dinsdag 29 november 2022

Wat nou buiten de lijntjes kleuren?

“Buiten de lijntjes kleuren” is over het algemeen een positieve term. Het staat voor iemand die creatief is en zich niet laat tegenhouden door conventies. “Jij mag zelf bepalen of ‘oude’ waardes en overtuigingen nog bij jou horen of niet.” las ik bij aankondiging van een training.


Neem deze positieve tekst: 'We dagen opdrachtgevers uit door - als dat nodig is - buiten de lijntjes te kleuren. Daardoor is misschien niet iedereen fan van ons, maar het levert wel mooie projecten op.' Ik vond het op internet. Ook datingprogramma's als First Dates hoor je dat mensen iemand zoeken die “buiten de lijntjes kleurt'. Er zijn cursussen om te leren buiten de lijntjes te kleuren (Kom terug in jezelf! Probeer in te zien waar jij jezelf geprogrammeerd heb om aan verwachtingen te voldoen, want jij kan het ook omzetten.)

Laat je niet tegenhouden door conventies?
Het idee is dat we ons maar laten weerhouden door conventies en daardoor missen we veel moois. Het kan voortkomen uit een liberaal idee en het is natuurlijk een bevrijding om niet dat pak aan te trekken maar te kiezen voor een coltrui of zo. Denk aan Steve Jobs (of recenter Elizabeth Holmes).

Maar is het wel zo vanzelfsprekend positief om buiten de lijntjes te kleuren en denkbeeldige grenzen te overschrijden?

Het is tijd voor een conservatief geluid. Want terugkomen in jezelf is mooi, maar niet als het ten koste gaat van anderen. Om maar even een paar voorbeelden te noemen van mensen die buiten de lijntjes kleurden: Matthijs van Nieuwkerk, Ali B., Jeroen Rietbergen, Marc Overmars: ze kleuren buiten de lijntjes en lieten zich niet tegenhouden door conventies.

Staphorster buiten de lijntjes kleuren
En niemand maakt mij wijs dat het vernielen van auto's van demonstranten in Staphorst een voorbeeld is van netjes binnen de Staphorster lijntjes kleuren. Deze terreur werd ook nog verdedigd met een beroep op eigen waarden en tradities (Staphorst zal ongeveer de laatste gemeente zijn geweest waar Sinterklaas gevierd ging worden, want Sinterklaas is niet echt een protestantse traditie). Maar met geweld tegen demonstranten optreden is volgens mij nog geen traditie en ik mag hopen dat het dat ook niet wordt. 

Ik houd het op incidenten. We zagen het tegen journalisten rond coronaverspreidende kerkdiensten (waar de kerkenraad uitdrukkelijk afstand van nam) en tegen de demonstratie. Dat minister Yeşilgöz de relschoppers per ongeluk tegendemonstranten noemde heeft ze gelukkig teruggenomen. Zelf zei ze dat het geen tegendemonstranten waren, want er was geen demonstratie aangevraagd, waardoor het meer een tekst exegese werd. 

Het waren gewoon relschoppers en het kon niet door de beugel. 

Leve de regels van wellevendheid
Wat ik maar bedoel is dat we soms maar al te blij zijn met regels waar iedereen zich aan hoort te houden. Regels van beleefdheid, van wellevendheid, zijn prettig, terwijl het overtreden ervan niet altijd strafbaar is. Als terugkomen in jezelf hetzelfde is als ruim baan geven aan je woede of je geilheid is er niets mooi aan buiten de lijntjes kleuren. Live your life to the max, vertelt de reclame ons. Mooi niet!

Regels zonder dominee
Het lastige is dat er geen rol meer is voor dominees. We hebben het met zijn allen te doen zonder god en we moeten ouderwetse regels uit de bijbel negeren (wie eist nog serieus Deuteronomium 19:21 (oog om oog, tand om tand) na te leven?) 

Maar dat neemt niet weg dat regels in een zo dichtbevolkt land als het onze niet onderschat moeten worden. Daarbij pleit ik voor de klassiek liberale regel dat jouw vrijheid niet ten koste mag gaan van die van een  ander. Daarbij gaat het er dus niet om dat alles mag zolang de politie niet optreedt  "Als vrije instellingen effectief moeten functioneren, dient iedere burger een gevoel van morele verantwoordelijkheid tegenover de medeburger te hebben en een actieve rol te spelen in zaken van de gemeenschap." (Uit het Oxford-manifest, opgesteld tijdens de eerste conferentie van de Liberale Internationale in Oxford in 1947). 

Vrijheid hoort gepaard te gaan met zelfbeheersing en het nemen van verantwoordelijkheid., Zonder zelfbeperking vernietigt vrijheid zichzelf. 

Dus als je weer buiten de lijntjes wil kleuren: denk ook aan de ander: als het voor jou goed voelt wil dat niet zeggen dat het voor de ander goed is. De eigen vrijheid is mooi, tot die inhoudt dat je de vrijheid van de ander beperkt.



Geen opmerkingen:

Een reactie posten