Het lot bepaalt dat jij dit keer het openbaar bestuur moet controleren

Een op de drie mensen gelooft Rutte niet, wat hij ook zegt. Of hij nu zegt dat Oekraïne geen lid wordt van de EU als het verdrag met Oekraïne wordt aangenomen, of wat anders. Hij zei overigens ook dat de lening aan Griekenland terugbetaald zou worden, maar dat nam toen iedereen al met een korreltje zout. Terwijl iedereen het verdrag kan lezen laat men het aan hoog opgeleiden over om te kijken of Rutte gelijk heeft.

Het is best een probleem voor de democratie dat een op de drie mensen de Minister-President niet gelooft, wat hij ook zegt. Het is ook een probleem dat de aanvragers van het referendum het eigenlijk niet kan schelen wat er in het verdrag staat. En dat veel mensen het verdrag niet hebben gelezen is ook duidelijk. Het wantrouwen in de politiek (verkiezingsbeloftes) breidt zich uit tot wantrouwen in de regering, maar ook wantrouwen in onderzoeken. Het is een minderheid, maar een niet onaanzienlijke hardnekkige minderheid. (Ja, er zijn ook tegenstanders van het verdrag die het wel hebben gelezen). 

Zo was er een onderzoek waarin werd aangehaald dat een op de drie mensen Rutte niet geloofde over Oekraïne. “Het zijn vooral de lager opgeleiden die tegen zeggen te stemmen omdat ze vermoeden dat Oekraïne wel EU-lid zal worden”, meldde Trouw over het onderzoek. Direct ging op Nujij.nl - waar mensen hun mening mogen geven - de discussie los. “Wat een framing .....pff. Lager opgeleiden stemmen "tegen", hoger opgeleiden stemmen "voor"...jaja, De bevolking is echter niet dom of gek.”

Besturen en controleren door mensen met diploma's

Nu is laag opgeleid wat anders dan dom, laat staan gek. Het bracht mij wel op de gedachte dat het altijd hoog opgeleiden zijn die controleren of uitspraken waar zijn. Dat gebeurt op diverse plaatsen. Er worden bureaus ingehuurd die daarvoor zijn opgericht, argumentenfabrieken. Die moeten dan aangeven of een uitspraak wel of niet geldig is. Waarom zou een groep ingelote burgers niet eens ingezet worden?

Mensen zijn beter opgeleid dan ooit. Er is een groep die de minister-president niet vertrouwt, wat hij ook zegt. Waarom kan een groep bewoners die ingeloot zijn niet meekijken om te controleren?

Meedoen aan controle gebeurt al in heel veel landen

In de meeste landen werken rechtbanken met jury's bestaande uit een groep burgers die de schuldvraag van een verdachte beoordeelt. Nederland en Duitsland kennen in tegenstelling tot veel andere Europese landen geen juryrechtspraak meer. De jury geeft een antwoord op de vraag of de verdachte schuldig is. De rechter bepaalt vervolgens de straf. De schuld van de verdachte wordt dus door leken bepaald. Daardoor krijgt iedereen een keer de kans om te kijken hoe zorgvuldig het onderzoek van het openbaar ministerie is en hoe de rechtsspraak in zijn werk gaat.

Controle op de macht: waarom kunnen we dat niet bij belangrijke vragen ook door ingelote burgers laten doen? Het lot bepaalt dat jij dit keer wat tijd investeert in controle van het openbaar bestuur. Want het gaat mij niet eens direct om het juridisch systeem. Van mij mogen ze beginnen met een controle op de besteding van gelden in de wijk of het dorp. Of als de gemeente een nieuwe weg in heeft gezet om goede inspraak en samenspraak te organiseren, houdt de gemeente zich daar dan aan? Als de gemeente bij de WMO kijkt wat mensen zelf kunnen en of de mensen zelf ook hun bijdrage leveren, dan kan toch ook een groep burgers geloot worden om eens te kijken of dat goed gebeurt?

Ik denk dat heel veel belangrijke claims vanzelfsprekend alleen door mensen worden gecontroleerd die tot het old-boys netwerk behoren. Dat is handig, want ze hebben vaker met dat bijltje gehakt, maar op de langere termijn wekt het geen vertrouwen.

Controle door leken was heel gebruikelijk

Grote organisaties als banken en verzekeraars, de Rabo en Achmea, woningcorporaties: vroeger konden ze gecontroleerd worden door de leden van de corporatie. Dat gaf een vanzelfsprekend vertrouwen. Natuurlijk kijken officiële toezichthouders mee en leveren ze informatie. Maar hoe vaak geven die niet een vanzelfsprekend vinkje, terwijl een groep gewone burgers echt zou doorvragen (voorzien van de nodig informatie door die toezichthouders). En waarom moet je alleen laten kijken als het is fout gegaan? Kun je niet standaard laten kijken hoe het in een bepaalde dienst gaat, wat er goed gaat en wat er beter kan?

Waarom wel meespreken bij inspraak, maar niet controleren?

Waarom mogen bewoners wel meepraten over wat er gaat gebeuren, maar niet controleren wat er is gebeurd en hoe het gaat?

Klagen over factfree politics is gemakkelijk als jouw soort mensen ingezet worden om te controleren. Laat een doorsnee van de bevolking kijken en controleren.

Ze zouden eens merken dat het goed gaat, dat Nederland globaal gesproken goed bestuurd wordt, so what? En zo niet? Dan werd het hoog tijd.  


Zie ook burgeraudits, nu is de tijd!