Boze bewoners

Wij hebben ze ook in de buurt: boze bewoners! Gisteren hadden we een geëmotioneerde VvE vergadering. Het ging over regels, hoe het establishment weigert te luisteren, over bureaucratie en over kosten. Zijn het de boze witte mannen waar iedere journalist naar op zoek is? Dat denk ik niet, maar ik herken wel dingen. Want boze witte mannen zijn helemaal niet zo uitzonderlijk, niet altijd man en niet altijd rechts, maar ze hebben wel weinig vertrouwen in de mensen die de zaken meestal regelen.

Ik herkende wel ongenoegen dat we vaker horen. Ik zie dat er mensen boos zijn over "het bestuur", "de harde kern" en "de vereniging".  Wat zie je? (ik pak mijn blik als zijnde een van de bestuurlijken en generaliseer)

• Er is geen verantwoordelijkheid genomen, maar achteraf wordt er geklaagd
• Er is een eigen kijk op regels die in de weg zitten
• De regelaars krijgen wel de kritiek als het fout gaat en nooit de complimenten waar het goed gaat

Maar ook bij (ons als) regelaars:

• De neiging om veel dicht te regelen om te voorkomen dat er dingen fout gaan. Mensen mogen zelf kiezen, maar niet verkeerd kiezen
• De neiging om verantwoordelijkheid te snel uit handen te nemen
• Een gevoeld gebrek aan waardering voor de eigen acties voorkomend uit goede bedoelingen

Gebrek aan vertrouwen

Francis Fukuyama schrijft in zijn boek Trust; “Trust is the expectation that arises within a community of regular, honest and cooperative behavior, based on commonly shared norms, on the part of other members of that community”. Vertrouwen komt op in een gemeenschap met gemeenschappelijke gedeelde normen. Hij geeft aan dat wanneer mensen vrezen dat vertrouwen niet meer vanzelfsprekend is, zij zich gaan indekken, dan gaan relaties juridiseren. De verantwoordelijkheid wordt dan zoveel mogelijk bij anderen neergelegd. Als de normen niet gedeeld zijn, krijgen mensen de neiging regels uit te gaan leggen als iets waarbinnen je ruimte moet zoeken voor je eigen voordeel.

Dat is precies wat ook bij ons gebeurt. De normen en regels zijn afgesproken op vergaderingen die lang niet door iedereen bezocht worden. Niet komen op vergaderingen is helemaal niet erg. Maar het gevaar is dat men zich ook niet verantwoordelijk voelt en de Kersentuin ziet als iets van anderen, van de harde kern. De normen zijn wel afgesproken, maar zijn geen gemeenschappelijk gedeelde normen. Wie niet daadwerkelijk verantwoordelijkheid heeft genomen voor besluiten over de openbare ruimte, kan gemakkelijk praten en klagen. Dat komt omdat de normen niet gemeenschappelijk zijn. Dat levert de boze bewoners op. Die voelen zich niet gehoord en dat zijn ze ook waarschijnlijk niet.

Want ook de regelaars hebben minder vertrouwen in de ander. Iemand had voorgesteld om de grondgebonden woningen de mogelijkheid te geven om uit de VvE te gaan. We hebben namelijk een VvE met appartementen die vanzelfsprekend met elkaar een VvE moeten vormen voor het onderhoud, maar ook zelfstandige woningend die normaal niet in een VvE zouden zitten. Als je over dat idee doorpraat, merk je dat het niet alleen eng is omdat de parkeergarage dan niet meer betaald kan worden, maar ook omdat er een behoefte is om gezamenlijkheid af te dwingen. Zelfs als je alle gemeenschappelijke zaken afbetaald zou krijgen, wil men toch liever de gemeenschappelijkheid afdwingen.

Voorkomen dat het een rommeltje wordt

Ik heb ooit geprobeerd om meer ruimte te bieden aan de VvE-woningen om een eigen kleur te kiezen voor hun zonnescherm. Dat moet namelijk een Kersentuinkleur zijn. Dan stuit je op een taboe. De angst dat de hele boel in elkaar stort en iedereen zal doen wat hij maar wil, het wordt een rommeltje! Die normen zijn bij vergaderingbezoekers nog niet eens gemeengoed, laat staan bij de niet-bezoekers. Om dat te voorkomen wordt er dus veel geregeld.

De ratio achter regels verdwijnt al snel uit beeld. Zo was er een probleem met zonnepanelen die zodanig geplaatst worden dat de schilders niet meer gemakkelijk kunnen verven. Dat leidde tot een soort protocol om te voorkomen dat we later bij onderhoudsbeurten hoge kosten krijgen. Vervolgens zijn mensen boos dat ze hun panelen niet mogen leggen zoals ze willen. Waarom dat niet mag is al snel vergeten. Er is ooit een huis bijna ingestort omdat iemand bij een verbouwing niet goed rekening hield met de structuur van het huis. Het levert nog steeds klachten op dat de VvE niet zomaar alle verbouwingen goedkeurt. En naar mensen luisteren die vol woede komen klagen vind ik moeilijk.

Praten en luisteren

We kwamen er op de vergadering niet uit. Want het is niet iets dat je met een nieuwe structuur oplost of waar beleidsregels helpen. Het gaat om elkaar spreken en naar elkaar luisteren. Dat gaat heel vaak goed, maar ook wel eens fout. Verwachtingen, wensen en gewoonten lopen uiteen. Ik denk dat het erbij hoort. Net een huwelijk, waar ook ruzies op zijn tijd bij horen (schijnt het, want doordat mijn partner en ik altijd goed luisteren lijkt dat bij ons niet te gebeuren).

Het SCP onderzocht 5 gemeenten die meer ervaring hebben met burgerkracht, overigens vooral dorpse gemeenten. Hoe keken bewoners die ervaring hadden met veel eigen initiatief naar het actief blijven? Het antwoord lijkt aan te geven dat de fut er niet vanzelfsprekend in blijft. Juist daar waar veel bereikt is, zie je dat de inspanning terug loopt. Daar moeten wij in onze buurt ook rekening mee houden.  

Met elkaar samenleven is of je het nu wilt of niet een relatie met elkaar aangaan. Bij elke relatie moet je af en toe bij de les worden gehouden. Helaas gebeurt dat soms ook met ruzie. Dus conflictbemiddeling hoort er ook bij. Daar is ook op de vergadering toe besloten. We gaan werken aan insluiting, want iedereen wil graag een oplossing. In onze buurt hoort iedereen erbij!

De winst is groot
Het is de kunst om je niet te laten weerhouden toch door te gaan. Na afloop van de vergadering hoorde ik namelijk ook heel veel mooie verhalen over onze buurt. Ik schreef al eens over blijmakers. Toch goed om je bewust te zijn van de blijmakers in de buurt en daar met buurtgenoten af en toe over te spreken. Het kost even wat moeite, maar je krijgt er veel voor terug. Bewoners die rekening met elkaar houden, die elkaar groeten. Veel Openbaar groen, mensen die belangstelling tonen in elkaar Bewoners die elkaar helpen. Een ook sociale controle inclusief de kritiek op elkaar af en toe. Zolang we de blijmakers maar zien, gaat het goed.