Uitvoerbaarheid waar Faber voor tekende

 “Voor het vertrouwen van de burger in de overheid en de democratische rechtsstaat is cruciaal dat wetten deugen en uitvoerbaar zijn, en dat de overheid zelf de wetten naleeft en zich betrouwbaar toont.”

Dat zeg ik niet, dat staat in het regeerakkoord waar Faber voor getekend heeft. Hoe staat het er mee nu de strenge asielwetten volgens de RvS niet effectief en niet uitvoerbaar zijn? Faber gaat echter niets veranderen aan de wet.

Toch was het advies niet mis te verstaan, de RvS ziet geen onderzoek waar uit blijkt dat het zal werken.  “Er zijn daarentegen wel duidelijke aanwijzingen dat bepaalde maatregelen juist zullen leiden tot een verhoging van de belasting van de asielketen. Verschillende maatregelen zullen ertoe leiden dat de IND meer en ook bewerkelijkere beslissingen moet nemen. Over deze beslissingen zal ook meer geprocedeerd worden, wat de druk op de rechtspraak verhoogt. Wanneer procedures langer duren, verblijven mensen bovendien langer in de asielopvang.”

Overigens was er kort tijd om te reageren, maar uit de consultatiereacties blijkt dat de IND, de Rvdr en ABRvS de alarmbel luiden over de uitvoeringsconsequenties

Of heeft Faber over dat ene zinnetje in het regeerprogramma heen gelezen?

Dat lijkt mij niet.

Ik heb gekeken wat er staat over uitvoerbaarheid in het regeerprogramma en je kunt je niet voorstellen dat haar wet ingediend kan worden. Daar heeft PVV minister Faber voor getekend. Hier enkele citaten uit het Regeerprogramma: 

Zou ze er overheen kunnen lezen?

“Voor sommige oplossingen is geen nieuw beleid nodig. Maar is dit wél zo, dan komt nieuw beleid tot stand met oog voor haalbaarheid en uitvoerbaarheid.”

“In de komende periode worden verschillende uitvoeringstoetsen gedaan om de financiële (en uitvoerings-)consequenties van de maatregelen in kaart te brengen voor de uitvoering in de keten.”

“Dit kabinet zet in op zorgvuldige, haalbare en uitvoerbare (Europese) wetgeving, investeringen in brede maatschappelijke dialoog, draagvlak en een slagvaardige uitvoering.”

“- bij nieuwe regelgeving de keuzes (politiek en bij de uitvoering) en consequenties beter in beeld te brengen;”

“Bij de onderliggende maatregelen zijn draagbaarheid, haalbaarheid en uitvoerbaarheid essentiële randvoorwaarden.”

“Een van de fundamenten van de democratische rechtsstaat, is de gebondenheid aan democratisch tot stand gekomen wet- en regelgeving die door rechters wordt getoetst. Het is dus van groot belang dat wetten begrijpelijk, uitvoerbaar en doenbaar zijn voor mensen en in de praktijk werken zoals de bedoeling is”

“Departementen, medeoverheden en publieke dienstverleners zorgen voor een betere aansluiting tussen beleid en uitvoering”

“Hierbij is de goede uitvoerbaarheid randvoorwaardelijk”

“.. rekening houdend met wat haalbaar en uitvoerbaar is”

“Mede vanwege de structurele arbeidsmarktkrapte moeten ambtenaren beleid maken dat goed uitvoerbaar is”

Als de uitvoerbaarheid van de asielwetten niet in orde is, lijkt mij wijziging of intrekking logisch.

P.S. Hier het regeerprogramma, nog nooit stond er in een regeringsprogramma zo veel over de uitvoerbaarheid.

Vertrouwen, welvaart en de invloed van Trump

 Vertrouwen kun je niet makkelijk aanwijzen als doorslaggevende factor in de economie. Eerder telt geld, productiviteit, marktmacht, innovatie. Juist in Nederland moeten we weten dat vertrouwen juist wel de doorslaggevende factor is. Het vormt de basis van samenwerking tussen bedrijven, consumenten en financiële instellingen.

Vroeger deden groepen mensen alleen zaken met mensen die ze kenden. Dat beperkte het economisch verkeer en zorgde dat mensen niet leerden van anderen. Nederland weet als geen ander land dat handel drijven niet kan zonder vertrouwen. Nederland verdiende juist geld door betrouwbaar te zijn. Daarom wilde mensen wel handel drijven met de Nederlanders (ook al waren ze bot en dreven ze je tot het uiterste).

