Leve de kleine partijen en hun kritiek op de macht

Nederland is een redelijk goed bestuurd land en dat willen we graag zo houden. Het is op zich goed als symbool dat Verdaas opstapte, maar aan dergelijke symbolische daden hebben we natuurlijk niet zoveel. Zoals bekend is een hoge pakkans veel belangrijker dan een hoge straf als iets uitkomt. Het interessantste van de kwestie Verdaas is natuurlijk niet dat hij er enorm rijk van is geworden, want dat is niet het geval, maar dat het in Gelderland niet is aangepakt. En dat door kleine oppositiepartijen de boel alsnog werd uitgezocht. Daar zou de aandacht zich op moeten richten.

Integriteit moet je altijd en overal direct aanpakken. Gerommel wordt te gemakkelijk geaccepteerd met als argument dat iemand zo hard werkt of zoveel heeft betekend voor de organisatie. Neem de situatie van Verdaas. Als iemand één keer een verkeerd declaratieformulier invult, dan roep je hem bij je en je vraagt om uitleg over deze misstap. Hij mag het goedmaken en komt er met een waarschuwing vanaf. Gebeurt het weer, dan is dat een prima reden voor strengere maatregelen en voor ontslag. Daarbij is een voorbeeld-functie van de leiding van belang. Ik zie hier bij een belangrijke rol voor gemeentesecretaris, provinciesecretaris en secretaris-generaal. Die functie moet ook beslist niet ver-politieken!

Macht corrumpeert. Zo blijkt ook uit onderzoek naar de integriteit in gemeenten. Hoewel je moet oppassen om uit onderzoek naar percepties te snel conclusies te trekken, is opvallend dat vooral kleine partijen ChristenUnie, GroenLinks, D66 en SGP volgens griffiers met behoorlijk tot veel aandacht voor integriteit in de raad opereren. “Zowel nationaal gevestigde grotere partijen als prominente lokale partijen hebben in de ogen van griffiers minder aandacht voor integriteit”.

Er wordt nog wel eens geklaagd over kleine partijen, maar in Nederland mogen we blij zijn dat we geen kiesdrempel hebben. Dat delen we met de meeste landen in de top tien van Transparancy International (2012). De landen die in de top van integriteit staan volgens Transparancy international hebben in het algemeen ook geen kiesdrempel. Finland (geen, binnenkort 3%), Denemarken (geen), Noorwegen (geen), Zwitserland (geen, maar afwijkend stelsel).

1	Denmark	90
1	Finland	90
1	New Zealand	90
4	Sweden	88
5	Singapore	87
6	Switzerland	86
7	Australia	85
7	Norway	85
9	Canada	84
9	Netherlands	84

Nieuw-Zeeland heeft een kiesdrempel van 5%, wat al een forse invloed heeft en Zweden heeft een kiesdrempel van 4%. Australië heeft net als, Canada een districtenstelsel en Singapore kun je nauwelijks een democratie noemen. Maar Australië heeft wel een proportioneel stelsel voor de Senaat. Denemarken heeft weliswaar een stelsel met kiesdistricten, maar heeft een aanpassing voor kleine partijen. In Denemarken worden van de 179 leden er 135 leden gekozen uit 23 kiesdistricten. Voor kandidaten van kleine partijen die de kiesdrempel niet gehaald hebben zijn 40 zetels gereserveerd.

Nederland staat op een gedeelde 9e plek. Dat komt mede doordat er ruimte is voor kritiek vanuit kleine partijen. 

Houden zo!

P.S. Ja, ik weet het: Nog belangrijker is een onafhankelijk rechtssysteem. Dus het idee om rechters te benoemen zoals sommige kleine rechtse partijen willen (om zwaarder te kunnen straffen) is uiteraard uit den boze. Ook daar geldt dat het belangrijk is niet naar de macht te luisteren, maar strikt eerlijk naar de regels en wetten te kijken, die moeten gelden voor iedereen.