Klein wordt het nieuwe groot

Hoe groter het wordt, des te groter de kans dat er zo'n geschikte peer als Jos van Rey of zo iemand uit die vastgoedfraude naar boven komt drijven. De jongen die op het schoolplein de ander op een sluwe manier de voetbalplaatjes afhandig maakte geeft misschien een goede les. Maar in de grote wereld laten ze een financiële puinhoop achter. Als je het doorhebt is het te laat.  

Wat op microniveau een goed idee is, is dat op macroniveau lang niet altijd. Neem onze gezamenlijke wasmachine die we delen met de bewoners uit de buurt. Wie heeft gewassen tekent het aan op een lijst en krijgt na een maand een rekening a 1 euro per wasbeurt. Daarvan wordt de stroom en de wasmachine van betaald. Handig voor de mensen met een kleiner huis, of mensen die een keer wat meer was hebben. We kennen iedereen die een sleutel van het washok heeft en zo komt het allemaal gemakkelijk in orde.

Iedereen begrijpt dat dit op grote schaal niet meer zou kunnen. De goeden zouden teveel moeten betalen en de kwaden gratis wassen. Het is niet te controleren. Er zullen dus muntmachines geïnstalleerd moeten worden. Die gaan natuurlijk kapot en zo lopen de kosten zelfs als het wat minder fraudegevoelig is verder op. En er komt vanzelf een slimmerik die merkt dat Egyptische of Hongaarse muntjes ook passen. En de muntmachine is natuurlijk te duur ingekocht door het jochie dat vroeger met voetbalplaatjes sjacherde.

Ik hoor niet bij de mensen die denken dat iedereen van nature goed is. Of misschien ook wel. Alleen is de een die van nature goed is, dat vooral voor zijn vrienden, denk aan die vastgoed man die die VVD wethouder Van Rey in Roermond fêteerde om verleende gunsten terug te betalen. De ander vertaalt dat goed doen meer in algemene rechtvaardigheid. Zou Van Rey bij ons kunnen wassen en was er geen goed toezicht, dan zou hij die Van der Pol vragen om de muntmachine te leveren en al zijn kiezers zouden er misschien wel terecht kunnen. Van nature goed die man, maar wel op onze kosten.

Vroeg of laat komt er altijd zo'n Van Rey bovendrijven

Wat ik bedoel is dat als de schaal groter wordt er altijd wel zo'n Van Rey de kop opsteekt, of iemand die een uitkering opstrijkt, terwijl hij ondertussen rijk wordt van zwart werk: van die types. En vaak is het veel onschuldiger.

Neem in de zorg. De pot met geld is zo groot en het systeem van declaraties zo ingewikkeld dat iemand al snel denkt, ach, ja, laat ik maar een andere code intikken voor deze behandeling, dan verdienen we als club iets meer en kunnen we die onvoorziene uitgaven dekken.

De meeste studies naar fraude in de zorg becijferen de omvang van de fraude in de zorg tussen 3 procent en 10 procent van de totale zorguitgaven. controle van 80 miljard euro aan zorguitgaven, terwijl er In 2011 werd door zorgverzekeraars voor slechts 7,7 miljoen euro aan fraude en voor 167 miljoen aan onterechte declaraties vastgesteld. (Op .zorgvisie.nl ) En dan blijkt die zorgconsultant die in een maand een ton opstreek nog niet eens fraude te hebben gepleegd. In een kleine organisatie zou je het niet in je hoofd hebben gehaald, maar de leden van de Raad van Toezicht die dit goedkeurden zijn natuurlijk teveel gewend aan de grote gebaren.( Vandaag in de Volkskrant)

Of de inrichting van het kantoor van het UWV, weten we het nog? Toiletten die reeds waren ingericht werden gesloopt om luxer uitgevoerd te worden, kantoorruimten op de elfde en twaalfde verdieping moesten plaatsmaken voor een boardroom waar vergaderd kon worden met behulp van onnodig dure audiovisuele middelen. Niets gestolen, maar wel van elk  gevoel voor soberheid gespeend. Geld speelt op hoog niveau geen rol.

Nu kunnen we het toezicht op de Raad van Toezicht uitbreiden, maar waar het om gaat is dat bij grote organisaties mensen niet meer zien hoe gek het allemaal is geworden. We moeten gewoon weer terug naar klein, herkenbaar, controleerbaar en menselijk. Niet-anonieme solidariteit, zodat we zien waar we voor betalen en geen sjacheraars inschakelen, terwijl iedereen die de zaak in proporties ziet weet dat het niet deugt. Want wat op microniveau een goed idee is, kan vaak maar het beste microniveau blijven.Dat geldt voor onze wasmachines, de zorg en diverse collectief betaalde voorzieningen.

Klein wordt het nieuwe groot!