Geen polarisatie en vol aandacht voor zorg en klimaat: CU

 

Ik heb altijd veel bewondering voor de bereidheid van de ChristenUnie om te laten zien dat je niet mee hoeft te gaan in polarisatie. Gert-Jan Segers en ook Mirjam Bikker blijven steeds mijn sympathie houden. Anders dan de SGP klinkt geen dwang om te komen tot een samenleving gebaseerd op christelijke grondslag. Er is veel aandacht voor gemeenschap en sociale samenhang. Toch zal de combinatie van de christelijke grondslag voor veel mensen (zeker mensen met een andere seksuele voorkeur) een breekpunt zijn.

De gemeenschap is een hoofdpunt
De ChristenUnie zoekt net als het CDA aansluiting bij de gemeenschappen die er al zijn: “Want samenleven gebeurt niet in systemen, maar in gemeenschappen: in straten, buurten, families, kerken en sportverenigingen. Nederland heeft een rijke traditie van vrijwilligerswerk, mantelzorg en onderlinge betrokkenheid. Juist in regio’s waar de onderlinge verbondenheid sterk is, zijn mensen minder eenzaam en gelukkiger. De overheid kan dit niet van bovenaf organiseren, maar moet wel ruimte geven, aanmoedigen en ondersteunen. “We geven maximaal ruimte aan wooncoöperaties, gemeenschappelijke woonvormen of vormen van collectief particulier opdrachtgeverschap, door regelgeving daarvoor te vereenvoudigen”.

Veel aandacht voor goede zorg
Zorg is belangrijk voor de ChristenUnie. Het basispakket wordt uitgebreid met periodieke controle en het herstellen van gaatjes bij de tandarts om te voorkomen dat kleine problemen uitgroeien tot grote gezondheidsproblemen. De belastinghervorming zien we hier terug komen: “In ons belastingvoorstel vervangen we de zorgtoeslag door een uitkeerbare belastingkorting. We halveren de maandelijkse zorgpremie. Het resterende deel van onze financiële bijdrage aan de zorgkosten wordt verrekend via de loonstrook”.

Op veel manieren probeert de ChristenUnie de kosten van zorg in de hand te houden. Professionele zorg kan niet alles oplossen, vindt de partij. “Bovendien staat van te veel medische behandelingen niet vast of ze effectief zijn en voor wie. Daarnaast vergroot en/of verlengt overbehandeling het lijden van de patiënt. Kosten-effectiviteitsstudies die bepalend zijn voor de keuzes voor het zorgverzekeringspakket nemen daarom ook een betekenisvol leven als uitgangspunt.” De CU wil daarom meer instrumenten om het zorgpakket te sturen zodat alleen passende zorg in het zorgverzekeringspakket zit. De arts bepaalt samen met de patiënt of behandelen echt nodig is voor goede zorg (ik moeite met deze laatste uitspraak: zijn er niet ook veel artsen die behandeling ver door laten gaan? Ik had hier meer verwacht). Maar wel voegt de partij toe dat “Richtlijnen in de zorg niet alleen zijn gericht op ‘doen’, maar ook op ‘laten’”. Alle medisch specialisten komen in loondienst, wat ook wat prikkels voor overproductie weghaalt. De Wet normering topinkomens (Wnt) gaat gelden voor iedereen in de gezondheidszorg.

De ChristenUnie wil dat gemeenten structureel voldoende financiële middelen krijgen voor passende inzet van jeugdhulp. “Daarbij wordt heroverwogen of de huisarts en de jeugdbescherming zonder overleg met de gemeente jeugdzorg kunnen inzetten en of bepaalde vormen van jeugdzorg (zoals de gesloten jeugdzorg) niet beter landelijk kunnen worden ingekocht en geïndiceerd”. De ChristenUnie is tegen de invoering van een eigen bijdrage in de jeugdzorg, maar zet zo wel een rem op ongediagnosticeerde hulp.

Weinig bestuurlijke vernieuwing
Te zien is dat de ChristenUnie ook mee bestuurt in gemeenten, want ze zal niet snel gemeenten dwingen tot uitvoerders van overheidsbeleid. “De Rijksoverheid stopt met het overhevelen van taken aan gemeenten zonder toereikend budget en herstelt waar dit de afgelopen jaren is misgegaan: geen taken zonder knaken”. Bestuurlijke vernieuwing spreekt de partij minder aan. “Referenda horen niet thuis in de grondwet”. Wel is interessant dat de partij ervoor kiest de Tweede Kamer niet langer automatisch te ontbinden als een regering valt. De koning krijgt weer de oude rol bij de formatie.

Christelijke signatuur sterk aanwezig
De ChristenUnie zal niet snel niet gelovigen overtuigen, ook al is de toon anders dan bij de SGP.. Als ongelovige heb ik moeite op de partij te stemmen, daar zit voor mij een probleem: de christelijk ethische kant. Natuurlijk komt hun persoonlijke motivatie vaak terug (daar heb ik geen moeite mee), maar ook wordt de rol van geloofsgemeenschappen sterker en krijgen ze meer ruimte. “Kerken en geloofsgemeenschappen zijn volwaardige partners van de overheid. (…) De overheid voert regelmatig overleg met kerken en andere geloofsgemeenschappen”. Kerken worden ontzien worden bij het anti-witwasbeleid. De partij blijft zich inzetten voor het behoud van de zondag als rustdag. De theologische en andere levensbeschouwelijke universiteiten worden afdoende gefinancierd worden en kunnen blijven voortbestaan.

