PVV? Tijd voor nieuwe antwoorden

Een game-vriendin van mij vertelde dat ze PVV had gestemd. Dat had niets met de wooncrisis te maken, maar met zoveel jaar Rutte en vooral de straat waar ze woont en ze teveel Marokkaans en Turks hoort en te weinig Nederlands. Dus dat de wooncrisis en bestaanszekerheid bij haar geen aanleiding was voor haar stem op de PVV was is duidelijk. Maar wonen speelde wel een grote rol!

Eigen volk
De Volkskrant vatte het samen met het eigen-volk-eerst-gevoel. Dat lijkt er zeker achter te zitten. Toch herkende ik er ook iets van wraak op de diplomademocratie in. Een soort: “Wat doen ze daar in Den Haag met onze buurten? Ze kennen de situatie hier niet!” En daar hebben mensen wel een punt. 

Als de Kamer spreekt over het plaatsen van statushouders gaat dat mogelijk met alle zorgvuldigheid, maar dan zitten er toch weinig mensen in de Kamer die in een buurt wonen die sterk veranderd is. Terwijl de discussie over de afschaffing van de hypotheekrente vanouds vrijwel ieder Kamerlid raakt. En die veranderingen zijn best groot door de komst van mensen die een andere taal spreken, eigen nieuwe rituelen hebben en er anders uitzien. Overigens gaat het lang niet altijd over migranten, het gaat ook over gewoon in Nederland geboren jongens en meiden die net wat anders zijn en een andere religie hebben. En ja, daar zit nogal eens gewoon stevig racisme onder, maar niet altijd. Het gaat er dus niet om dat je zelf geen woning hebt, maar dat je niet zeker bent welke buren je krijgt als er iemand verhuist en dat je je zorgen maakt over mogelijke veranderingen in je woonomgeving.

Wij tegen zij
Het rapport Grip van de WRR definiëren de crisis rond wonen anders: onzekerheid over wonen én hoe het met je buurt verder gaat. En, stelde de WRR, mensen die te maken hebben met onzekerheid (ook rond toeslagen, inflatie, werk) gaan vaker denken in termen van wij tegen zij. 

In die zin is het logisch dat mensen van de VVD naar PVV stapten. Die heeft toch de laatste 13 jaar gewerkt aan concurrentie, onzekerheid als prikkels om de economie te stimuleren en te kunnen bezuinigen en heeft de woningcorporaties gekneveld en heeft de migratie wel veel genoemd maar niet veel veranderd. Dat heeft voor sommigen goed uitgepakt en heeft de kosten van de zorg in de hand gehouden, maar tegen een prijs die bij de een harder aankwam dan bij de ander. Heeft Rutte het land verpest? Dat geloof ik niet. Het had natuurlijk wel anders gekund.

Maar de VVD heeft weinig resultaten kunnen tonen rond migratie. Dat is ook erg lastig als je niet vooraf een opt out hebt bedongen in de EU voor het asiel en migratiebeleid. Als dan ook nog een nieuwe VVD-leider opstaat die zegt dat de PVV kan gaan regeren is het niet vreemd dat de PVV groeit.

Ik kan mij voorstellen dat dit wij-tegen-zij stevig wordt aangewakkerd door de tijd waarin aandacht voor de uitersten groot is en de aandacht voor het midden klein. Daardoor denken mensen dat de veranderingen in de buurten alleen door statushouders komen. (Let bijvoorbeeld ook eens op de trek van wonen in een instelling naar zelfstandig wonen, of arbeidsmigranten, dat zie je ook terug in buurten en de vergrijzing waardoor de draagkracht afneemt). Het zit ook in onszelf: als iemand zoals wijzelf, ons soort mensen, een keer iets fout doet, kennen we genoeg andere voorbeelden uit onze eigen omgeving om geen conclusies te trekken over de groep. Als iemand van een groep die we niet goed kennen iets fout doet, associëren we de groep met die fout. Denk dan in termen van wij versus zij en alles wat niet goed gaat rond wonen en zorg wordt geweten aan asielzoekers. Wilders is dan ook nog een uitstekend debater op TV en de PVV heeft geen ervaring met regeren anders dan een kort gedoogkabinetje, dus kan vrijuit allerlei beweringen en beloften doen. 

Tijd voor eigen antwoorden van partijen
Misschien was de schok kleiner geweest als er meer contact was met mensen uit buurten die veranderen of zelfs meer Kamerleden zelf uit die buurten kwamen. 

Nu is het tijd voor partijen om elk op hun eigen manier een antwoord te formuleren. Hoe krijgen we mensen mee naar de toekomst met een veranderende wereld? Daarvoor is ook bij links uitzicht en optimisme nodig zoals ik eerder aangaf en niet iedereen direct op het nadenkstoeltje te zetten. Want het antwoord van de PVV is echt niet het enige mogelijke antwoord. Terug naar 1950, verbod van de Koran, beledigen als handelsmerk en weg van de rest van de wereld hoeft niet het antwoord te zijn. 

Hoe zou een akkoord van Wassenaar maar dan rond immigratie er uit zien?