Burgerparticipatie is niet (altijd) leuk

Gehoord op een discussie in Arnhem. “Burgerparticipatie en samen besluiten is niet zo leuk”. Het ging over zelf besluiten als buurt over een wijkbudget en daarbij omgaan met verschillende meningen. Het komt voor dat mensen met woede tegenover elkaar staan. Er zijn nu eenmaal verschillende belangen en wensen. “Misschien kun je het daarom beter aan de gemeenteraad overlaten. De leden zijn gekozen. Zij kunnen daarmee omgaan”

Het lijkt een verstandig idee. Het kwam van een hoogleraar dus het had gezag. Ik herken ook dat mensen in de buurt soms woedend tegenover elkaar staan. Ik ken een project waarbij iemand die pleitte voor een extra bouwlaag bedreigd werd. Ik heb zelf meegemaakt dat mensen woedend aan de deur komen. Dus nee, burgerparticipatie is niet leuk en het gesprek met elkaar is niet altijd gemakkelijk. Toch verbaast het dat ook linkse mensen nog al eens pleiten voor deze paternalistische aanpak. Want bewoners kunnen best met die moeilijkheden omgaan.  

Overigens is een relatie met elkaar hebben ook niet altijd leuk. Ook daarin kun je teleurgesteld raken in elkaar en verschillen van mening moeten overwinnen. Er kan ruzie ontstaan en ellende. Toch pleit niemand om relaties dan maar over te laten aan professionals. Die worden er hoogstens bijgehaald als hulp. Er staat namelijk een hoop tegenover dat werk en die ruzie. 

Laat het toch over aan de professionals?

Waar het op meer komt is dat ik besluiten niet over wil laten aan een meestal goed opgeleide elite in de gemeenteraad. Want de tijd dat in de gemeenteraad echte vertegenwoordigers zaten die de kiezers ook zagen als hun vertegenwoordiger is voorbij. Het is voor hen veel moeilijker om te zien wat het beste is voor jouw buurt.

In Arnhem is er voor gekozen de besluiten te laten vallen in de wijkteams, die moeten ook de verantwoording doen. De teams beslissen over zaken op het gebied van groenonderhoud, speeltuinen, veiligheid, welzijn, participatie, sport en cultuur in de wijk. "We willen steeds beter aansluiten bij wat in de wijken leeft, en samen met wijkbewoners kijken wat nodig is". Let wel: de wijkteams besluiten dus en de bewoners zijn blij dat ze een beter contact hebben met de gemeente op die manier. Maar de bewoners beslissen niet zelf. Misschien leuker dan het zelf doen? 

Ik denk dat mensen kunnen leren zelf te besluiten. Het is een vorm van emancipatie om iedereen mee te laten doen. Ja, dat is niet altijd gemakkelijk en dat is niet altijd leuk.Dat geldt trouwens voor meer taken die je voor het collectief op je neemt. Al die mensen die zich inzetten voor de voetbalclub zullen ook toegeven dat het niet altijd leuk is. Maar er staat iets tegenover. Je zet samen iets neer, het is jouw club en je ziet dat mensen plezier hebben.

Dan mag de politiek best eisen stellen aan de manier van besluiten in je buurt en de verantwoording van je keuzen. Als je bijvoorbeeld in Arnhem kiest om het opbouwwerk weg te bezuinigen (dat schijnt daar te kunnen), moet je daarover als buurt wel verantwoording afleggen en laten zien dat je alsnog de doelen behaalt rond opbouwwerk (mensen die minder mondig zijn toch in staat stellen actief mee te doen). Want minder mondige mensen in staat stellen mee te doen is wat anders dan zelf goed voor je doelen opkomen.  En breder: krijg je verantwoordelijkheid over budget in je buurt, dan moet je kunnen uitleggen of je de doelen die met dat geld bereikt moeten worden ook behaalt. 

Jouw wereld te winnen

Zo is het met besluiten over wat er in je wijk gebeurt. Dat is niet altijd leuk, je moet je ook verantwoorden richting andere bewoners en de gemeente, maar er is een wereld te winnen. Zelf kiezen tussen kwaden en de publieke ruimte bijstellen naar jouw wensen en die van je buren maakt een betere publieke ruimte dan als je dat overlaat aan de ambtenarij en de politiek. Ondertussen leer je medebewoners kennen, leer je conflicten op te lossen en overwin je tegenstellingen in je buurt. Je wint er jouw wereld mee! Waarom moeten we dat aan hoger opgeleide professionals overlaten? 

P.S. En hoe keken mensen vroeger naar vrouwen? Die konden niet met geld omgaan, dat moesten ze maar aan hun mannen overlaten: ze waren financieel handelingsonbekwaam. Dat  werd ook verkocht met alle goede zorgen voor die vrouwen die wel wat anders te doen hadden.