Het is een mooi beeld: een president die met een kettingzaag het podium opkomt om eens flink de overheidsuitgaven aan te pakken. De Argentijnse aanpak inspireerde Elon Musk bij zijn activiteiten om te snijden in de overheidsuitgaven. Hij kreeg van de Argentijnse president Milei ook een mooie kettingzaag. Inmiddels heeft de inspiratie ook Nederland gehaald en inmiddels lopen JA21 en VVD er achteraan.
Oud-voor-nieuw is
verstandig
Laat ik eerst zeggen
dat het altijd goed is om kritisch door de overheidsuitgaven te gaan.
In een markteconomie verdwijnen overbodige uitgaven omdat de
concurrenten zoeken naar manieren om goedkoper en beter te produceren
en zo de gunst van de consument te veroveren. Dat betekent dat je
eigenlijk in de overheid altijd een soort “oud-voor-nieuw”
operatie moet organiseren. Wat is overbodig geworden of kan inmiddels
beter of goedkoper?
Maar: is Argentinië dan wel een inspirerend voorbeeld??
Argentinië een
financiële ramp
Argentinië is op gebied van greep houden
op overheidsuitgaven nu niet direct een voorbeeld om van te leren.
Argentinië heeft een lange geschiedenis van financiële problemen.
Het land ging acht keer in zijn geschiedenis failliet, waarvan twee
keer deze eeuw. In 2001 betrof het het grootste staatsbankroet in de
geschiedenis. De inflatie in Argentinië piekte op 300% (2024), is
gedaald naar 32% in september 2025. De inflatie blijft een van de
hoogste ter wereld. Hoge rente en interventie houden peso kunstmatig
hoog; onevenwichtige wisselkoers belemmert reserves en export.
Shocktherapie was
afgedwongen
Het werk van Milei is een radicale poging om de
cyclus van te hoge uitgaven, inflatie, faillissement te doorbreken
door middel van een "shock-therapie" die is gericht op een
begroting zonder tekort, deregulering en het aanmoedigen van
investeringen. De harde maatregelen trokken in april dit jaar het
Internationaal Monetair Fonds (IMF) over de streep om Argentinië
opnieuw geld te lenen. Trump steunde Argentinië daarnaast met de
aankoop van 20 miljard aan pesos, feitelijk politieke steun aan een
bondgenoot en niet een afgewogen economische zet. Je kunt zeggen dat
de financiële steun van het IMF en de VS electorale inmenging is,
bedoeld om president Milei en zijn extreme programma te redden, de
economische invloed van China te verminderen, herverkiezing mogelijk
te maken en invloed te houden in Zuid Amerika. Maar het is nog niet stabiel. Zakt de peso, dan
stijgt de inflatie en de armoede.
Alsjeblieft: niet
leren van Argentinië
Dat land zou dus ons moeten helpen
onze financiën beter te organiseren. Wat zouden we dan leren van
Argentinie en de VS? De overheidsschuld als percentage van het BBP in
Nederland is 46%, in de VS 120% en in Argentinië 42% (voordeel van af en toe failliet gaan). Nederland ging nooit failliet (wel de republiek der zeven verenigde Nederlanden in 1596). De rente in
Argentinië staat rond de 30 a 35% omdat geldschieters het land zien
als een onbetrouwbare betaler. De rente in de VS is 4,1% en die in
Nederland (de ECB eigenlijk) 2%. Daarmee is Nederland een betrouwbare partij om geld aan uit te lenen. Juist door heel zorgvuldig steeds de belangen af te wegen en pijn te delen is Nederland die betrouwbare partner. Op korte termijn minder spectaculair, maar terugkijkend in de geschiedenis is het Nederlands beleid spectaculair veel beter dan Argentinië.
Er is dus geen reden hoog op te geven van het (afgedwongen) financieel beleid van Argentinië.
Armoede, werkloosheid en rellen
Maar het gaat verder. De gedwongen ingrepen leiden tot
protesten en rellen. Op straat in Buenos Aires is de voorspoed
nauwelijks merkbaar. Door de bezuinigingen van de overheid en de
afname van de koopkracht hebben steeds meer mensen moeite om
medicijnen te betalen of schoolspullen voor hun kinderen te kopen.
Bijna 1 op de 13 Argentijnen is werkloos tegen 1 op de 25 in
Nederland. Na Milei kan de cyclus weer op gang komen omdat de Argentijnen hard geraakt worden door het agressieve beleid.
Wie enthousiast is over de kettingzaag van Milei, moet ook de andere kant zien. De reactie op de kettingzaag is werkloosheid, armoede, minder toegang tot medicijnen, met als mogelijk gevolg dat de slinger na Milei weer de andere kant op schiet.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten