Vegetariërs krijgen vaker dan niet-vegetariërs te horen dat het fout is dat ze leren schoenen dragen. Dat is natuurlijk onzin. Ten eerste eten ze hun schoenen niet op, ten tweede gebruiken ze vooral de verpakking van het eten van de niet-vegetariërs. En ten derde hebben de niet-vegetariërs net zo goed of misschien wel meer reden uitleg te geven over dierenmishandeling ten gunste van hun consumptie. Toch is de neiging hardnekkig om te wijzen naar vermeende inconsistentie. Ik vermoed dat niet-vegetariërs vooral zichzelf graag overtuigen dat de ander net zo min deugt.
Hoe consequent circulair zijn consumenten?
Onlangs bracht het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) een rapport uit over circulair gedrag van consumenten. In 2013 hadden ze ook al zo'n rapport uitgebracht (dilemma's rond duurzame consumptie).
Sindsdien zijn we niet veel verder gekomen. Wel heeft het PBL haar
conclusies wat anders neergezet. Toen was het een goed gevoel: De resultaten van
het experiment laten zien dat een flinke groep consumenten een goed
gevoel krijgt van het idee hun consumptie te verduurzamen, ook al
handelen zij daar normaal gesproken veelal niet naar. Nu is er
een verbeterpotentieel: “Op verschillende punten blijken
Nederlanders beduidend meer bereid tot circulaire consumptie dan wat
ze nu doen, als het niet duurder of lastiger is.” Ik zag al wat geschamper over de uitkomst.
Het gaat om collectieve problemen
Ik vind het volstrekt logisch dat
mensen bereid zijn meer te doen, maar dat niet doen als de buren
gewoon lekker door kunnen gaan met vervuilen. Natuurlijk is het prima als mensen zelf duurzamer leven en minder vlees eten, eerder de trein dan het vliegtuig pakken en repareren in plaats van iets nieuws te kopen. Ik houd er zelf ook rekening mee. Maar het is geen beleid! Collectieve
verantwoordelijkheid vraagt collectieve maatregelen. Niet zelf minder
vliegen en je zitplaats aan de buurman gunnen, maar gewoon accijns op
de kerosine.
In die zin is het PBL in elk geval wat opgeschoten want nu gaat het er om dat mensen die duurzamer willen leven zich niet moeten opofferen ten opzichte van mensen die dat niet doen. En het blijkt dat er draagvlak is voor collectieve maatregelen.
Ik houd er anders een ongemakkelijk gevoel over. Het individualiseren van iets dat een collectieve verantwoordelijkheid is, leidt altijd tot een ongemakkelijke uitkomst.
Neem de acties om minder kiloknallers vlees te kopen (van Wakker Dier (disclosure, ik was 7 jaar voorzitter van Wakker Dier)). Eigenlijk zeg je dan: wie minder dierenleed wil, moet maar meer betalen.
Heb je maling aan dierenleed? Dan krijg je korting! Trek je je niets aan van klimaatschade? Dan mag je naar Bali vliegen, anders moet je je schamen. Wil je dat je buurman minder lang in de file staat in zijn vervuilende auto? Stap dan over op de trein en bus.
Nee, dat is gerommel in de marge. Collectieve problemen vragen om collectieve oplossingen
Geen opmerkingen:
Een reactie posten