Voor het rondneuzen op sociale media
zijn dit mooie tijden. Vaak valt het onder de categorie “het eten
in dit restaurant is smerig en niet te vreten, bovendien zijn de
porties veel te klein”. In tijden van paniek is consistent
redeneren ver te zoeken. Dat moet komen van de overheid.
Het eerste wat sneuvelt is consistentie
Mensen die een hekel hebben aan de EU
en tot voor kort blij waren met terreinen die de landen voor zichzelf
hielden (gezondheidszorg) roepen nu dat de EU te weinig gezamenlijk
doet aan gezondheidszorg. En dat is uiteraard schandalig. Mensen
roepen dat er een totale lockdown moet komen en vermelden in dezelfde
ademstoot dat de ze wel een blokje omlopen omdat dat niet gevaarlijk
is en nodig is om gezond te blijven. Mensen prijzen het kabinet om
eerlijk te zeggen dat er nog veel onduidelijk is en dat met slechts
50% van de kennis 100% van de besluiten genomen worden en menen dat de
communicatie faalt omdat er teveel onduidelijk is.
Leren omgaan met sociale media
Het is ook een tijd van verbazing over
het beeld op Facebook en twitter en de eigen ervaring. Afgaande op de
sociale media lopen mensen overal in drommen naast elkaar, ze vechten
in de supermarkt om de laatste wc rol. Bovendien roepen mensen in
koor dat iedereen denkt dat dit zomaar een griepje is. Om mij heen
zie ik mensen afstand houden, voorzichtig zijn (en betreuren dat ze
niet niet sneller een wc rol hebben gekocht). Rond voetbaltoernooien
lopen er 17 miljoen coaches in Nederland rond. In tijden van
corona-crisis blijkt Nederland te beschikken over 17 miljoen
virologen en statistici. Blijf dan letten op kennis, ervaring en betrouwbaarheid. Reageer met aandacht voor elkaar's onrust, woede en verdriet. Maar ook: leer hoe je je whatsapp op stil kan zetten.
Betrouwbare instituties en actuele informatie
Rond deze tijden hebben mensen behoefte
aan betrouwbare instituties en actuele informatie. Het valt dan op dat met name gemeenten nog moeten wennen aan hun rol. Nederlanders
willen bijvoorbeeld snel relevante informatie kunnen vinden over de
lokale GGD, huisartsenposten, advies, horeca, verordeningen binnen
gemeentegrenzen, et cetera. Ik heb even gekeken bij mijn gemeente
Utrecht, die overigens een niet te missen knop over coronavirus
prominent vooraan zette op de site. (Je klikt eerst op de knop die
gaat over de eigen gemeentelijke dienstverlening, daarna zie je nog
een andere knop over het corona-virus) daar vind je alle landelijke
informatie en dat de GGD regio Utrecht de situatie nauwlettend in de
gaten houdt (geen link naar de GGD). De boodschap van de burgemeester
en bekende Utrechters is overigens prima.
We kunnen veel leren van de crisis. Het
waarderen van onderlinge hulp, het belang van centrale regie en
betrouwbare instituties, snel optreden, de mogelijkheid om een
PvdA-er te benoemen als minister als dat de beste man of vrouw is, de
kansen om per video te vergaderen, het belang van openheid in een
vroeg stadium. Elke organisatie kan ook zelf hiervan leren.
De gemeente als eerste overheid?
De gemeente als eerste overheid heeft zich ook verder te ontwikkelen. Als gemeenten zo weinig meer te bieden hebben dan de landelijke informatie, blijkt dat het concept van eerste overheid nuancering behoeft. Gemeenten hebben veel te winnen als ze de relatie met de gemeenschap zo organiseren dat ze ook informatie kunnen geven over semi overheid en organisaties die mensen zien als een soort overheid: ziekenhuizen, apotheken, huisartsen. Organisaties die gezag hebben in de gemeente.
De gemeente als eerste overheid?
De gemeente als eerste overheid heeft zich ook verder te ontwikkelen. Als gemeenten zo weinig meer te bieden hebben dan de landelijke informatie, blijkt dat het concept van eerste overheid nuancering behoeft. Gemeenten hebben veel te winnen als ze de relatie met de gemeenschap zo organiseren dat ze ook informatie kunnen geven over semi overheid en organisaties die mensen zien als een soort overheid: ziekenhuizen, apotheken, huisartsen. Organisaties die gezag hebben in de gemeente.
Omgaan met onzekerheid
Het omgaan met onzekerheid is nu
moeilijker dan vroeger. We zijn ook meer verknoopt dan vroeger. Moet
dat teruggedraaid worden? Ik geloof er niets van, maar het zal wel
gebeuren. Liever zou ik meer aandacht hebben voor de kwetsbaarheden, vitale beroepen, partnerschap, een sterke civil society en betrokkenheid bij elkaar. En ook dan merk je: risico's kun je nooit uitsluiten, onkwetsbaarheid is
onmogelijk. Het is beter te leren hoe je sterker wordt van rampen en crises en er op voorbereid kan zijn. Misschien het belangrijkste: regeren is
vooruitzien. Vooral dat laatste had beter gekund.
Blijf gezond, houd (virtueel) contact
met je naasten en in tijden van crisis: luister naar het gezag en denk na. Leer van wat ons overkwam.