Vertrouwen droeg bij aan de rijkdom van Nederland
De oprichting van de Amsterdamsche Wisselbank in 1609 zorgde voor stabiliteit in de handel. Handelaren vertrouwden erop dat de bank hun deposito's veilig hield, Dit zorgde ook dat internationale betalingen efficiënter werden. De bank verloor het vertrouwen toen in 1794 naar buiten kwam dat de Amsterdamse Wisselbank voor miljoenen guldens illegaal blanco krediet had verstrekt aan de VOC en de stad Amsterdam. Je niet houden aan regels luidt op termijn de val van de bank in.

Stel je voor dat niemand meer vertrouwen heeft in de bankensector. De bankrun, laat zien hoe belangrijk vertrouwen is voor de stabiliteit van een economie. Consumenten zouden massaal hun geld opnemen, bedrijven zouden geen toegang meer hebben tot financiering en de hele economie zou in een neerwaartse spiraal belanden.

Maar denk ook aan het recht. Een duidelijke en betrouwbare juridische infrastructuur draagt bij aan het vertrouwen in economische transacties. Nederlandse rechters stonden bekend om hun rechtvaardige en voorspelbare beslissingen. Hierdoor durfden handelaren langeafstandstransacties aan te gaan zonder angst voor willekeurige annuleringen of misverstanden.

Denk bij vertrouwen ook aan verzekeringen. De maritieme handel bracht aanzienlijke risico's met zich mee, zoals piraterij en schipbreuk. Verzekeringsmaatschappijen uit steden als Rotterdam en Amsterdam boden oplossingen waardoor ondernemers niet meteen failliet gingen. Dat vergrootte het vertrouwen in internationale handel.

De aandelenmarkt is ook gebaat bij vertrouwen. Bedrijven doen hun uiterste best om betrouwbaar en voorspelbaar te zijn, dan kunnen ze geld ophalen van investeerders. De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden stond bekend om zijn relatief stabiele politieke klimaat en economische voorspoed. Deze stabiliteit gaf investeerders vertrouwen dat hun geld niet plotseling door de staat zou worden onteigend, zoals in sommige andere Europese landen gebeurde. Dit vertrouwen was een belangrijke stimulans voor het succes van de aandelenmarkt.

Vertrouwen in tijden van Trump
Een economie functioneert doordat miljoenen transacties plaatsvinden tussen mensen die elkaar vaak niet persoonlijk kennen: ze maken deals! Consumenten die online aankopen doen vertrouwen op het bedrijf om te leveren en een betrouwbaar juridisch systeem om het bedrijf dat dit niet doet aan te pakken. Zonder dat vertrouwen zouden economische relaties wankelen of zelfs volledig instorten.

Dit vertrouwen wordt momenteel in een hoog tempo afgebroken in de VS. In Canada, Mexico en de VS weten ze niet of Trump nu wel of niet met invoerheffingen komt. Stel je voor dat je wilt investeren! Dan weet je niet waar je aan toe bent. Zou je niet liever investeren in een stabiel land waar je weet wat de regering zal doen? Willen de Canadezen eigenlijk nog wel Amerikaanse producten kopen?

Als de president van de VS maatregelen neemt die overduidelijk strijdig zijn met verdragen, de grondwet of gewone wetten, kun je dan wel vertrouwen op de de VS? Als de president hooligans die met geweld het Capitool bestormen gratie geeft, kun je dat land dan nog vertrouwen? Wat als hooligans jouw bedrijf aanvallen omdat Trump niet blij is met je bedrijf? Als de VS een NAVO verdrag heeft getekend en tegelijk niet uitsluit een ander NAVO land binnen te vallen om het grootste eiland ter wereld in te nemen?

Terecht maken we ons hier zorgen over het vertrouwen in de overheid, maar hier in Nederland hebben we het nog goed getroffen!

Vertrouwen is financieel aantrekkelijk
Vertrouwen is de onzichtbare kracht die de economie draaiende houdt. Het zorgt ervoor dat consumenten kopen, bedrijven investeren en financiële markten functioneren. Zonder vertrouwen stagneert de economie, met alle gevolgen van dien. Door te investeren in transparantie, ethisch handelen en technologie kunnen bedrijven en overheden bijdragen aan duurzame en stabiele economische groei. Lees er over in het boek van Francis Fukuyama "Trust; the social virtues and the creation of prosperity". Uit 1996, maar misschien juist nu weer actueel.

