Verkiezingscampagne: het gaat niet om inhoud

Wie verkiezingen beschouwt als een debat over inhoud met voorstellen voor de toekomst komt elke keer weer van een koude kermis thuis. Dat gevoel bekruipt mij deze campagne weer. Het gaat zelfs niet over personen. Het gaat over percepties over personen. 

Echte Nederlanders weer op 1
Neem Wilders. Wilders toont zich van zijn meest coöperatieve kant deze verkiezingscampagne. Dat kan hij makkelijk doen. De meeste kiezers van hem weten waar hij voor staat. Eigenlijk doet het er niet wat hij zegt, als de asielzoekers maar geweerd worden en de Islam maar een probleem blijft. Niemand die zijn verkiezingsprogramma leest. De titel is al genoeg: Nederlanders weer op 1! (De stemmer zal dan niet Nadia Bouras, Farid Azarkan, Ibtihal Jadib of Yesim Candan voor ogen hebben, maar Henk en Ingrid, wat zijn kiezers als "echte Nederlanders" zullen zien.) Uit niets blijkt dat Wilders milder is geworden. Wie het verkiezingsprogramma leest vindt daar nog steeds programmapunten die rechtstreeks tegen de Grondwet in gaan. “Geen islamitische scholen, korans en moskeeën”. Ook het preventief opsluiten van sympathisanten van de Jihad is tegen de Grondwet. Overigens opvallend dat preventief opsluiten van mensen met Nazi-sympathieën nergens staat. 

Het programma is ook onbetaalbaar. De PVV heeft het niet laten doorrekenen, maar met verlaging van belastingen, afschaffen eigen risico in de zorg, verlagen van de AOW-leeftijd naar 65 houd ik mijn hart vast  Het is niet goed te berekenen omdat het vrij vaag is en er onhaalbare voorstellen in staan, maar dat er veel beloofd wordt zonder de rekening te presenteren is duidelijk.

Maar het gaat helemaal niet om programma's en concrete en haalbare politieke beloften!

Omtzigt als nieuwe held
Zo is de enorme steun voor Pieter Omtzigt niet gebaseerd op zijn gedachten die volgens hem het allerbelangrijkst zijn: goed bestuur. Hij wil bijvoorbeeld als allereerste concrete programmapunt het instellen van een Constitutioneel Hof. (hij heeft er niet heel veel, want benoemt vooral zaken als “menselijke maat” en “ruimte voor een nieuwe aanpak”) 

Ik kan mij trouwens vaak vinden in de punten over het bestuur, maar denk niet dat hier zijn voorspelde verkiezingsoverwinning op gebaseerd is. “Het aanpakken van maatschappelijke problemen vraagt om goede inhoudelijke doordenking, het doorzien van samenhang tussen vraagstukken en kennis van wat mogelijke maatregelen in de uitvoeringspraktijk”, helemaal mee eens!. Ik zou dan ook direct een doorrekening van zijn programma verwachten. Nee, zijn populariteit dankt hij aan zijn onbuigzaamheid tegenover de regering. Dat hij dan ook nog een maximaal getal noemt voor migranten is (zo lees ik op discussiefora) helemaal top. Toen ik ooit op zo'n forum inbracht dat ASML zijn voorstellen lastig zou vinden, kreeg ik als reactie dat hij “alleen de mensen wil verminderen die ons bakken met geld kosten”. Omtzigt is immers de held en zijn fans zijn nogal eens hooligans die zonder kennis van zaken hun held steunen.

Hooligans, hobbits en vulcans
De term Hooligans komt van filosoof Jason Brennan. Hij deelt de kiezers in in hobbits (die bezig zijn met hun eigen leven en niet om politiek geven), hooligans en vulcans. Hooligans weten meer dan hobbits, maar ze zijn politieke fans: zeer bevooroordeeld in hun beoordeling van informatie en afwijzend tegenover tegengestelde standpunten. Ze missen ook het analytische vermogen om informatie te beoordelen. Ze lezen en horen alleen wat ze al geloven. Waarschijnlijk komt het meeste wat ze lezen van Facebook en X. De vulcans hebben emotie uitgesloten en zijn vooral rationeel, baseren zich op wetenschappelijke gegevens en calculeren. Brennan wijst op de gevaren van de hooligans en bepleit vervolgens een nieuw regeringssysteem: de epistocratie, de heerschappij van de goed geïnformeerden, dat beter zou zijn dan democratie. De macht aan de vulcans dus. Of de aristocratie. 

Ik griezel van dat idee, maar als je de discussies op politieke fora volgt, bekruipt je wel die gedachte.

Accepteer de mix van emotie, ratio en weinig interesse
Als je er even over nadenkt weet je dat niemand mag bepalen over anderen of ze goed geïnformeerd zijn. Als Star Trek-fan, weet ik dat je je nooit moet laten regeren door Vulcans. In de politiek gaat het om je eigen omgeving, je emoties en je ratio, de mix. De kracht van de democratie is juist dat iedereen mee stemt.

Dus moeten we het doen met mensen die de nieuwe held volgen, eerst Caroline van der Plas, daarvoor Thierry Baudet. Nu Pieter Omtzigt. Met als stoorzender Wilders.

Voor Omtzigt pleit dan wel dat hij de PVV uitsluit omdat de PVV de rechtsstaat niet eerbiedigt.