woensdag 13 november 2013

Toegang tot de rechter: sleutel tot langdurige groei

De sleutel onder de deurmat. Dat kennen we uit de jaren 50: toen mensen elkaar nog konden vertrouwen. Nederland heet nog altijd een high trust country te zijn. Het vertrouwen is hoog. Dat het niet meer zo groot is als in de jaren 50 is jammer, maar niet vreemd. We kennen de mensen om ons heen onvoldoende om het touwtje uit de brievenbus te hangen of de sleutel nog onder de deurmat te leggen. Gebrek aan vertrouwen is een negatieve indicator voor economische groei. Bezuinigen op de rechtshulp zou wel eens heel kostbaar kunnen zijn.

Vertrouwen op eerlijkheid van de ander
De Engelsen maken onderscheid in vertrouwen in de zin van confidence (vertrouwen in de toekomst) en in de zin van trust (geloof in betrouwbaarheid en eerlijkheid: vertrouwen in toekomstig eerlijk gedrag van de ander). Kijk je naar die twee begrippen dan zie je dat confidence in Nederland momenteel misschien niet zo groot is en trust redelijk, maar tanende is. Een extra factor voor vergroten van vertrouwen in de zin van trust is een goed rechtssysteem: vertrouwen dat eerlijkheid wint.

De staking van de advocaten voor het behoud van een laagdrempelig rechtssysteem is dan ook belangrijker dan je in eerste instantie denkt.

Smeerolie voor economische groei
Een rechtvaardig rechtssysteem is smeerolie van transacties en een aanwijzing voor economische groei. Je vertrouwt erop dat afspraken worden nagekomen. En daar wringt nu dus de schoen. Het vertrouwen in de zin van trust is al langer laag bij laag opgeleiden. Ja, familie en bekenden worden vertrouwd, maar het vertrouwen in vreemden en instituties is niet groot. Als je in hun geschiedenis duikt is er zelfs reden voor een wantrouwende houding. Mensen in slechtere buurten hebben meer last van criminaliteit en de misdrijven worden minder vaak opgelost.

Het is daarom dat de drempel om je recht te halen van groot belang is. Het geeft mensen de gelegenheid om risico's te nemen en dat is goed voor de economische groei op de langere termijn.

Maar niet alleen door advocaten
Nu geloof ik dat het vertrouwen om je recht te kunnen halen niet alleen te regelen is met gesubsidieerde advocaten. Rechtsbijstandverzekeraars halen recht voor mensen op een veel goedkopere manier: via bemiddeling, door para-professionals te laten kijken, door goed te kijken of je op een andere manier voor de rechten van mensen kunt zorgen. De staking wordt dus wel erg hoog ingezet als men spreekt over het ten grave dragen van de rechtsstaat. Want er zijn helaas ook voorbeelden van rechtszaken die veel geld kosten en niet nodig zijn. De toegang is nu een soort touwtje dat nog uit de brievenbus hangt.

Al met al is in de kern het punt waar de advocaten voor staakten verdergaand dan hun eigen belangen en zelfs verdergaand dan de belangen van mensen met minder geld. Bezuinigen op de toegang tot je recht kan wel eens heel kostbaar zijn. Dat mensen dan maar een rechtsbijstandverzekering moeten nemen is - hoe verstandig dat soms ook kan zijn - geen alternatief. Juist mensen met minder geld zullen die niet nemen. Terwijl ook zij door risico te nemen de economische groei bevorderen.

De sleutel voor langdurige groei ligt klaar, hij hangt misschien aan een touwtje uit de brievenbus. Het mag wel wat minder. Maar geen toegang geven is geen optie.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten