21 mei 1986: winst voor de grote bezuiniger

Op 21 mei 1986 was de grote winnaar van de verkiezingen Ruud Lubbers. Hij werd beloond voor zijn zware bezuinigingen. “Ruud shock” heette hij in het buitenland. Er was in de hele westerse wereld crisis. In 1982 leek het er nog helemaal niet op dat Lubbers zo goed zou worden. Van Agt had een mislukt kabinet met de PvdA achter de rug en verloor 3 zetels. De PvdA (+3) was groter dan het CDA, beide waren de grote dominante partijen, de VVD was de echte grote winnaar van de verkiezingen. Van Agt stapte na 1982 op en Ruud Lubbers volgde hem op. Ruud Lubbers werd gezien als een draaikont die ingewikkelde formuleringen bedacht.

Het eerste kabinet Lubbers van 82 tot 86 stond in het teken van miljardenbezuinigingen. De staatsschuld was de laatste tien jaar enorm opgelopen, en een combinatie van inflatie met een stagnerende economie, de zogenaamde stagflatie, bracht de staatshuishouding in groot gevaar.
Ook het bedrijfsleven had dit gezien en twee dagen na de installatie van het kabinet sloten werkgevers en werknemers het Akkoord van Wassenaar, onder druk en dreiging van het kabinet om in de arbeidsvoorwaarden in te grijpen. In ruil voor arbeidstijdverkorting accepteerde de vakbeweging dat de meeste werknemers op de “min-lijn” kwamen te zitten. Daarbij kwamen de bezuinigingen op de Rijksuitgaven, die zonder al te grote protesten van de vakverenigingen werden doorgevoerd.

Ina Brouwer werd dat jaar de laatste fractievoorzitter van de CPN met 3 zetels. De PPR en PSP behaalden er ook 3. De EVP kwam met 1 zetel in de Kamer en zo hadden de voorgangers van Groen Links samen 10 zetels. De PvdA had er 47, D66 had er 6. D66 was afgestraft voor het Kabinet Van Agt III.

Protesten van de linkse partijen werden 4 jaar later niet beloond. Samenwerkende partij VVD ook niet. Wel wonnen PvdA en D66 samen 8 zetels. Groen Links verloor 7 zetels ( 3 CPN, 2 PSP, 1 PPR en 1 EVP).

Ruud Lubbers