Macht en agressie

Hoe kan het dat een kleine fout aanleiding kan zijn tot veel agressie? We hebben het nu even niet over voetbal. Maar wie een slechte baas heeft kan er van meepraten hoe een fout aanleiding kan zijn tot onbeschoft en kleinerend gedrag. Het kan expliciete agressie zijn, maar ook ingehouden agressie die vooral psychologisch een aanslag doet op je weerbaarheid. Daar kun je wat aan doen.

Nu verkeer ik in de gelukkige omstandigheid dat ik geen baas heb en eerder meestal zeer competente bazen heb gehad, maar het komt helaas maar al te vaak voor. Het schijnt dat een derde van de mensen op het werk wel eens worden gepest, gekleineerd of uitgekafferd door de baas. Waar komt dat vandaan?

Enkele jaren geleden publiceerde Psychological Science (hier een artikel erover) een onderzoek naar de achtergronden hiervan. Je kunt namelijk wel zoeken naar betere bazen, maar is er misschien een mechanisme dat die agressie oproept? Dan kun je het misschien direct aanpakken.

Het blijkt inderdaad een vast mechanisme. Als je je machtig voelt en geconfronteerd wordt met eigen falen, ontstaat de neiging je agressief te gedragen, waarschijnlijk om je positie weer te veroveren. 

Allereerst hebben veel mensen de neiging om agressief te reageren als ze geconfronteerd worden met eigen falen. The higher the level of perceived incompetence, the higher the level of associated aggression. 

Maar daar stopt het niet. Mensen die zich in een machtige positie wanen, reageren significant agressiever als ze met hun fouten worden geconfronteerd dan de mensen die dat niet hebben, vooral als ze een laag zelfvertrouwen hebben.

Wat kan je dus het beste doen als je weet dat je baas – je trainer, de leider van je elftal, je leraar – met hun neus op hun eigen fouten worden gewezen? Slijmen! Een flinke boost van je zelfvertrouwen gaat agressie tegen. Participants who had low perceived self competence and did not receive a self-worth boost opted to punish their partners, zo toonde de studie aan.

Wijs de volgende keer die agressieveling dus eens op zijn goede kanten, benadruk dat je baas iets anders heel goed doet, geef wat complimentjes: het bespaart je kleinerend geschreeuw.

Beeld jezelf in dat je altijd competente bazen hebt gehad en je hebt geen last van die agressie.

P.S. Aan de andere kant: Hoe moet je agressie bij bepaalde mensen oproepen: confronteer hen met hun fouten, geef ze geen oppepper van hun vertrouwen dat ze verder kunnen komen. Mogelijk plas je in hun brievenbus. Gaat het om straatjongeren? Vooral op straat en in de bus, waar ze een gevoel van macht hebben, zullen ze zich geheid agressiever gaan gedragen.