De democratie is meer dan stemmen
alleen. Het is geen Voice of Holland waar je degene die je niet
bevalt wegstemt en verder niets doet. Steeds meer dringt het besef door
dat het ook met doe-het-zelven te maken heeft. Daarom is er in
gemeenten meer aandacht voor het nemen van initiatieven. Het het
vanuit de gemeente faciliteren of niet in de weg staan: blijkbaar
moeten we burgerkracht meer kansen geven. De gemeenteraad hoeft en
kan niet alleen zorgen voor de democratie. Het gaat er om hoe zij de
netwerken in de stad aansluiten op het democratisch proces van de
gemeente.
Maar de democratie heeft meer kanten.
Zo is een belangrijk onderdeel van de democratie het agenderen, ook
wel de pluralistische democratie: het bepalen van de agenda van de
gemeente. Dat kan opkomen vanuit burgerinitiatieven, maar ook meer
traditionele actiegroepen die aandacht geven aan zaken die wat uit
het zicht waren verdwenen. Een tweede onderdeel is het onderhandelen
door middel van open debat: de deliberatieve democratie. Een derde
onderdeel is de competitieve democratie: het winnen van stemmen zou
je kunnen zeggen, het voice of Holland of Expeditie
Robinson-onderdeel van de democratie. Deze krijgt de meeste aandacht,
eens in de vier jaar dan. Wat vaak in gemeenten vergeten wordt, is dat
ook na het besluit nog wat moet gebeuren. Het vierde onderdeel gaat
dan om de verantwoording over resultaten: de verantwoordende
democratie. Het gaat dan om het controleren en beoordelen van
resultaten, duiden van resultaten en aan de mensen in buurten en
wijken uitleggen wat er is gedaan en wat daarvan is gelukt.Hoe betrekt de gemeente burgers daarbij?
Het is een cirkel, want na de
verantwoording komt de vraag op of de plannen bijgesteld moeten
worden. Moet er ergens harder aan getrokken worden? Of bleek een
instrument niet zo succesvol als eerst gedacht? Zijn er bijwerkingen
van gemeentelijk beleid? Wat wordt de nieuwe agenda?
Bij het beoordelen van gemeenten en de
netwerkdemocratie kijk ik daarom graag of deze vier onderdelen terug
zijn te vinden in het beleid. Het helpt ook de gemeenten een
zelfanalyse te maken om te zien of er onbedoeld witte vlekken zijn in
het beleid.
Daarnaast is natuurlijk de vraag aan de
orde of bepaalde zaken wel in de gemeenteraad moeten komen.
Kunnen buurten daar niet beter zelf voor zorgen? Dat is de
doe-democratie. En het interessante is dat uit die doe-democratie
weer nieuwe elementen komen voor de pluralistische democratie:
initiatieven, maar ook agenderen van voorheen uit beeld gebleven
problemen. Zo versterkt ook de Doe-democratie de cirkel van de democratie van plannen, besluiten, uitvoeren en controleren naar bijsturen.
In onderstaande tabel kom ik tot een
format om gemeenten te kunnen beoordelen op hun aandacht voor de
netwerkdemocratie.Iedereen kan voor de eigen gemeente een oordeel proberen te geven met plusjes of minnetjes. Ik heb tevens een speelse test hiervoor online gezet: hier 20 vragen (of de korte versie hier, 10 vragen)
| Onderdeel democratie | Soort activiteiten | Oordeel |
| Pluralistische democratie | Initiatieven die inspelen op vergeten onderwerpen, buurt- en wijkschouw | |
| Gezamenlijke initiatieven met aandacht voor de verschillende belangen | ||
| Deliberatieve democratie | Gebruik maken van kennis in de stad en daarbuiten (stadsgesprekken, buurtdebatten, braindrainsessies) | |
| Invloed op beleid met adviesgroepen, expertmetings Eigen agenda en deliberatie burgers via G1000 |
||
| Inbreng bij de begroting, vb door burgerbegrotingsforum | ||
| Competitieve democratie | Referendum (keuzereferendum, correctief referendum Zonder invloed van gemeente over je eigen buurtbegroting besluiten |
|
| Verantwoordende democratie | Controle op de uitvoering vb burgervisitatie, buurtportiers | |
| Verantwoording resultaten met ICT-nieuwsselectie, gesprek over burgerjaarverslag, Burgers actief uitnodigen met "bezoek de raad" (Vb: nieuwe vormen pdf) | ||
| Doe- democratie | Ruimte voor zelfbeheer | |
| Initiatieven voor buurtopbouwwerk als participatiekracht klein is |
Geen opmerkingen:
Een reactie posten