Wat is nodig voor defensie?

Nederland haalt de 2% norm van de NAVO-lidstaten niet. Het gaat er blijkbaar om dat een land pas klaar is om zichzelf en de partners te verdedigen als er 2 procent van het bruto binnenlands product (BBP) besteed wordt aan defensie. Dat is een rare norm. We stellen ook niet dat we 5,2% van het BBP aan onderwijs moeten besteden. Dat is overigens minder dat de Scandinavische landen, maar meer dan de VS.

De 2% norm houdt in dat als je bruto binnenlands product groeit, de kosten om je te verdedigen omhoog gaan. Is dat zo?

In Nederland was bijvoorbeeld in 2009 het BBP per hoofd van de bevolking 48.222 dollar, in de VS 46.381, bijna 4% meer dan dat van de VS, maar veel en veel meer dan Rusland.

Laten we dan eens kijken naar Rusland. Rusland besteedt een ontzagwekkend 3,5% van het BBP aan defensie. Dat is per hoofd van de bevolking (BBP 8694) 304,29. Nederland besteedt als ze 1,4% van het BBP besteedt aan defensie per hoofd van de bevolking ruim twee keer zoveel geld aan defensie als de Russen.

Welke maat moet je nemen?
Natuurlijk is dat een verkeerde manier van kijken. Maar wat is wel de goede manier? De oorlogsvoering is nogal veranderd sinds de eerste NAVO afspraken werden gemaakt. Cyber war en terrorisme zijn de nieuwe bedreigingen. Wat kost het dan om je land goed te verdedigen? Dat kun je in alle stukken van defensie niet vinden.

Per km2
Het zal niet om een bedrag per km2 gaan, want dan krijgen we de indruk dat Nederland de hoogste uitgaven per vierkante kilometer hebben. Nederland geeft dan per km2 304 duizend uit, terwijl de VS niet verder komt dan 67 duizend. Rusland komt niet verder dan 3,5 duizend per km2. China geeft per km2 10.294 uit, Nederland 30 keer zoveel, hoewel ik mijn vraagtekens heb bij de Chinese cijfers rond de uitgaven. (Cijfers over uitgaven hier)

Per inwoner
Nederland geeft per inwoner inderdaad minder uit dan de VS (739 tegenover 2030) maar fors meer dan de Russen (739 tegenover 429) en zeker meer dan China (739 tegenover 71).

Blijft de vraag waarom die 2%? In de stukken die ik bestudeerde vond ik nergens een duidelijke reden. In de vraag waarom Defensie meer geld nodig heeft, zag ik vooral de manier van werken gelijk blijven als in de jaren vijftig. Is het omdat de Russen ons gaan aanvallen? Aanvallen kost veel meer geld dan verdedigen, dus de cijfers zijn dan ineens onvergelijkbaar geworden.

Wat krijgen we voor ons geld?
Wat kost een vliegende interventiemacht vergeleken met een systeem van luchtafweer? Welke grootte moet onze maritieme defensie hebben? Hoeveel kost de landmacht voor welke taken? Bij onderwijs wordt stevig gediscussieerd over einddoelen: wat moeten leerlingen kunnen. Of over hoeveel leerlingen mogen er uitvallen. Maar bij defensie zie je dat eigenlijk niet. Als je in een oefening een Harpoon-raket afschiet ben je een half miljoen kwijt. Daarvan werden er in 2016 bij een oefening 9 afgeschoten. Je kunt het terugvinden op de site van Defensie  Met enige trots ging er dus 4,5 miljoen tegenaan. Ik begrijp best dat je, als je dergelijke raketten hebt, moet oefenen. Noord Korea doet dat ook.

Wat is nodig om de NAVO te verdedigen?
Toch blijft bij mij de vraag hoeveel er nodig is om de NAVO-landen te verdedigen. Is dat 2% van het BBP? Is dat 67 duizend per km2? Is dat 700 per inwoner? Of is het in vergelijking met anderen en moet Nederland per inwoner èn per km2 meer besteden dan China en Rusland bij elkaar? (wat Nederland nu al haalt). Het zijn allemaal verschillende maten. Toch ligt het voor de hand iets dieper te gaan, te kijken wat je misschien samen met Belgie kan doen aan cyberwar, dat spaart al enorm aan kosten als je dat samen doet. En wat moet Europees? Ook dat maakt veel uit.

Wat krijgen we nu echt voor ons geld?? Wat bepaalt de industrie als het best (wetend dat de bijdrage fors omhoog gaat) en wat zou een onafhankelijke defensiekenner zeggen? Wat hebben we nodig als we onze defensie nu opnieuw zouden opbouwen?