We hebben heel veel moeilijke dingen uitbesteed. Dat is heel handig: kijk naar wat we allemaal kunnen kopen, waarbij we controle op veiligheid niet zelf hoeven te doen. Dat gaat niet altijd goed, denk aan het paardenvlees dat verkocht werd als rund, maar vrijwel altijd gaat het goed en is het economisch efficiënt. Anderen controleren, anderen treden op tegen overtredingen. Ook de politiek hebben we uitbesteed: aan professionele politici. Die mogen dan vervelende bezuinigingen uitleggen. Maar aan dat uitbesteden zitten grenzen en die zitten vooral in de omgang met elkaar. We spreken elkaar niet aan op wat we niet leuk vinden!
Laatst sprak ik huurders over een woningcorporatie. De corporatie deed veel met bewoners, gaf bewonerscommissies ruimte om mee te praten, gaf huurders de ruimte te stemmen op vergaderingen van verenigingen van eigenaren en gaf bewoners mogelijkheden om zelf het groen te beheren. Prima. De corporatie had ook huismeesters aangesteld. Die doen kleine klusjes en houden de boel in de gaten. Wie rommel op straat gooit kan rekenen op een waarschuwing van de huismeester. Dat had het aanzien en het gevoel van veiligheid in de buurt goed gedaan.
De huismeester als onmisbare bijdrage aan de leefbaarheid
Nu moet die corporatie bezuinigen en is de vraag of de huismeester volledig kan blijven. Dat zouden de huurders niet leuk vinden: daar mag echt niet op bezuinigd worden. Om het argument wat sterker te maken gaf een huurder er een voorbeeld bij. "Als de huismeester een week op vakantie is, zie je direct! Er liggen vuilniszakken waar ze niet horen en overlast neemt toe" Dat is natuurlijk een mooi compliment voor de huismeester, maar het doet wel de wenkbrauwen fronsen. Want het aanspreken van bewoners op het gewoon dumpen van je huisvuil is eigenlijk iets wat iedereen zou kunnen doen.
Het aanspreken van je buren is echter het allermoeilijkste. Dat vervelende nieuws waardoor je buurman of buurjongen zijn gang niet meer kan gaan, laat je liever door een ander brengen. Geen wonder dat laatst werd geconstateerd dat zo weinig ingrepen voor de leefbaarheid helpen, behalve dan de buurtwachten: daar voelen de eigen bewoners de noodzaak om elkaar aan te spreken en leren ze weer dat je dat gewoon kunt doen!
Bij ons in de buurt spreken we elkaar ook aan op diverse zaken. Ik merk dat ik dat verschrikkelijk moeilijk vind. Vooral wanneer iemand andere normen heeft dan ik kan ik daar moeilijk mee om gaan (als ik te horen krijg dat mijn fiets niet op straat hoort te staan, maar in de schuur moet vind ik dat moeilijk). Maar voor de simpelste zaken, zoals zwerfvuil is het nu wel heel normaal.
Nog moeilijker: iemand aanspreken die je niet kent
Nog moeilijker is het als je iemand niet kent. Denk aan de jongen die in de bus een extra plek in beslag neemt of die de rest van de bus overlast bezorgt door harde muziek of gewoon ergerniswekkende racistische of aanstootgevende praat. Dan weet je niet hoe agressief die op je reprimande zal reageren. De meeste mensen zullen het dan laten bij gemopper in de hoop dat de jongen het hoort en wat doet (of dat iemand anders wat doet). Dat werkt niet.
Het begint met elkaar leren kennen
Bij ons in de buurt heeft iemand de overlast van jongeren heel anders aangepakt. De jongens kwamen hangen in de tuin, rond de schommel en het bankje. Zodra de jongens er weer waren ging onze buurvrouw naar buiten met een potje thee en wat extra glazen. "Hallo, ik ben Anja, wil een van jullie een kopje thee?" klonk er dan. Ze leerde de jongens kennen en de jongens bezorgden direct geen overlast meer. De lol was er af. Dat wordt ook ondersteund door wetenschappelijk onderzoek: jezelf voorstellen voor je kritiek geeft helpt!. Elkaar dan aanspreken op de meest basale zaken die overduidelijk vallen in de categorie: wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet. Daar begint het dan mee en op dat punt hebben alle culturen dezelfde norm.
Dat zou dan ook de rol moeten zijn van zo'n huismeester. De mensen moeten elkaar leren kennen en er aan wennen dat ze elkaar best mogen aanspreken op die basale overlast: geen lawaai na 22 u, geen zwerfvuil. Dat lukt beter door eerst gezamenlijk het groen bij te werken en de openbare ruimte schoon te maken, dan door het voorbeeld te geven en als huismeester de mensen aan te spreken. Zo wennen de mensen er weer aan dat sommige zaken niet uitbesteed moeten worden, maar zelf aangepakt.
Een huismeester die zichzelf overbodig maakt.
Een buurtwacht instellen zou kunnen (duidelijk is dan dat de mensen nu eenmaal de rol hebben om elkaar aan te spreken), maar het kan ook een gezamenlijke afspraak zijn(nadat iedereen elkaar heeft leren kennen). Dat vraagt nogal wat van de huismeester! Maar wel een duurzamere oplossing voor de buurt.
Dat zou de huismeester veel beter kunnen doen. Want de buurt verbetert pas als het gedrag van alle bewoners verbetert, niet als de huismeester zich onmisbaar maakt.
P.S. De Gouden Regel! Wat gij niet wilt dat u geschiedt doe dat ook een ander niet. De gouden regel komt terug in bijna alle culturen en geloven en is terug te vinden bij Confucius, het Hindoeïsme, de Islam, het Christendom. Quod tibi fieri non vis, alteri ne feceris!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten