AWBZ: breng werkelijke solidariteit terug

In essentie beschouwen we geld van de overheid niet als ons eigen geld. Daarom heet het “politieke zelfmoord” om de hypotheekrenteaftrek aan te pakken (inmiddels valt dat mee), de AOW leeftijd te verhogen of de stijging van de kosten van de AWBZ tegen te gaan. Maar wat zouden mensen willen als ze er zich eens echt in zouden verdiepen? 

Bij onze VvE hebben we twee jaar geleden moeten afspreken dat de bijdrage voor de lift met 16% per jaar zouden moeten stijgen gedurende een aantal jaar. Normaal gesproken is dat ook politieke zelfmoord, maar binnen een overzichtelijke VvE met 90 woningen is dat wat anders. We hebben als bestuur een vergadering georganiseerd met alle liftgebruikers. We hebben met cijfers laten zien wanneer we grote uitgaven voor de liften verwachten en met een paar mensen de cijfers nog wat intensiever bekeken. Vervolgens konden de mensen kiezen uit 2 scenario's: een keer een grote stijging om de achterstand weg te werken om daarna de kosten weer te laten stijgen met de inflatie of in een aantal jaren de achterstand inhalen door een stijging van de kosten met 16% per jaar een aantal jaar lang. Het lukte omdat mensen zagen dat het om hun eigen lift ging, dat er geen sprake was van verspilling en dat er links of rechts geld gereserveerd zou moeten worden voor als er machinerie van de lift vervangen zou moeten worden.

Met je eigen geld ga je verantwoordelijker om. Hoe zouden de mensen met bijzondere ziektekosten om willen gaan? Kan het verzorgingstehuis, de rollator, de zorg voor demente bejaarden betaald blijven worden? Eigenlijk wordt dat niet gevraagd. Er worden experts ingevlogen die met grafieken laten zien dat de kosten hard toenemen. Vervolgens wordt gezegd dat de rollator uit de AWBZ moet. Het wordt dan een soort beschavingsstrijd: “Gun die ouderen hun rollator!” En dat voor een voorziening die bedoeld was voor onverzekerbare risico's.

Maar ben je bereid om de portemonnee te trekken voor die vrouw om de hoek als ze ook een tweedehands op de kop kan tikken? Gun je die vrouw om de hoek geen persoonlijker hulp dan een verzorgingstehuis? Zou je haar niet liever na een operatie bij laten komen in een hotel om kosten van het ziekenhuis te besparen? In Duitsland zijn de kosten voor ouderenzorg de helft van hier. Zouden we niet eens kijken of dat tegelijk een minder anonieme en prettiger zorg is dan hier in Nederland?

We moeten de uitgaven voor de gezondheidszorg, inclusief bijzondere ziektekosten eens door 100 willekeurige burgers laten bekijken. Niet experts ons laten vertellen wat we moeten doen, maar gewone mensen laten kijken wat de beste oplossing is. En op welke manier moet wederkerigheid hierin een rol spelen? Ik ben er van overtuigd dat deze burgers boos worden over de verspilling, vinden dat wie geholpen wordt zelf ook iets moet doen om de kosten binnen de perken te houden en graag een wat minder anonieme hulp zouden willen. Maar ook zullen ze veel over hebben voor een goede gezondheid. Deze mensen zouden vast pleiten voor een nieuwe vorm van solidariteit. Goedkoper, eerlijker, terug naar de mensen zelf. Dan zijn mensen vast bereid door de groei van het aantal ouderen meer te betalen, wetend dat er geen geld verspild wordt.

P.S. Misschien ook weer even mijn oude essay over de solidariteit en gezondheidszorg lezen.