De onkwetsbare samenleving

Vroeger had je nogal wel eens pech. Of niet alleen pech, maar een echte ramp, een drama. Nu is dat niet meer zo. Als een behandeling in het ziekenhuis niet lukt, is er een medische fout gemaakt. Vroeger kon het gebeuren dat iemand varkens houdt en doordat het aanbod toeneemt zijn prijs zo laag is dat hij de beesten met verlies moet verkopen. Nu heeft de overheid te gemakkelijk toestemming gegeven voor uitbreiding of in elk geval de indruk gewekt dat de prijs niet zou dalen. Als de beurs daalt heeft de centrale bank te weinig duidelijkheid gegeven over rentebesluiten. Natuurrampen zijn fouten van bouwers die in de verkeerde gebieden bouwen en grote bedrijven die niets doen om de klimaatverandering te stoppen.

We hebben geen pech, iemand anders faalt!

Ik wil niet de pech van een AZC dat in Libanon hoort

De logica dat je geen pech hoeft te hebben zorgt voor rare rechtzaken, maar draagt nu ook bij aan de reacties op vluchtelingen. Het idee is een beetje dat anderen het zo kunnen regelen dat wij geen last hoeven te hebben van vluchtelingen. Die kunnen toch gewoon in Libanon of zo terecht? Ook illegale arbeidsmigranten hoeven we hier helemaal niet aan te treffen. Laat ze in Griekenland en Hongarije maar wat beter opletten. Alsof we niet aan Melilla kunnen zien hoe moeilijk dat is.

Spaanse enclave Melilla in Marokko

En hoe kan de IND nu zo dom zijn het verhaal van iemand geloven dat achteraf helemaal niet waar blijkt te zijn? Fouten maken mag niet meer, je bent schuldig en als je schuldig bent moet je boeten!

Onkwetsbare samenleving is een dode samenleving

Het klinkt mooi als pech uitgebannen is en altijd iemand de schuld kan krijgen. Maar door die aandacht op de schuld van anderen leren we weinig. Er is een soort onuitgesproken idee van onkwetsbaarheid. We horen in principe onkwetsbaar te zijn, daar betalen we immers belasting (etcetera) voor? Toch is ongemak en kwetsbaarheid die we ervaren vaak het begin van een nieuwe uitvinding en economische groei. Een onkwetsbare samenleving is uiteindelijk een dode samenleving. Het tegendeel van een samenleving die kwetsbaar is is niet een onkwetsbare samenleving, maar een samenleving die sterker wordt van pijnlijke gebeurtenissen, die er mee leert omgaan en nieuwe uitvindingen doet.

Nederland en de kracht van kwetsbaarheid

Nederland was bij uitstek een kwetsbare samenleving: het water moest gereguleerd worden, je moest samenwerken om droge voeten te houden. Als bij overstromingen steeds de schuld bij anderen gelegd werd zou Nederland niet bestaan. Of denk aan de periode voor de Gouden Eeuw. Nederland werd overspoeld door vluchtelingen die vanwege hun geloof vervolgd werden. Zonder massamigratie was de Gouden Eeuw hoogstens een bronzen tijdperk geweest. Of neem de Industriële revolutie in Engeland. Toen was er een massamigratie van het platteland naar de stad. Er waren te weinig huizen, er was geen goede hygiëne, er waren ruzies en er was veel, heel veel overlast. De poorten sluiten of de grenzen sluiten zou rust hebben gebracht, maar ook veel minder welvaart dan we nu hebben. De grootste financiële instellingen zijn gebouwd op het omgaan met pech. Het zijn vaak ook nog door gewone mensen opgerichte coöperaties!

Niet een ander ervoor aanklagen maar de handen uit de mouwen: dat zorgt dat er wat gebeurt! Dat is de vreemde kracht van kwetsbaarheid.

Juist de kwetsbare samenleving en de zorg om dan verbetering te zoeken brengt voorspoed. Voorkomen is beter dan anderen de schuld geven. Wachten tot anderen geen fouten maken of andere landen wel voor een oplossing zoeken helpt niet. Natuurlijk moeten we zorgen dat er geen miljoenen vluchtelingen komen, maar wat een geklaag over die 8000 vluchtelingen! Het is even ongemakkelijk voor ons, maar we zorgen dat we ermee dealen.

P.S. Natuurlijk zijn er heel veel mensen die wel moeten leven met pech of die een drama meemaken. Het gaat mij om de houding die steeds vaker in de media doordringt.