Ben je wel hypocriet als je ondanks je zorgen over het milieu vliegt?

Vliegen schaadt het klimaat, dus moet je minder vliegen.  Maak je je zorgen om het klimaat, dan mag je niet op vliegvakantie, anders ben je hypocriet. En mag je nog wel vlees eten? Is dat ook niet hypocriet? Vliegen lijkt zondig te worden in onze seculiere samenleving. Terechte opwinding?

Ik heb een hekel aan deze redenering, maar laten we deze gedachte eens doorzetten.

Stel dat de mensen die zich zorgen maken over het klimaat minder gaan vliegen. Is het klimaat dan beter af? Het gevolg is dat de prijs van het vliegen daalt: we leven immers in een kapitalistische samenleving, het aanbod is er, de vraag neemt wat af, dus de prijs gaat omlaag. Dat is simpel de marktwerking. Gevolg is dat de mensen die minder zorgen hebben over het milieu vaker gaan vliegen. Mooi resultaat? Niemand is meer hypocriet, maar het milieu wordt er niet beter op.

Dat gebeurt natuurlijk ook als je de keuze voor vlees eten zo benadert. Wie zich zorgen maakt, eet minder vlees. De prijzen dalen, mensen die zich geen zorgen maken over het milieu of hypocrisie eten meer vlees.

Je kunt je afvragen wie hypocrieter is: degene die zichzelf vrijpleit en de ander beschuldigt zonder dat er iets aan het milieu verandert of degene die wel vliegt, maar pakweg D66, CU of GroenLinks stemt en voor een collectieve vliegtaks pleit?

Individualisering van maatschappelijke problemen
Dat individualiseren van maatschappelijke problemen helpt helemaal niets. Jij kan jouw gedrag aanpassen, maar de samenleving wordt er niet beter op. Tenzij je het ook agendeert op de politieke agenda. We hebben als samenleving heel veel geboden en verboden. Om mensen te beschermen tegen elkaar, om dieren te beschermen, om kansen te verbeteren. Een stevige (Europese) vliegtaks geeft veel beter een maatschappelijke druk. Mensen wegen weer af of ze met de trein of met het vliegtuig gaan. In hun individuele keuze wegen ze dan de milieuschade mee, want die is meegenomen in de prijs: voor de schade die je aanricht betaal je. Ook verboden kunnen helpen. Als je als samenleving bepaalde veehouderij dierenmishandeling vindt, kun je dingen verbieden, zoals dwangvoederen van ganzen of kalveren in kleine kisten.

Dat is heel wat beter dan dat elke consument overal de kleine lettertjes leest over de schade aan het milieu en zelf beslist of hij daar lak aan heeft en gaat voor de lage prijs of dat hij individueel anders kiest.