Alledaagse integratie

In de Vk van zaterdag stond een mooi verhaal onder de kop “Integratie nieuwe stijl slaat aan”. Kleurenblinde burgerparticipatie is het devies. De nieuwe ambtenaar moet achterhalen wat mensen zelf al weten, wat hun vaardigheden zijn en wat ze zouden kunnen bijdragen aan de buurt. De eerste uitspraak gaat me wat te ver, de tweede is minder duidelijk, maar past beter.

Integratie was helemaal geen slecht thema, maar de start was wel erg gericht op het aanleren van de liberale Nederlandse waarden. De start ging uit van politieke - het dagelijks leven overstijgende – items. Impliciet zat daar de gedachte in dat er een clash zat aan te komen tussen liberale en niet-liberale gemeenschappen. Dat was een geconstrueerde werkelijkheid. Nederlandse gemeenschappen zijn niet per se liberaal en Turkse of Marokkaanse gemeenschappen zijn niet per se niet-liberaal. Dit groepsdenken veronderstelde een grote mate van eensgezindheid binnen de groepen die er helemaal niet is.

Het inburgeringsbeleid moest vooral ook streng zijn. Neem deze klacht van enige tijd geleden. Ambtenaar: “Het is mij duidelijk dat u vloeiend Nederlands spreekt. Maar heeft u daar ook bewijs van?” “Ik heb een jaar of vijftien geleden bij een taleninstituut Nederlands gevolgd, helaas heb ik daar geen papier meer van en het instituut bestaat inmiddels niet meer” (directeur van het instituut kent de persoon en stuurt een brief aan de gemeente) Eindreactie van de gemeente: Ambtenaar:“U bent inburgeringsplichtig, aangezien alleen een diploma of certificaat van een taleninstituut geldt”. Het is duidelijk dat de betreffende ambtenaar zich netjes aan de regels houdt. Maar brengt het het doel dichterbij?

Inburgering zou het best kunnen starten bij de alledaagse behoeften en problemen. In plaats van concentreren op al dan niet streng Islamitische groepen blijkt het beter te starten met de mensen. Dan blijkt dat mensen ook wel weer op elkaar lijken. Ze denken over het opvoeden van hun kinderen, rekeningen betalen, jezelf en je kinderen voorbereiden op de toekomst. Dat betekent echter niet dat het devies kleurenblinde participatie wordt. Integratie vraagt dan juist inleving in de specifieke individuele situatie van mensen.Het gaat niet om politieke, maar alledaagse integratie: integratie in het dagelijks leven.

Het IPPR bracht onlangs een aardig stuk uit getiteld “Rethinking Integration”.

Een effectief integratiebeleid start volgens de auteurs met (a) het begrijpen van de manier waarop identiteitsvorming plaatsvindt binnen een omgeving met al dan niet diverse etnische achtergronden, (b) het identificeren van de problemen voor de sociale integratie en groepsidentiteit die momenteel ontstaan in deze omgeving, en (c) het voorstellen van manieren waarop ze kunnen worden aangepakt om de spanningen te verminderen tussen de groepen '.

Geen multi-culti praat dus, maar ook geen strenge anti-Islam-praat. Het vraagt stevige ambtenaren in die buurten waar de integratie niet vanzelf tot stond komt en terughoudende opstelling waar het wel lukt.