Collegeakkoord Utrecht: sympathiek zonder harde beloften

Het collegeakkoord ademt de geest van "samen aan de slag". Het Motto is: Utrecht maken we samen. Dat is duidelijk gericht op de samenleving en niet op het college samen met de gemeenteraad. Een bespreking van de punten die gaan over burgerparticipatie en overheidsparticipatie. Sympathiek, nog vier jaar te gaan.

Hein Albeda is lid van 100x100

De inleiding is fris en straalt uit dat er niet vanuit een bestuurlijke toren gewerkt wordt, maar dat het college samen werkt met inwoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties. “We zoeken in onze aanpak naar andere en nieuwe vormen van samenwerking en participatie” Het eerste hoofdstuk heet ook samenwerking 030. Het college neemt een faciliterende houding aan naar haar inwoners. Het is overduidelijk dat het college wil luisteren en ruimte wil geven aan initiatieven in de samenleving. De regie blijft wel bij het college.

En de vraag is of de inwoners niet wat meer mochten verwachten. Want de goede inzet op samenwerking wordt helaas niet altijd even concreet vertaald en nergens houdt de inwoner na het lezen enige zekerheid over. De taal is sympathiek “Het college inspireert met voorbeeldgedrag en verbindt. (...). Dit leidt tot een bestuurscultuur die gericht is op: • het verbinden van burgers, ondernemers en organisaties; (...)

Ik kijk namelijk even of er zaken in staan waar inwoners het college aan kunnen houden. Hoe hard zijn de beloften? En hoe wil de gemeente omgaan met de wijken waar initiatieven minder gemakkelijk van de grond komen? Om met dat laatste te beginnen: daar lezen we niets over. Opbouwwerk is uit de tijd. We zullen het de komende vier jaar moeten volgen.

Overal een gesprek over aangaan

Zoekend naar harde beloften valt op dat de bedoelingen goed zijn, maar dat het college nergens concreet houvast geeft aan Utrechters. Samen praten over zaken is een duidelijke belofte, samen beslissen is wat anders. Het wijkgesprek en het stadsgesprek zijn blijkbaar effectieve instrumenten, want deze worden op meerdere plaatsen genoemd. Terwijl van veel instrumenten genoemd wordt dat ze geëvalueerd moeten worden, geldt dat voor de wijk en stadsgesprekken niet. Waarom niet?

Eigenlijk is er vooral een welwillende houding tegenover initiatieven te lezen. Maar daar moeten we niet gemakkelijk over doen: deze is dusdanig sterk dat het college wel wat uit te leggen heeft als het niet lukt. Het zou vragen om een tussentijdse evaluatie na twee jaar, maar die stap wordt helaas niet gemaakt. Een burgervisitatie na twee jaar reageren op initiatieven en samenwerking zoeken zou op zijn plaats zijn geweest.

Nooit de regie uit handen

Nergens geeft het college de regie uit handen. Capabele burgers gaan niet evalueren of sociaal makelaars effectief werken. Er wordt gewezen op evaluatie en hoe belangrijk het is daarbij ook gebruikers te horen. Gebruikers gaan niet zelf evalueren. Terwijl er in Utrecht vast mensen wonen die van evalueren heel veel verstand hebben. Kennis wordt opgehaald om beleid te maken, maar capaciteiten worden op dit punt onbenut gelaten.

Geen inbreng bij de begroting en verantwoording

Rond de begroting staan de kaders stevig en dat lijkt mij terecht, maar bij de verdeling van middelen en benoemen van prioriteiten staan de inwoners aan de kant. Waarom eigenlijk? Rond de begroting wordt zelfs geen stadsgeprek beloofd, ook rond het jaarverslag niet. Het leefbaarheidsfonds en het flexibel welzijnsbudget worden samengevoegd, maar het blijft de gemeente die beslist over de besteding. Dat hoeft helemaal niet. Geef de buurt daarin een stem en laat de buurtbewoners vervolgens zelf de shit over zich heen krijgen als ze dat niet goed hebben gedaan. In Deventer kan het ook. In Utrecht niet?

Al met al ben ik niet ontevreden. Ja, er had veel meer kunnen staan, maar er is ruimte om verder te gaan. Het begint natuurlijk met erkenning van de kracht van burgers, bedrijven en maatschappelijke organisaties. Die erkenning is onweerlegbaar aanwezig. De rest moeten bewoners maar bevechten dan.

Sympathiek en goed bedoeld: we zullen Utrecht er aan moeten houden.

P.S. Ik heb politiek er buiten gelaten en alleen gekeken naar overheids- en burgerparticipatie. Dat neemt niet weg dat er natuurlijk veel interessants voor Utrecht in staat dat ik niet noemde.

Hier een tabel die kijkt naar initiatieven, gezamenlijke initiatieven en en andere onderwerpen die belangrijk zijn voor burgerparticipatie en overheidsparticipatie.

