Lady Di nog leeft en de NASA nooit op de maan landde, maar geld krijgt om het sprookje van de tocht naar de maan (en remote sensing en satellieten) in leven te houden). Bijvoorbeeld hier.

"Je moet voelen met je hart", stelt platte aarde denker Heslinga, "we weten eigenlijk in ons hart wel dat de aarde plat is". Daardoor waren mensen zo woedend toen er verteld werd over de overleden kinderen in Bodegraven die waren vermoord door satanisten. Ze voelden meteen de woede opkomen in hun hart en raakten verblind.

Wat zegt het over ons
Lastig is dat wetenschappers altijd praten in mitsen en maren en voorzichtigheid, terwijl de complotdenkers heel uitgesproken en overtuigd zijn. Bescheidenheid en wetenschappers toch iets meer serieus nemen lijkt mij op zijn plaats. 

Toch even nadenken en niet voelen met je hart. Anders zijn wij het verdienmodel van complotverspreiders die wij uiteindelijk zelf betalen om ons sprookjes voor te schotelen.