vrijdag 31 mei 2013

Maak huurders weer eigenaar van hun corporatie

Hoe versterken we het zelfcorrigerend vermogen van corporaties? Natuurlijk is er veel fout gegaan, maar ik houd mijn hart vast als minister Blok de macht naar zich toetrekt. Gaat het dan ineens beter? 

De woningcorporaties hebben nogal wat fouten gemaakt sinds de verzelfstandiging. Zo staat te lezen in het rapport "De Balans verstoord" dat in opdracht van Aedes werd gemaakt. Grotere risico's op de vastgoedmarkt gingen gepaard met ontbreken van eigenaren tekort schietend intern en extern toezicht, tekortschietend moreel kompas en zelfcorrigerend vermogen. 

Ik herken veel uit het stuk over toezichtop corporaties in 2020 van Carry Bomhof en mij, maar is dat het dan?

Waarom ging het bij Vestia fout en bij anderen niet?
Ik mis dat er ook situaties waren die niet uit de hand liepen, maar op tijd werden gecorrigeerd. Waarom ging het daar niet fout en elders wel? Want ook van die situaties valt te leren. Neem een jongen die op het criminele pad is geraakt. Dat ging misschien al mis toen zijn ouders gingen scheiden en hij achterbleef met een verslaafde moeder. De conclusie zou kunnen zijn dat we scheidingen en drugs moeten verbieden. Maar misschien moeten we ook kijken waarom het met de meerderheid wel goed gaat om niet in een tunnelvisie terecht te komen. Net zoals we bij banken niet moeten vergeten dat de Rabobank helemaal niet omviel.

Betrokken en in de lokale omgeving gewortelde corporaties
Ik kom nogal eens bij corporaties die zich trots een ouderwetse corporatie noemen. Neem mijn visitatie bij Woningstichting Naarden. Nooit meegedaan aan die zaken die net op het randje zitten en altijd in het oog gehouden dat het om mensen gaat. Terwijl er bij deze corporatie wel aangedrongen is op meer verkoop van woningen en grotere leningen nemen. In begin 2000 een beetje zielig aangekeken door collega's en nu de partner waar iedereen mee samen wil werken. Deze corporatie had een zelfcorrigerend vermogen dat wel sterk was. Dat bevatte:
  • Sterke beroepstrots: de directeur is trots dat hij echt wat bijdraagt aan de samenleving.
  • Zelfcorrigerende teams: in zijn omgeving zitten mensen die hem op tijd op zijn grenzen wijzen. De Raad van Commissarissen kijkt op tijd mee. De (eigenwijze) directeur zoekt steeds mensen om hem te voeden.
  • Burgerbetrokkenheid: de corporatie organiseerde altijd de betrokkenheid van de huurders, die door de kleine schaal de directeur goed kennen. Op bewonersbijeenkomsten komt de directeur geregeld op de koffie.
  • Kleine schaal: door de kleine schaal voelen de huurders zich meer thuis bij de corporatie en is het meer “hun vereniging”.

Dat mis ik in het stuk van Aedes, hoewel het sterk is dat ze de beestjes wel bij de naam noemen.En dat ze constateerden wat miste: zeggenschap voor bewoners (dat waren woonconsumenten), transparantie en kritische samenwerkingspartners (die waren veel te blij met de investeringen).

Wat wordt de reactie
Wat zal dan de reactie van de politiek zijn op dit te weinig kritiek organiserende systeem dat mis ging. Gaan we iets breder kijken, dan komen we uit op Cees Schuyt die eens zei:  “Theoretisch zijn er drie antwoorden op de lankmoedigheid van sociale systemen, waarvan het eerste het meest genoemd wordt, maar zeker niet het beste zal blijken te zijn:
  1. verscherp de selectie en de controle;
  2. organiseer op veel kleinere schaal;
  3. meng de kenmerken van twee systemen en maak een half-om-halfsysteem.”
(in Op zoek naar het hart van de verzorgingsstaat.)

Ik vermoed dat de Kamer geneigd is de eerste oplossing te kiezen, dat gebeurt overal waar de Kamer reageert op missers. Ik hoop dat we ook kunnen zoeken naar een betere werking van het zelfcorrigerend vermogen in combinatie met het opknippen van systeemcorporaties (die te groot zijn om om te vallen).

Maak niet de minister maar bewoners eigenaar
Daarom mijn verzoek aan de Kamer: ga ook eens kijken waar het corrigerend vermogen wel werkt en waarom! Dan zullen we dit merken: niet de minister moet eigenaar worden van het probleem, maar de huurders eigenaar van de corporatie.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten