maandag 8 juni 2015

Egoistisch Nimby-gedrag

NIMBY. De term staat voor Not In My Backyard. In Vlaanderen noemen ze het ook wel NIVEA (niet in voor- en achtertuin). Het is een begrip uit de ruimtelijke ordening om aan te duiden dat veel mensen wel gebruik willen maken van voorzieningen, maar er geen hinder van willen ondervinden. Zo willen veel mensen in een auto rijden, maar wil bijna niemand dat in zijn directe omgeving een nieuwe verkeersweg wordt aangelegd vanwege de geluidsoverlast of aantasting van het landschap. Niet in mijn voor- of achtertuin, dus. Ik geloof dat Winsemius de eer heeft te hebben gezorgd voor de doorbraak van het woord NIMBY in Nederland.

Egoistisch en onverantwoordelijk
Het is een van de succesvolste framings uit de geschiedenis. Het 'Nimby' argument wordt vaak gebruikt om iemand weg te zetten als een soort egoïst. Het is onverantwoordelijk gedrag, omdat het zou getuigen van onwil om eigen belang op te offeren aan het algemeen belang.

Nou begrijp ik best dat mensen niet zomaar hun eigen belang opzij zetten voor het algemeen belang. Sterker: daar zijn diverse wettelijke regels voor omdat het individu beschermd moet worden tegen collectieve besluiten die hem onredelijk zwaar treffen. Maar de zaak is dus direct geframet als eigen belang versus algemeen belang. Bekijk of iemand in zijn rechten wordt geschonden. Nee? Dan dus gewoon doorgaan.

De werkelijkheid
Toch doet dat tekort aan de werkelijkheid. Protest is slechts 'nimby' als iedereen het nut van de betreffende voorziening inziet, maar er zelf niets mee te maken wil hebben. Opvangcentra voor zwervers bijvoorbeeld, tippelzones, asielzoekerscentra. En dan nog is er goede kans dat mensen een heel goede argumentatie hebben.

Interessant is dat de energiecoöperaties iets duidelijk maken dat dit verschijnsel ineens doet veranderen. Als een dorp plotseling geconfronteerd wordt met de komst van een windmolen, komt er snel verzet op. In zijn boek Burgerkracht met Burgermacht1 wijst Steven de Waal er op dat er een groot verschil is tussen dorpen waar een windmolen komt vanuit een initiatief van buiten en een dorp waar mensen zelf een windmolen plaatsen en beheren. In het laatste, neem het dorp Reduzum is de acceptatie veel groter. Het gaat dan niet om een object waar een ander subsidie voor krijgt en geld mee verdient, maar het gaat om “onze” molen. Hij stelt dan ook de interessante vraag of het NIMBY-effect misschien wel wordt uitgelokt door het gedrag van de overheid en bedrijven.

Dit wordt onderbouwd door het onderzoek naar profijt en windmolens: het delen in de opbrengst van windmolens leidt alleen(!) tot minder weerstand als deelname aan de planvorming ook goed gereld is2.
Bron: A. Travaille 2013

Uitlokking
Wordt Nimbt-gedrag uitgelokt door de overheid? Misschien moet de overheid zichzelf steeds die vraag stellen. Niet “Hoe ga ik om met Nimby-gedrag?”, maar “Lok ik met mijn manier van werken misschien Nimby-gedrag uit?”.


1S. de Waal “Burgerkracht en burgermacht, Boom 2015 pg 108

Geen opmerkingen:

Een reactie posten