Natuurlijk is er verontwaardiging over Trump en zijn gebrek aan ethiek. Maar uiteindelijk is vertrouwen niet alleen een morele kwestie, maar ook een economische noodzaak. Dat gaan ze in de VS nog voelen.

Participatie: Wie doet er mee?

De WRR gaf al aan dat mensen die minder competenties hebben en minder grip hebben op hun leven, minder geneigd zijn te participeren en meer geneigd zijn te kiezen voor een autocraat als leider (in Grip). Dat is slecht nieuws voor de mensen die er aan werken mensen meer mogelijkheden te geven om te participeren. Want dat suggereert dat de participanten afwijken van de gemiddelde kiesgerechtigde. Wat doen we daarmee? 

Minder vertrouwen, minder participatie
Dat mensen die minder vertrouwen hebben in instituties minder participeren is ook wel mijn ervaring: deelnemers zijn wat vaker hoger opgeleid, zijn meer betrokken bij de politiek en maatschappelijke kwesties, zijn wat ouder en hebben vaker vertrouwen in de gemeente. 

Dat kan je proberen tegen te gaan met loting in burgerberaden, waarbij je de oudere mannelijke 65+er loot tegen andere mannelijke 65+. Dan krijg je een betere representatie in leeftijd, opleiding en sekse. Maar vooral het vertrouwen in instituties is lastig te checken. En dat geeft nogal een vertekening. Dat is dus niet genoeg.

Wat zouden we daar aan kunnen doen?
1. Werk met een Combinatie van intensieve trajecten met een kleine groep die sterk betrokken is, met stemmogelijkheden. Denk aan buurtvouchers: iedereen in de buurt krijgt vouchers waarmee ze kunnen stemmen op projecten voor de buurt die in kleinere groepen zijn voorbereid. Mensen die minder gemakkelijk meedoen en meediscussiëren kunnen dan gewoon stemmen. Mensen die meer participeren kunnen meedoen om de projecten vorm te geven. Participatie èn stemmen.

2. Doe meer met collectieve actie. Burgerinitiatieven en coöperaties zijn beter geworteld in de buurten dan de overheid. Neem hen mee in de participatietrajecten. Bij projecten rond de buurt zal er meer vertrouwen zijn in organisaties die in de buurt bekend staan als betrouwbaar en toegankelijk.

3. Maak makkelijk toegankelijke hulp- en steunpunten dichtbij de leefomgeving van burgers. Zodat ze de betreffende ambtenaren leren kennen en weten wat die doen. Deze ambtenaren kennen de bewoners en de bewoners kennen hen.

4. Werk met ABCD: asset based community building. Daarbij kijk je niet eerst wat een gemeente wil in een buurt, maar zoek je samenwerking met mensen met talenten en werk je vanuit de kracht die in de buurt aanwezig is. De buurt bepaalt dan de buurtagenda. De kracht in de buurt heeft dan invloed op de projecten en mensen zich eerder mede-eigenaar voelen van projecten. Mensen participeren wel, maar niet per sé met de gemeente! (Dit is echt een knaller!)

5. Participatief begroten is een heel concreet en laagdrempelige manier om mensen te betrekken. Hoe concreter, des te makkelijker het is om mee te doen. Probeer het eens niet als gemeente te organiseren, maar met organisaties uit de buurt.

6. Zorg ervoor dat de representatieve democratie goed blijft functioneren naast participatieve trajecten. Voor mensen die niet de tijd of competenties hebben om effectief te participeren, is het belangrijk dat er competente volksvertegenwoordigers zijn die hun belangen behartigen. Dit zorgt ervoor dat ook de stem van deze groep gehoord wordt.
Vergader vaker in de buurt zodat mensen kunnen zien hoe de gemeenteraad werkt en werk met buurtschouwen om door de buurt lopend problemen te zien en aan te geven wat de gemeente er wel en niet aan kan doen. Stel niet de vraag wat moet de gemeente doen, maar de vraag: wie doet wat? 

Het is belangrijk te erkennen dat sommige groepen burgers meer gebaat zijn bij een goed functionerende representatieve democratie, terwijl andere groepen baat hebben bij meer participatieve trajecten. Dat vergeten mensen met veel behoefte aan participatie nog wel eens.