Zijn liberalen tegen belasting?

Een merkwaardige zin van Halbe Zijlstra. “Voor liberalen zullen belastingtarieven altijd te hoog zijn, laat daar geen misverstand over bestaan.“ Even los van de vraag of het verstandig is, denk aan de politie, het leger, scholen, justitie. Is het logisch dat liberalen altijd belasting tarieven te hoog vinden? Zijn liberalen echt die rupsjes nooit genoeg?

We onderzoeken het.

En Halbe Zijlstra heeft op het eerste gezicht een punt. Want gevangenissen, vooral de repressieve oorlog tegen drugs, zoals we die kennen van de conservatieven, horen inderdaad niet per se bij het liberale gedachtegoed. Het liberale blad The Economist zal dit al snel betitelen als dure rechtse hobbies: er gaat meer geld naartoe dat voor een liberaal gedachtegoed nodig is. Strenge straffen helpen niet om te voorkomen dat criminelen de vrijheid van anderen opnieuw aantasten. Een fris geluid dus van Zijlstra?Ik hoop het terug te zijn bij de begroting van Justitie.

Liberalen willen burgerrechten die het individu beschermen. Inderdaad is daarbij niet gezegd dat de staat die burgerrechten moet beschermen, maar het heeft toch wel iets naïefs om te denken dat de bescherming van de burgerrechten in deze tijd nog zonder een sterke staat mogelijk is. Denk aan het beschermen van de burgerrechten van Benno L. of van Volkert van der G. Dat zouden typisch liberale stokpaardjes kunnen zijn. Juist omdat er geen sterke morele instituties meer zijn, zoals de kerk, komt het beschermen van burgers tegen de vrijheid van andere burgers op de overheid neer. Dat zal iets meer kosten, dat de belastingen altijd te hoog zijn voor liberalen, tja, dat zie ik niet.

Misschien was het een overdrijving en moeten we meer kijken naar de rest. 

Het liberalisme heeft als uitgangspunt zo veel mogelijk vrijheid van het individu “zolang hij de vrijheid van anderen niet beperkt”. Dat laatste is een essentiële toevoeging. Zo liggen er wortels van milieubescherming ook in liberale kringen. Het aantasten van het milieu is nu typisch een activiteit die waarbij de vrijheid van de een (om lekker zijn gang te gaan met chemisch afval), de vrijheid van de ander aantast. We kijken hoe Zijlstra dat wil oplossen.

Terug naar het artikel van Zijlstra

Zijlstra ziet steeds meer en steeds vaker vergaande solidariteit afgedwongen tussen rijk en arm, in plaats van tussen gezond en ziek. Terwijl inkomenspolitiek openlijk via het belastingstelsel zou moeten lopen. Weer een frisse gedachte van Zijlstra, dit keer eentje waar ik mijn twijfels over heb. Toen de PvdA voor de vraag stond om de zorgkosten te dekken uit een verhoging van de eigen bijdrage te betalen of de belastingen te verhogen was het voor hem overigens een no go. Liever een eigen bijdrage naar inkomen, dan een belastingverhoging. Maar inderdaad, daar is hij later op teruggekomen na verzet van de achterban. Consequent dus. De VVD toont zich hier inderdaad een rupsje nooit genoeg.

Maar verstandig? En liberaal?

De eigen bijdrage was niet bedoeld om geld binnen te halen, maar om gedrag te beïnvloeden. Als mensen zorg krijgen, hopen we dat ze goed nadenken dat die zorg echt nodig is. Want met hun zorgafname beïnvloeden ze de som geld die overblijft voor anderen. De prikkel om die zorgafname te beperken is bij dezelfde bedragen heel klein voor rijke en groot voor arme zieken. Dat zou reden kunnen zijn om de eigen bijdrage naar inkomen te heffen.

Zijlstra neemt nu afstand van de eigen bijdrage en dit soort prikkels. Hij gelooft niet meer in het prikkelen van gedrag van mensen door de overheid. De politiek moet stoppen met het opleggen van maakbaarheidsidealen via de belastingen. Vieze benzine die hogere accijns krijgt? Niet meer doen, blijkbaar. Toch zou het ook heel liberaal kunnen zijn op het beprijzen van vervuiling. U mag wel vieze benzine gebruiken, maar omdat u daarmee meer het milieu vervuilt dan anderen leggen we daar wel de rekening voor bij u. Lijkt me vrij liberaal. Maar een verbod is inderdaad ook mogelijk. Zijlstra kan hier een punt hebben, hoewel hij klem komt te zitten tussen verbieden van vieze benzine of beprijzen van vieze benzine door middel van belastingen. We zullen het volgen bij de debatten over accijnzen. Maar de gezondheidszorg? 

Ik neem aan dat de omslag van de VVD binnenkort terug te vinden is bij debatten over volksgezondheid. Schrappen van de eigen bijdrage, die is immers niet bedoeld om geld te innen, maar om gedrag te beïnvloeden. welke partij bepleitte dat ook al weer? Was het niet de SP?