Middenstandspartij

Ik moest ineens denken aan de Middenstandspartij. Best aardige ideeen, maar niemand die er van hield.

De Middenstandspartij bestond tussen 1918 en 1921 (in de jaren 50 was er nog een middenstandspartij die nooit vertegenwoordigd was in de Tweede Kamer). De partij zette zich in voor de rechten en belangen van 'het volksdeel in de Nederlandse samenleving, hetwelk geklemd is tussen bezittende klasse en proletariaat'. Grofweg nu het segment waar de meeste kiezers zitten. Niet zozeer de echte middenstanders (van toen), de detailhandelaren die aan de consument verkopen, maar de middengroep waar alle politici de stemmen van binnen willen halen: geklemd tussen de mensen die zwoegen voor een mager loontje en de echte rijken. Noem ze de hardwerkende Nederlanders: niet echt rijk, niet echt arm.

Teneur van het programma was het terugdringen van staatsbemoeienis ten gunste van het particulier initiatief. De belangrijkste programmapunten van de Middenstandspartij waren afschaffing van handelsbelemmeringen, vermindering van uitgaven voor werkloosheidssteun (door bevordering van productieve werkverschaffing), beperking van het aantal ambtenaren, bezuiniging op de overheidsuitgaven, afschaffing van diverse invoerbelastingen en accijnzen. Specifieke programmapunten waren onder meer: belastingheffing naar draagkracht, snel en goedkoop recht. Verder gelijkstelling van middenstanders met arbeiders bij de ouderenzorg en lagere kosten voor defensie. Grofweg het programma dat nu door PvdA en VVD wordt voorgesteld. J.H. Schulz van Haegen was een naam die opkwam bij de opvolger van deze partij. (Alberda was ook een vooraanstaande naam in de partij, maar de 'r' in de naam geeft al aan dat ik daar niets mee te maken heb.)

Het aanvankelijke succes werd al spoedig overschaduwd door grote interne conflicten. Blijkbaar maakte de partij te weinig enthousiasme los. Niemand werd er warm van. Ondanks pogingen daartoe kwam er nooit meer een dergelijke middenstandspartij in de Kamer. Maar het programma heeft veel invloed gehad.

P.S. Uiteraard heb ik fors gewinkeld bij wikipedia

P.S. (2) Het was wel een heel andere tijd. Er waren toen 17 partijen in de Kamer om de 100 zetels te verdelen. De Rooms Katholieke Staatspartij had er 30, de SDAP 22. Het was de tijd dat de AR nog 13 zetels had, de CHU 7, de Liberale Unie 6, de Vrijzinnig Democratische Bond 5 en de Bond van Vrije Liberalen 4.