We hebben nogal eens de neiging ons te richten op wetten als er iets niet deugt. Vaak is de werkelijkheid omgekeerd: eerst is er een probleem, er wordt gekeken naar oplossingen, mogelijk zit de wet oplossingen in de weg en zo kom je tot oplossingen en sluitwerk is de wet. Zo gaat dat ook bij racisme. We zien dat ons systeem nogal eens racistisch uitwerkt. Is dan de aandacht voor institutioneel racisme wel de beste weg?
Een goed functionerende overheid is gebaat bij goede wetten en een goed juridisch systeem. Het is niet andersom: je krijgt geen goed functionerende overheid met goede wetten. Het vraagt goede ambtenaren, een cultuur van betrouwbaarheid en werken zonder aanzien des persoons. Voorbeelden van goed functionerende overheid vinden we in de Scandinavische landen, Nederland, Zwitserland, Nieuw Zeeland. Wereldmacht de VS staat niet in de top. Laten dat nu net landen zijn waar je ook ziet dat de mensen zelf ook betrouwbaarder zijn!
Uit onderzoek naar verloren portemonnees zie je dat landen waarvan gezegd wordt dat de overheid goed functioneert, juist de landen zijn waar gewone mensen het snelst de verloren portemonnee met geld retourneren. Op 1 staat Denemarken, daarna komen Zweden, Nieuw Zeeland, Zwitserland en Noorwegen. Daarna komen Tsjechië en Nederland. Het zijn natuurlijk ook rijke landen, maar bijvoorbeeld de VS als rijk land staat niet in de top. (Zie het onderzoek hier)
Alertheid op racisme vraagt wel wat. Toen ik in de Amsterdamse raad lid was van de commissie politiezaken, waren de agenten op bureau Warmoesstraat een probleem. Toen vertelde commissaris Nordholt hoe agenten op dat bureau na een opleiding op de politieacademie eigenlijk weinig zwarten waren tegengekomen. Niet bij de politie, niet in hun omgeving. Eigenlijk waren zwarte drugsdealers rond de wallen hun eerste en enige ervaringen met zwarten. Natuurlijk waren er ook witte dealers, maar ze konden dat veel gemakkelijker zien als uitzonderingen: ze hadden genoeg goede ervaringen met witte mensen: privé, in clubs op feestjes, op school . Hun vooroordelen waren dus systematisch, de agenten leefden in een systeem waarin slechte ervaringen werden bevestigd. Helpt dan een verbod op racisme?
We moeten daarom bij het aanpakken van racisme in de samenleving en ook racisme als systematisch probleem in de gaten houden dat het ook om (groepen) mensen gaat. Het is niet alleen iets dat individueel is, maar ook iets van groepen in de samenleving. Het vraagt om elkaar bij de les te houden. Het vraagt ook niet alleen iets van witte mensen, maar van iedereen. Ik vermoed dat een goede overheid bij de tijd gehouden wordt door een alerte burgerbetrokkenheid.
Vrouwenemancipatie kon ook niet zonder zelforganisatie van vrouwen met uithoudingsvermogen en onderlinge steun. Dat vraagt (nog altijd) ook het zetten van vraagtekens bij vrouwen die vanzelfsprekend verantwoordelijk worden gehouden voor de opvoeding en mannen voor de portemonnee. Lastiger dan een facebookactie, maar wel nodig.
De overheid zelf komt dan achteraan. Het racisme is in de eerste plaats systemisch, niet in de eerste plaats institutioneel.
Een overheid die alert is op racisme is een overheid gebouwd door mensen in een samenleving die alert zijn op racisme.
P.S. zie ook verwacht geen oplossing van overheid of individu
Geen opmerkingen:
Een reactie posten