Waar is de veerkracht gebleven?

Kunnen we nog wel tegen een crisis? Er is nogal wat aan de hand. Inflatie zoals we die lang niet gezien hebben (veroorzaakt door de oorlog in Oekraïne, maar ook door de lage rente en hoge schulden van overheden), een klimaatcrisis (door mensen veroorzaakt en heeeel lang vantevoren aangekondigd) die vraagt om omschakeling, een vluchtelingencrisis (deels veroorzaakt door oorlog, deels door klimaatverandering, deels door globalisering). En dit zal niet het laatste jaar zijn met crises.

En hoe erg is het eigenlijk?
Maar hoe erg is het eigenlijk? De coronacrisis was niet te vergelijken met de Spaanse griep. We hebben vaccins, er is flink gecompenseerd, de gezondheidszorg is veel beter dan tijdens de Spaanse griep. De Inflatie? Kijk eens hoeveel steun de overheid kan geven. En natuurlijk is het hier niet te vergelijken met Turkije (80%), Zuid-Amerikaanse landen als Argentinië (100%) of Zimbabwe (280%). Het klimaat? Bij ons is het niet te vergelijken met Pakistan of Kiribati een eilandengroep die langzaam in zee verdwijnt.

Natuurlijk is het omschakelen vooral voor lage inkomens erg lastig tot onmogelijk, maar met de klachten van middeninkomens zie je dat steeds meer een beroep gedaan wordt op de overheid. Hoe kunnen we de samenleving weerbaarder maken?

Vergroot de weerbaarheid in 6 stappen
Ten eerste Bouw sterke sociale netwerken op: Sterke sociale netwerken en systemen voor gemeenschapsondersteuning kunnen individuen en gemeenschappen helpen om met crises om te gaan en sneller te herstellen. Dit kan betrekking hebben op het opbouwen van contacten met buren, vrijwilligerswerk of deelname aan maatschappelijke organisaties. We zien nu meer crises en minder sterke netwerken.

2.  Diversifiëren: Het opbouwen van een diverse en veerkrachtige economie kan helpen de impact van crises op individuen en gemeenschappen te verminderen. Het is vreemd dat Nederland zo veel kippenvlees produceert dat gevoelig is voor ziektes (en hoge energieprijzen). Omschakelen lukt als we inkomstenbronnen blijven diversifiëren. Niet alleen qua soort economie, maar ook handel met een land, meer spreiden betekent risico spreiden. Niet alleen Russisch gas kopen, dat weten we inmiddels, maar hoe zit dat met andere landen? Verder is het investeren in een reeks bedrijfstakken en het ondersteunen van kleine bedrijven beter dan bij crisis ongefilterd de portemonnee van de overheid trekken.

3. Verhoog de paraatheid bij noodsituaties: We zijn noodsituaties niet meer gewend. Overheden en gemeenschappen kunnen hun paraatheid bij noodsituaties verbeteren door plannen en protocollen te ontwikkelen voor het reageren op crises, het aanleggen van voorraden en het trainen van hulpverleners en vrijwilligers. Bij overstroming zie je dat vrijwillige hulp het allerbelangrijkste is en dat de samenleving hier veerkrachtig door is.

4. Bevorder Financiële geletterdheid: Door financiële geletterdheid te vergroten, kunnen individuen en gemeenschappen hun financiën effectiever beheren en beter geïnformeerde beslissingen nemen tijdens economische neergang. Dit kan gaan om het aanbieden van financiële educatieprogramma's op school, maar ook daarna. Ernstige schuldsituaties zijn een enorme bron van stress en zorgen voor andere problemen zoals ziekte tot aan huiselijk geweld.

5. Investeer in infrastructuur: het bouwen en onderhouden van sterke infrastructuur, zoals wegen, bruggen en openbaar vervoer, kan gemeenschappen helpen sneller te herstellen van crises en toekomstige uitdagingen beter aan te kunnen. Het openbaar vervoer moet uitbreiden in plaats van zich alleen te concentreren op de randstad.

6. Bevorder afstemming en samenwerking: Niet polariseren, maar samen de handen uit de mouwen. Samenwerken met andere organisaties, overheden en gemeenschappen kan de weerbaarheid helpen versterken door middelen en expertise te bundelen en samenwerking in tijden van crisis te bevorderen. Samenwerking heeft ook de economie uit het slop getrokken in de jaren 80. Samenwerking zal ook nodig zijn om tekort aan arbeidskrachten op te lossen en meer algemeen de weerbaarheid te vergroten.

Ja, er moet ook steun van de overheid zijn, maar dat is noodhulp, het verhogen van de weerbaarheid lijkt mij een fundamentelere kwestie om op te lossen. Misschien is de aanbeveling rond sterke sociale netwerken wel de belangrijkste. Daar kwam altijd de veerkracht vandaan. 

De crises zijn nog niet voorbij en horen bij het leven. En leven doe je samen.