Al met al laat de ChristenUnie meer dan de SGP ruimte om als individu zelf te kiezen en zit de ChristenUnie dichter bij het CDA. Ook rond abortus klinkt een net wat andere toon, maar duidelijk is dat de ChristenUnie zich blijft inzetten voor de bescherming van het ongeboren leven en minder abortussen.

Ook rond homoseksualiteit klinkt een andere toon dan bij de SGP. Het wordt niet genoemd in het programma, maar homoseksuele leraren zullen van de CU niet meer ruimte krijgen. Daarbij is het pleidooi vooral de vrijheid van onderwijs. De partij benadrukt altijd dat het niet gaat om het individueel uitsluiten van homoseksuele personen op zichzelf, maar om de vraag of een medewerker de identiteit van de school onderschrijft en uitdraagt.

Belastinghervorming
Ons belastingstelsel is stuk, meent de partij. Ze wijst op de wirwar aan schijven, inkomensafhankelijke heffingskortingen en toeslagen. “Daarom heeft de CU een nieuw belastingstelsel uitgewerkt, dat is doorgerekend door het Centraal Planbureau. Bij dit nieuwe stelsel staan twee kernwaarden met stip voorop: eenvoud en rechtvaardigheid”. Bij de hervorming betrekt de partij ook het milieu. De vervuiler betaalt en er komt een einde aan vervuilende fiscale voordelen. De invloed van een grote belastinghervorming is moeilijk te berekenen, maar het is de vraag of Nederland aan zo’n hervorming ontkomt. Net als het CDA wil de ChristenUnie de komende decennia de hypotheekrenteaftrek geleidelijk afbouwen.

Defensie
De ChristenUnie wil de komende jaren fors investeren in defensie om te kunnen voldoen aan de NAVO-norm. Daarnaast voert de partij de opgeschorte dienstplicht weer in, net als het CDA. Jongeren vervullen een maatschappelijke of militaire dienstplicht. Internationale inzet van de krijgsmacht is voor de partij onderdeel van een doordachte integrale benadering, in nauwe samenwerking met de inzet van diplomatie, ontwikkelingssamenwerking en de inlichtingen- en veiligheidsdiensten, conflictpreventie en civiel-militaire samenwerking. Daarom pleit de CU er weer voor 0,7% van het bruto nationaal inkomen aan uit te geven aan ontwikkelingssamenwerking.

Klimaat is van groot belang
Het klimaat heet bij de ChristenUnie “zorg voor de schepping”. De ChristenUnie is hier meer uitgesproken over dan het CDA. Op dit punt zal de partij goed kunnen samenwerken met GroenLinks-PvdA, al is de partij huiverig voor Nationale heffingen bovenop Europese maatregelen. Wel is duidelijk dat ze wil dat bij producten alle kosten zoals vervuiling en niet voldoen aan standaarden willen meewegen om de aankoop niet te laten sturen naar de goedkoopste, meest vervuilende keuze.

De grootste spanning blijft de combinatie van een progressieve, bijna linkse economische agenda met een conservatieve ethische agenda.

De CU biedt eigenzinnige mix die zowel kiezers aanspreekt die prioritair groen en sociaal stemmen èn die hechten aan christelijke normen en waarden. Het programma zal de doorrekening door het CPB waarschijnlijk wel doorstaan. Ik zie dat het lastig te berekenen is, maar uit veel klinkt de zorg om de financiën niet uit de hand te laten lopen. Mocht de ChristenUnie aansluiten in een regeringscoalitie dan zal daar geen probleem liggen.

Mijn (niet onpartijdige) besprekingen (van de concepten):
Programma PVV: hier: Geen ambitie om Nederland te veranderen en te regeren
Programma CDA: hier Management by speech
Programma GL PvdA: hier  Solidair maar waar is de wederkerigheid?
Programma D66: hier Ondernemend, progressief liberaal en technocratisch
Programma VVD: hier Is de VVD nog een volkspartij?
Programma JA21: hier: Onhaalbaar, rechts, met interessante punten
Programma SP: hier. Onbetaalbaar, maar met de vinger op zere plekken
Programma PvdD: hier. Fundamenteel, maar met veel verboden en duur
Programma BBB: hier: Wij moeten zelfvoorzienend zijn, maar het buitenland niet
Programma ChristenUnie: hier. Geen polarisatie en vol aandacht voor zorg en klimaat
Programma Volt: hier Kan Volt wel op tegen de machtsspelletjes
Programma SGP: hier SGP met de bijbel als kompas

Een progressief middenkabinet? Ik zie dat de diverse partijen elkaar kunnen verbeteren en aanvullen.