Dilemma's uitgebannen uit het publieke debat.

In een wereld die schreeuwt dat mensen uit hun comfort zone moeten komen, is het vreemd dat dilemma's uitgebannen lijken uit het publieke debat. Ik kom hierop door de aankoop van aandelen Air France door de Nederlandse staat. Die aankoop is nu eenmaal een dilemma voor alle partijen. Niemand gaf dat toe.  

Met de aankoop wil de overheid een publiek belang veilig stellen. Het is nogal een stap bezien vanuit de VVD en CDA die nog niet zo lang geleden juist alle aandelen Schiphol van de hand wilden doen. Overheidsingrijpen waar marktpartijen veel meer kennis van de markt hebben? Had de SP tien jaar geleden gevraagd om invloed op Air France KLM door het belang te vergroten, dan was de partij weggehoond. Nu beschermt het kabinet volgens Sybrand Buma de ,,Nederlandse belangen door het kopen van een aanzienlijk belang in Air France-KLM. Dit is van grote betekenis voor een solide toekomst van KLM”. Was het dan geen dilemma voor het CDA?

Winst voor de SP: meer overheidsinvloed!
De SP zou dus deze omslag juichend kunnen binnenhalen. Maar dat is niet het geval. Op internet zag ik de reacties van Groen Links (“De daadkracht van het kabinet om voor de luchtvaart op te komen staat in schril contrast met hun inspanningen voor het klimaat”.) (244 retweets) en, nog demagogischer, de SP (“700 miljoen voor KLM en Schiphol. Nu ook voor onze ziekenhuizen, leraren en pensioenen?)  (197 retweets). Was het geen dilemma voor vooral de SP, die bepalende sectoren liever vanuit de overheid vormgeeft dan over te laten aan de bedrijven?

Zet tegenover die retweets het commentaar van Asscher “Belang van KLM netwerk is groot. Daarom verdedigbare stap. Publiek belang moet voorop staan: economisch, werkgelegenheid, duurzaamheid” (36 retweets)

De retweets (244 plus 197 (inspelen op boosheid) versus 36 (blijk geven van nuance)) geven aan: mensen zijn niet zo dol op een dilemma.

De toekomst van KLM en Schiphol is een dilemma. Want meer vliegbewegingen leveren meer vervuiling. Maar als de vliegbewegingen niet vanuit Schiphol, maar vanuit Parijs gaan, is de vervuiling even groot, maar mist Amsterdam een belangrijk vestigingsvoordeel. Dat kost banen waarvoor we het alternatief nog niet voor handen hebben. Ik zit er in elk geval wel mee, maar ja, ik was tegen de liberalisering van de postbezorging (twee of drie bezorgers na elkaar aan de deur), ben voor het in overheidshanden houden van de Volksbank en maar was ook voor liberalisering van de telecomindustrie en elementen van markt in de gezondheidszorg en zie niets in een overheid die de rente zelf dicteert.

En wat doet het opgeven van Schiphol voor de langere termijn? Je kunt hier schone handen bepleiten, maar wat als het niets verandert en de vliegbewegingen ongebreideld door blijven groeien? Sterker: wordt de kans op een accijns op kerosine in Europa niet kleiner naarmate de Fransen en Duitsers daarmee meer dan andere landen een onderscheidend voordeel op zullen moeten geven? Als accijns op kerosine Nederland geen pijn doet en de Fransen wel, kun je een Europese accijns wel vergeten.

Boosheid scoort
Uit onderzoek blijkt dat tweets waarin boosheid geuit wordt meer gelezen en geretweet worden dan tweets die andere emoties uiten, laat staan dilemma's. Dat verzwakt het publieke debat. Voor een goed publiek debat moet je op zoek naar de argumenten  van de ander. Heeft de ander misschien toch een punt? En die zoektocht naar het gelijk van je tegenstander is de ultieme stap uit je comfortzone. Misschien heb jij wel een beetje gelijk, maar de ander ook?

Blijf dicht bij jezelf en vertrouw op je gevoel?
In een wereld waarin je ook opgeroepen wordt om dicht bij jezelf te blijven en te vertrouwen op je gevoel wordt weinig uit de comfort zone gestapt. Je gevoel deelt de wereld zo makkelijk mogelijk in: Wilders is fout, Klaver is goed of omgekeerd. Electoraal is het zeer slim om geen dilemma te presenteren maar een heel simpele wereld, waarin bijvoorbeeld de arme vluchteling geholpen moet worden of waarin de stroom vluchtelingen-profiteurs gedempt moet worden, Neem ik het dan op voor Wilders? Ook een kapot horloge kan twee keer per dag de goede tijd aangeven en Wilders kan slechte oplossingen hebben, maar wel eens een terechte zorg uiten.

Voor het bestuur van het land is het zwart/wit denken desastreus. Eerst zet je de tegenstellingen zwaar aan, vervolgens moet je er samen uit komen. Dat weten politici best, maar eerst is de achterban flink opgezweept, dus hoe leg je dat uit? Twitter-leiders lijken zich vooral te laten leiden door hun volgers.

De ChristenUnie zie ik dat doen: uitleggen, dilemma's erkennen. Het is ook tevens de partij die als enige profiteert van het regeren. Ik snap ook niet dat de anderen dat niet meer doen. Het nazeggen van je volgers scoort kort, maar het voorleggen van dilemma's wekt vertrouwen voor de langere termijn. Toch zijn partijen bang om te ondergaan wat de PvdA onderging. Allemaal bang om aandacht te geven aan de noodzaak om te komen tot compromissen. Maar was angst niet een heel slechte raadgever?? (En is niet keer op keer aangetoond dat de PvdA al sinds 1956 in een dalende trend zit?)

En de PvdA? De opmars van Kok begon nadat hij de WAO-crisis had overleefd een dijk van een dilemma. Diederik Samsom won met het eerlijke verhaal: ik ga u niets beloven. Regeren is vooruit zien.