Initiatieven	We creeren meer ruimte voor eigen initiatief. Dit vraagt een gemeentelijke cultuur met een “ja-en”-houding. We stimuleren en ondersteunen duurzame bewonersinitiatieven en verleiden particulieren en private partijen te investeren in duurzaamheid in Utrecht; We hebben geleerd van Lage Weide, dat draagvlak een belangrijke voorwaarde is voor windenergie. Rondom zonnepanelen: “We stimuleren initiatieven van bewonerscollectieven “ Wij stellen ongebruikte terreinen in onze stad beschikbaar voor tijdelijke initiatieven. Wij maken bestemmingsplannen flexibel en creëren regelvrije zones. Zaken die vrijwillige inzet van bewoners in buurten belemmeren worden onderzocht en aangepakt met name ten aanzien van aansprakelijkheid. En we stimuleren vrijwillige inzet van bewoners door goede samenwerking met huisartsen, leraren en welzijnswerkers. Fonds om 3 decentralisaties te laten landen “we denken oa aan (…) aan het stimuleren van buurtnetwerken die bij kunnen dragen aan “samenredzaamheid”; Bij sportaccomodaties: ruimte bieden aan initiatieven op het gebied van zelfwerkzaamheid en zelfbeheer. Bij veiligheid en leefbaarheid: We beschouwen onze inwoners als bondgenoot in de aanpak van veiligheid en stimuleren coproductie en eigen kracht. We blijven, waar het kan, buurthuizen in zelfbeheer houden en kijken waar nodig naar mogelijkheden om de sociaal beheerder gedeeltelijk terug te brengen in het buurthuis We voegen het leefbaarheidsbudget en het flexibel welzijnsbudget samen tot een initiatievenfonds, bedoeld voor permanente verbeteringen van de openbare ruimte of vernieuwende initiatieven gericht op zorg en welzijn in de buurt. Dit vanuit het principe van cofinanciering en/of eigen inzet van de initiatiefnemer. Ook op andere beleidsterreinen kijken we hoe wijkinitiatieven van bewoners en bedrijven meer ruimte kunnen krijgen en elkaar kwalitatief en financieel kunnen versterken. Denk aan zzp'ers en in combinatie met mantelzorg, groenonderhoud in eigen beheer, etc We stimuleren en faciliteren inwoners die willen bijdragen aan het beheer van openbare ruimte en het groen We richten ons op het wegnemen van barrières voor initiatieven van Utrechters zelf.
Gezamenlijke initiatieven	Daarom willen we een aantal projecten en ontwikkelingen laten benoemen waarmee Utrechters en ambtenaren samen, in gelijkwaardigheid, aan de slag gaan. De stadsgesprekken worden deze collegeperiode voortgezet op buurt-, wijk-, stad- en gemeenteniveau. Op deze manier doen we ervering op met de nieuwe manier van samenwerken Gebouwen in de wijk worden multifunctioneel gebruikt, waarmee deze ontmoeting en deze samenwerking wordt versterkt
Gebruik maken van kennis in de stad en daarbuiten	Voordat plannen worden gemaakt, verkennen we eerst of ze nodig zijn, of er draagvlak voor is en wat de ideeën erover zijn in de stad. In wijken met oplopende gezondheidsproblemen willen we wijkgesprekken organiseren om alle belanghebbenden aan tafel te krijgen en samen te zoeken naar methodes en oplossingen die werken. Buiten de grenzen van ons land zijn relevante kennis, inspirerende voorbeelden, invloedrijke netwerken en middelen voor cofinanciering te vinden. Wij werken daarom netwerkgericht Wij geven de ontwikkeling, fasering en invulling van de publieke voorzieningen vorm in overleg met bewoners en de private ontwikkelaars en realiseren daarmee een aanbod dat aansluit bij vraag en aanbod
Invloed op beleid	Draagvlak, betrokkenheid en participatie zijn belangrijke aspecten die terug moeten komen in dit energieplan
Inbreng bij de begroting	Niets
Controle op de uitvoering	We gaan met bewoners en ondernemers op zoek naar de paarse krokodillen in de organisatie.
Verantwoording resultaten	We gaan zelfredzaamheid monitoren. Meer algemeen is er aandacht voor meetbare resultaten We leren op basis van evaluaties waarbij gebruikers betrokken worden van nieuw opgedane ervaringen en bepalen op basis daarvan onze vervolginzet en afspraken. Wij werken nu twee jaar met sociaal makelaars. Het is tijd om te evalueren of en hoe deze nieuwe werkwijze heeft bijgedragen aan de doelstellingen van vernieuwend welzijn: het inspelen op en ondersteunen van activiteiten en initiatieven vanuit de wijk. We gaan de evaluatie organiseren via wijkgesprekken, met tafels waaraan alle belanghebbenden plaats kunnen nemen
Wat als initiatieven minder gemakkelijk van de grond komen?	Geslaagde initiatieven en samenwerkingsverbanden gebruiken wij als voorbeeld van hoe we Utrecht samen maken Waar knelpunten zijn, zoeken we naar nieuwe en betere samenwerkingsvormen om zo veel mogelijk Utrechters te bereiken.

Hein Albeda
24/4/2014

P.S.: Hier de rapportage van 100x100 Utrecht (pdf)