Voor een land dat is gebouwd op polders en polderen is het vreemd dat er steeds vaker wordt neergekeken op compromissen. Waar komt dat neerkijken op compromissen vandaan en is het terecht? En waarom blijf ik er voor pleiten?
Ik hoorde al over een zouteloos compromis in de tekst aan het eind van deklimaatconferentie . Of over het compromis rond de volgende klimaattop. Of het compromis over de voorzanger van het Israelisch leger. Zoek op compromis in het nieuws en je krijgt “teleurstelling over slap compromis”, “niemand krijgt zijn zin”, “alleen uit vrees voor onrust sloot men een compromis”, “onbevredigend compromis over handelsakkoord”. De teleurstelling haalt natuurlijk gemakkelijker de krant dan gematigde tevredenheid. Maar er zit iets dieper. Denk aan het enthousiasme over de bezuiniging met de kettingzaag van Milei bij VVD en JA21 om stevig te bezuinigen. Niet blijven hangen in compromissen maar aanpakken!
Een gepolariseerd
debat houdt niet van compromissen
We houden blijkbaar
van krachtige definitieve oplossingen; de aandacht voor wat je niet
binnenhaalde verdringt de aandacht voor de winst van een compromis. Daar is de huidige
polarisatie bijgekomen. Elke afwijking van jouw perfecte oplossing is
inferieur: dat scoort op sociale media en nemen we blijkbaar
gemakkelijk over. Zoals Trump alle onderhandelingen ziet als een
“zero-sum game": de winst van de een is het verlies van de ander.
Toegeven aan de ander is zwak en samenwerken met de ander wordt
gezien als collaboratie met de vijand.
De voordelen
genegeerd
Het compromis is de
smeerolie van de samenleving. Het zorgt voor vooruitgang doordat
partijen zich kunnen richten op andere problemen die ook schreeuwen
om oplossingen. Een oplossing die door een compromis tot stand kwam
heeft meestal meer draagvlak waardoor de bereidheid groter is zich te
houden aan afspraken.
Winst voor beide
partijen is mogelijk
Bovendien zorgt een compromis er vaak
voor dat gezocht wordt naar oplossingen waarbij meerdere partijen
tegelijk winnen. Het traditionele voorbeeld is de verdeling van de
sinaasappel. Twee partijen vechten om een sinaasappel te krijgen. Ze
luisteren niet naar elkaar en komen er niet uit. Het lijkt er op dat
de sinaasappel doorgesneden moet worden: met als nadeel dat als het
compromis is dat beiden hebben ingeleverd. Dat is het beeld van de
mensen die strijden tegen compromissen en het hebben over halfbakken
en niemand die zijn zin kreeg.
Maar als je met elkaar in gesprek gaat blijkt dat de een een cake wil bakken en de schil nodig heeft en de ander het sap nodig heeft. Het compromis wordt dan dat de een het sap en de ander de schil krijgt. De mensen die het als inleveren zien, kijken alleen naar het binnenhalen van 100%.
Het voordeel van zoeken naar een compromis is dat je soms ziet dat de ander een punt heeft waar je aan tegemoet kunt komen. Misschien haal je die 100% niet binnen, maar weet je elk 70% binnen te halen van wat je wilde (of in het geval van de sinaasappel elk 100%). Dat durven de tegenstanders van het zoeken naar een compromis niet aan. Je moet toch die verloren punten uitleggen.
Luisteren naar elkaar om de wijsheid van de ander te horen
Nederland is gebouwd
op compromissen of liever gezegd op het luisteren naar elkaar om een
uitweg te vinden uit moeilijke keuzen.
Ja, soms betekent dat pijnlijke zaken te moeten accepteren en iets inleveren. Bijna altijd kom je verder dan als je elkaar alleen als tegenstander ziet.
Ja, je krijgt dan mensen die roepen dat je vuile handen maakt of dat je nu eenmaal beloofd had nooit te gaan onderhandelen met de andere partij. Maar kijk naar de winst voor de samenleving: had die tegenstander niet ook een punt? Precies daar zit het hem in: niet het allebei wat inleveren, maar zoeken waar de ander gelijk in heeft.
Wat was de wijsheid die je kunt vinden in diens tegenwerpingen?
Geen opmerkingen:
Een reactie posten