Medezeggenschap 2.0

Gisteren bezocht ik een bijeenkomst over Medezeggenschap 2.0 in Nijmegen. De term spreekt me niet helemaal aan omdat medezeggenschap meestal neerkomt op het op centraal niveau afspraken maken tussen de directie en vertegenwoordigers van klanten (en medewerkers). Kunnen klanten en medewerkers eigenlijk nog wel vertegenwoordigd worden?

Uit de presentaties kwamen mooie beelden naar voren van organisaties die oprecht zoeken naar de inbreng van mensen die een verbinding hebben met klanten en weten wat die klanten meemaken. De reacties uit de zaal gaven aan dat mensen actief in medezeggen-schapsorganisaties zoeken naar professionalisering en ondersteuning. Je moet begrotingen kunnen lezen is bijvoorbeeld een terugkomend onderwerp. Dat lijkt mij overigens heel nuttig. Maar wordt je dan niet een semi-bestuurder?

Vertegenwoordigen kan niet meer

In het hele land worstelen bestuurders met die medezeggenschap. Want iedereen zit er mee dat echte vertegenwoordiging niet meer kan, maar dat het zeer waardevol is om in een vroeg stadium een blik van de klant te hebben. Terwijl De Klant nog minder dan vroeger bestaat en de individuele klanten mondiger en beter opgeleid zijn dan in de jaren 60, 70. 

Ruimte voor alledaagse democratie en onderzoek mee vormgeven

Die medezeggenschapsorganisaties kunnen twee dingen doen om beter aan te sluiten op de nieuwe wereld waarin mensen individuelere behoeften hebben en meer zelf kunnen doen dan vroeger. 

Eerste zou moeten zijn dat je als grondwet aanneemt dat je de individuele klant (huurder, scholier, patiënt) in staat wilt stellen meer greep te krijgen op zijn eigen leven. Geef alledaagse democratie een kans! En by the way: zet alle stukken transparant online zodat ook anderen er in kunnen grasduinen en zo kunnen bijdragen. 

Tweede zou moeten zijn dat je onderzoek naar de voorkeuren van klanten niet meer overlaat aan de organisatie maar zelf mede vorm geeft: dat je kijkt naar de vraagstelling en de vorm van onderzoek.

Eigen initiatief en zelfbeheer

Ik merk dat de echte energie in de samenleving pas loskomt als je mensen de ruimte geeft om zelf dingen te organiseren. Zelf verantwoordelijkheid nemen en dan ook zelf fouten maken. Bijvoorbeeld huurders die in hun eigen complex organiseren dat kleine reparaties in eigen beheer gepland en uitgevoerd worden, waardoor huurders kunnen besparen door gezamenlijk de kleine reparaties zelf te doen. Dat bespaarde geld kan gebruikt worden door de buurt. Daardoor leren de huurders elkaar beter kennen en kan die man of vrouw met twee linkerhanden een beroep doen op de knutselaars in de buurt. Of de mensen met groene vingers kunnen hun passie kwijt en het groen wordt niet alleen goed onderhouden, maar ook in kwaliteit verbeterd.

Die slag kan niet overal gemaakt worden. Niet in elke buurt en bij elke groep klanten is de organisatiekracht even groot. Maar geef ruimte waar dat kan!

Zorg, gemeente en volkshuisvesting samen

Nog mooier is als je dat integraler kunt aanpakken. Want op de bijeenkomst waren mensen van zorginstellingen, corporaties, onderwijs, de gemeente en mensen die actief zijn in buurten. Kun je bij het stimuleren van de alledaagse democratie de schotten van volkshuisvesting, gemeente, zorg en onderwijs niet overstijgen? Welke vorm van leiderschap hoort daarbij en wie vult die rol in? Die vraag kwam niet echt op tafel. Toch zijn er nogal wat mensen in Nijmegen die daar verstand van hebben en daar iets over willen zeggen. Kan er niet een burgervisitatie starten om daarover te adviseren? 

Ruimte bieden voor alledaagse democratie en beter in staat zijn in te schatten van de verschillende klanten willen. Dat lijken mij mooie opgaven voor medezeggenschap 2.0. Maar er zijn veel meer kansen.