Er komt geen rechts meerderheidskabinet

Hoe spannend de verkiezingen ook zullen worden. Het wordt nog spannender daarna. We weten natuurlijk niet wat Pieter Omtzigt zal doen, maar voorlopig ziet het er niet uit dat er gemakkelijk een meerderheidsregering komt. Het zou goed zijn als partijen (en kiezers) nadenken over een rechtse minderheidsregering.

Rechtse meerderheid?
Er wordt al flink gesproken over een rechtse regering. Maar in de peiling van I&O haalt VVD, BBB, CDA, JA21 en SGP 61 zetels. Dat is dus met 5 partijen.  Om op 75 zetels te komen zijn dus extra partijen nodig. D66 en Volt zou kunnen, maar geen schijn van kans dat zij dat zouden willen, in de Eerste Kamer is al een rechtse meerderheid. Een rechtse meerderheid heeft dan in de Tweede kamer PVV nodig. Daar hebben de VVD en het CDA slechte ervaringen mee. Met 6 partijen zit je dan ook op net 76 zetels! Dat vraagt nogal wat stuurvrouwskunst van Yeşilgöz en flink inleveren aan PVV.

Een links-midden regering met PvdA/GL, SP, PvdD, Bij1, D66. Volt, CU (7 partijen) haalt 67 zetels. Lijkt mij zeer onwaarschijnlijk dat deze partijen al samen een regering kunnen vormen, om een meerderheid te hebben is VVD of BBB nodig. In de Eerste Kamer haalt de rechtse meerderheid vervolgens alles onderuit.

Kortom: er komt een rechtse minderheidsregering die het erg lastig heeft in de Tweede Kamer! Deze heeft wel een meerderheid in de Eerste Kamer.

Strategisch stemmen op rechts
Wil je strategisch stemmen, dan kan een rechtse kiezer in plaats van PVV stemmen op BBB of VVD, maar dat moeten dan wel alle mensen die nu aangaven op PVV te stemmen doen om een rechtse meerderheid zonder PVV mogelijk te maken. Strategisch stemmen heeft dus vrijwel geen zin. Wilders zal zich dit bovendien realiseren en zich van de meest coöperatieve kant laten zien.

Strategisch stemmen op links
Wil je als linkse kiezer strategisch stemmen, dan heb je het ook lastig. Zelfs als alle linkse stemmers overstappen op PvdA/GL komt er geen links of links/midden kabinet. Wel geef je PvdA/GL onderhandelingsmacht op specifieke onderwerpen waar het kabinet steun nodig heeft. Maar volgens de peilingen nu hebben D66 en Volt samen ook onderhandelingsmacht. Groeit PvdA/GL ten koste van D66 of Volt, dan versterkt dat de onderhandelingspositie van PvdA/GL. Voor PvdD of SP stemmers heeft overstappen eigenlijk geen zin.

Maar Omtzigt? Die brengt ook geen meerderheid
Kortom, het interessantste is wat Omtzigt gaat doen. Ik vermoed dat hij niet geschikt is een partij te leiden. Meest handig zou zijn als hij oude CDA getrouwen zou vinden, maar daar moet dan iemand bij zitten die hij vertrouwt en die wel een partij kan leiden. Als Omtzigt PVV, CDA en BBB leegeet, betekent dat overigens nog niet automatisch dat er een (rechtse) meerderheid is: volgens de huidige peilingen heeft het rechtse blok nog 15 zetels extra nodig die nu in ultra-rechtse hoek zitten. Dat is alles van de PVV of een groot deel PVV en FvD. Niet onmogelijk, wel heel onwaarschijnlijk. 

Positioneert Omtzigt zich als midden of a-politiek, dan betekent dat nog steeds geen meerderheidskabinet, tenzij Omtzigt ook D66 leegeet én PVV én FvD. Zeer onwaarschijnlijk en erg stabiel zal een kabinet met Omtzigt (die zich niet laat "sensibiliseren") niet zijn.